Yerleşme, insanların yaşamlarını sürdürebilmek için belirli bir bölgeye yerleşmesi ve bu alanda toplumsal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerini gerçekleştirmesidir. İnsanlar tarih boyunca coğrafi koşullara göre farklı yerleşim alanları oluşturmuş, çevreye uyum sağlayarak topluluklar kurmuşlardır. Yerleşme, hem doğal hem de insan yapımı faktörlerle şekillenir.

Yerleşim alanlarının seçilmesinde en önemli faktörlerden biri, coğrafi konumdur. Su kaynaklarının yakınlığı, verimli topraklar, iklim koşulları ve savunma açısından stratejik bölgeler, yerleşme alanlarını belirleyen etmenlerdir. Nehirler, göller ve denizler etrafında yoğun yerleşmeler görülür çünkü su, hem içme hem de tarım için hayati öneme sahiptir. Ayrıca, iklimin elverişli olduğu bölgelerde tarım daha verimli olur, bu da insanların bu alanlara yerleşmesine neden olur.

Yerleşmeler, kentsel ve kırsal olmak üzere iki ana kategoriye ayrılabilir. Kentsel yerleşmeler, büyük şehirler ve metropoller gibi daha yoğun nüfus barındıran, sanayi ve ticaretin gelişmiş olduğu yerlerdir. Kırsal yerleşmeler ise, genellikle tarım ve hayvancılıkla geçinen, daha az yoğun nüfuslu, doğayla iç içe olan alanlardır.

Yerleşim şekilleri de farklılık gösterir. Düzensiz yerleşme, insanların yerleşim alanlarını doğa koşullarına göre seçerken, düzenli yerleşme ise planlı ve sistematik bir şekilde yapılan yerleşmeleri ifade eder. Örneğin, bazı şehirler tarihi boyunca planlı olarak inşa edilmiştir.

Yerleşme, yalnızca yaşam alanları oluşturmakla kalmaz, aynı zamanda kültür, dil, eğitim ve ticaret gibi toplumsal faktörleri de şekillendirir. İnsanların yerleşim yerleri, yaşam tarzlarını, üretim biçimlerini ve sosyal yapıları doğrudan etkiler. Bununla birlikte, hızlı nüfus artışı ve şehirleşme, altyapı sorunları, çevre kirliliği gibi zorlukları da beraberinde getirebilir.

Sonuç olarak, yerleşme, insanların hayatta kalma, gelişme ve toplum kurma ihtiyaçlarının bir yansımasıdır. Coğrafi koşullar ve toplumsal ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak yapılan yerleşimler, insanlığın tarihsel süreçteki en temel yaşam biçimlerinden biri olmuştur.