Yüzyılın Planı
Yakın zamanda açıklanması beklenen “Yüzyılın Anlaşması” planının içeriğine dair detaylar gün geçtikçe ortaya çıkmaya devam ediyor. Planlamayı yapan ve yöneten Trump’ın danışmanı ve damadı Kushner varmak istediği nokta öncesi bölgesel dizayn noktasında önemli adımlar attı. Bunlardan ilki; Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi bölgesel aktörleri de plan içerisinde konumlandırmaktı. Mısır’da Sisi, Suudi Arabistan’da veliaht Prens Selman eliyle BAE’de ise itiraza mahal olmadan tüm yetkililerin ortaklığı ile alt yapıyı oluşturdu. Daha önce “Küre İttifakı” başlığı ile bu köşede ittifakın detaylarını, içeriğini kaleme almıştım. Şimdi söz konusu ittifakın ilk icraatlarını görmeye başlıyoruz. Geçtiğimiz aylarda ABD senatosuna sunulan ve geçtiğimiz hafta direk Trump’ın açıklaması ile gündeme oturan “Golan Tepeleri” meselesi tam da ABD’nin bu ittifaka güvenerek dile getirdiği bir konu…
Yüzyılın Anlaşması’nın içeriğine dair çıkan haberlerden ve yaşanan gelişmelerden derleyerek tahminlerde/öngörülerde bulunmak gerekirse; sözde Filistin-İsrail Barışını tesis etmeyi öngören anlaşmanın aslında İsrail’in bölgesel amaçlarını meşrulaştırmak noktasında bir adım olduğu gerçeği ortaya çıkıyor. Anlaşma, Filistin tarafından kabul edilmemesi halinde, dünya kamuoyuna “ABD-İsrail barış istedi ama Filistin bunu kabul etmedi” algısı oluşturacak şekilde tasarlanmıştır. Devşirdikleri bölge yönetimlerinin baskısı ve algıya ortaklığı ile bunu yapmaları daha kolay hale gelecektir.
Batı Şeria’nın küçük bir bölümünün Filistin Yönetimi’ne, Gazze’nin Körfez ülkelerinin (Suud, BAE, Mısır) oluşturacağı bir koalisyonun denetimine, Kudüs’ün ise büyük ölçüde tamamen İsrail’in kontrolüne bırakılması noktasında bir teklif getirilmesi kuvvetle muhtemel. Böylece devşirdikleri bölge ülkelerini kendilerinin etkin olacağı bir modelle konuya dahil edecek ve uluslar arası kamuoyu tarafından konunun çok taraflı bir çözüm olduğu algısı inşa edilecektir.
Anlaşma içerisinde Filistin dışında devşirdikleri ülkeler arasında İsrail’in istekleri/menfaatleri noktasında gelişmeler beklemekte mümkün. Rus basınının çeşitli kaynaklara dayandırarak verdiği haberlerden birisi bu noktada ilgi çekici… Zira, habere göre Kushner; Ürdün, Filistin, Suudi Arabistan ve Mısır arasında toprak takasları da planlıyor. Buna göre; Ürdün, topraklarının bir kısmını Filistin'e verecek, (zorunlu göç dayatılacak) buna karşılık Suudi Arabistan'dan toprak tazminatı alacak. Son olarak da Suudi Arabistan 1950 yılında Mısır'a verdiği Kızıldeniz'deki iki adayı geri alacak…
Anlaşmanın içerisinden daha ne gibi sürprizler çıkacak göreceğiz ama şu net ki; Trump yönetimi İsrail’in bölgesel tüm hedeflerini meşrulaştıracak adımları hemde devşirdiği bölgesel yönetimlerin ortaklığı/eliyle atma noktasında son aşamaya gelmiş durumda. Geçen hafta Pompeo’nun bölge ziyaretinde yaptığı açıklamalar da zaten konunun son aşamaya geldiğini gösteriyor.
Anlaşmanın, İsrail’de 9 Nisan’da yapılacak parlamento seçimlerin hemen akabinde açıklanması planlanıyor. Yani tüm detayları öğrenmek için önümüzde yaklaşık iki haftalık bir süre kaldı…
