Türkiye, İHA – SİHA pazarında yüzde 65 pazar payı ile dünyada ilk sıraya yerleşti. Bu pazarda aslan payı Baykar’ın ürettiği Bayraktar TB2’ye ait. Baykar, 30 yaşın altındaki genç mühendislerle kısa sürede inanılmaz bir başarı elde etti. Geçtiğimiz hafta Türkiye’nin bu alandaki yükselişine dikkat çeken ABD’nin General Atomics şirketi, Trump hükumetinden reform talebinde bulundu.
Baykar, İHA – SİHA pazarında iddialı konuma geldikten sonra dev bir satın almaya imza attı. İtalyan havacılık şirketi Piaggio Aerospace’i satın aldı. Artık işadamları için özel jetler de üretecek. Genç mühendislerine güvenen Baykar, onların sinerjisi ile havacılıkta daha da iddialı. İlk etapta İtalyan devi Leonardo ile işbirliği yapılarak yeni İHA - SİHA’lar üretip gelişmiş Avrupa ülkelerine satılacak.
Geçtiğimiz haftanın en önemli olayı Çin’in DeepSeek yapay zeka şirketinin ABD ve Avrupa piyasalarını hallaç pamuğu gibi atmasıydı. Tıpkı Türkiye’deki gibi Çin’de genç mühendislerden oluşan adı sanı duyulmamış bir şirket ürettiği yeni yapay zeka modülü ile teknoloji piyasasını sarstı ve borsaları alt üst etti.
***
DeepSeek, yapay zeka ürününü ücretsiz olarak piyasaya sürünce yer yerinden oynadı. DeepSeek R1 modelinin yaygın olarak indirilmesi ile dünya borsalarındaki teknoloji şirketlerinin hisseleri 24 saatte 2 trilyon dolar kaybetti. Dünyanın lider çip üreticisi, 3,5 trilyon dolar değerindeki Nvidia şirketi 3 günde 600 milyar dolar değer kaybetti. Bu rakam Türkiye’nin iki yıllık toplam gelirine eşit.
Normalde yapay zeka yazılımlarını bilgisayarlarınıza indiremiyorsunuz. Abone olup para ödeyerek bulut teknolojisi üzerinden internette işlem yapıyorsunuz. DeepSeek R1’in basit yapay zeka versiyonlarını ise ücretsiz indirip, bilgilerinizi ABD ve Çin’e vermeden internetsiz ve ücretsiz kullanıyorsunuz. Buna açık kod sistemi diyorlar.
Çinli girişimci DeepSeek’in R1 yapay zeka modelini batılı uzmanlar inceledi ve “etkileyici” buldu. Henüz emekleme aşamasında ancak ABD’nin trilyon dolarlar harcayarak ürettiği ve üzerinden ciddi para kazandığı teknoloji şirketlerinin yapay zeka ürünlerini geride bıraktı. Baykar ve Tusaş’ın da yapay zeka konusunda ciddi calışmaları var.
***
Aslında ABD bu gelişmeyi görmüş, üç yıl önce Çin’li şirketlerin çip alımına sınırlama getirmişti. Tıpkı Türkiye’ye İHA – SİHA ve diğer savunma sistemlerinde uyguladıkları ambargolar gibi... Ancak bu tedbirler DeepSeek’in piyasaları sarsmasına engel olamadı. DeepSeek, ABD’lilerin onda biri kadar para harcayarak çıkardığı ürünle piyasaları duman etti.
Trump hükumeti, Çin ile ciddi bir mücadeleye hazırlanıyordu. Bu mücadelenin kolay olmayacağı anlaşıldı. Batılı teknoloji şirketlerinin hesapları alt üst oldu. Çin’in ilk darbesi hiç beklenmeyen bir yerden, adı sanı duyulmamış girişimci DeepSeek’ten geldi. Suriye’de Esed rejiminin çökmesi şokunu atlatmaya çalışan Batılılar, DeepSeek darbesi ile sarsıldı.
DeepSeek’in sahibi Liang Wenfeng aslında bir borsa uzmanı. Şirketi Çin borsasında hisse senetleri alıp satıyor. Ancak mühendis olduğu için yapay zekaya çok güveniyor. Mühendislere Çin’deki rayicin iki katı, ortalama 8 bin dolar maaş veriyor. Tüm hisse senetlerinin alım satım işini de DeepSeek’e havale etmiş durumda. Ne dersiniz, Türkiye’nin de iddialı olduğu teknoloji alanında dünyayı daha ciddi kapışmalar beklemiyor mu?
