Yusuf'un üç gömleği

(AHMET YASİN ALDI)

Kıssa; bir kimse yahut bir şeye ait olayların adım adım takip edilerek anlatılması, hikâye edilmesidir. Kıssalar dinleyen ya da okuyan için ders ve bilgi edinme aracı olabileceği gibi anlatan açısından dinleyicileri etkisi altına alma ve yönlendirme amacına yönelik olabilir.

Kur’an-ı Kerim’deki azımsanamayacak sayıdaki kıssalar üzerine birçok inceleme yapılmıştır. Anlatılanların edebî boyutu, tarihselliği ve maksadına odaklanan çalışmalarda son yıllarda bir artış yaşanmıştır. Öte yandan Kur’an’daki kıssaların bazıları çocuklar için yeniden yazılmıştır.

Kıssaların En Güzeli ve Birinci Gömlek

Kur’an-ı Kerim’deki peygamberlerin hâllerinden bahseden anlatımlar içinde Hz. Yusuf’un hayatıyla ilgili olanın ayrı bir yeri vardır. Kutlu kitabımızda “kıssaların en güzeli” diye tasvir edilen bu hikâye aynı zamanda bir hikmetler ırmağıdır. Meseleyi farklı bir şekilde ele alan Abdullah Yıldız, Yusuf’un Üç Gömleği adlı kitabında, bu kıssayı Yusuf Aleyhisselam'ın hayatının üç önemli aşamasına işaret eden üç gömlek ekseninde anlatır. Eserini Kur’an-ı Kerim’den, tefsirlerden, İslam tarihi ve siyer kitaplarından alıntılarla zenginleştiren Yıldız, bilinenin çok ötesinde kapsamlı bir okuma sunuyor.

Hz. Yusuf (a.s)’un kıssasından çıkarılması gereken son derece mühim dersler var. Rüya, kıskançlık, sabır, devlet yönetimi, ekonomi, iffet gibi bütün bir hayatı hikmetle buluşturan bu eşsiz anlatı hep yolumuzu aydınlatacaktır. Eserde anlatılan gömleklerden ilki Hz. Yusuf’un masumiyet, mağduriyet ve mazlumiyetini temsil ediyor. Bilindiği gibi Yusuf Peygamberin biri öz, diğerleri üvey olmak üzere 11 kardeşi vardır. Ancak üvey olanları onu kıskanmaktadırlar. Bunun sebebi ise Hz. Yakup’un Yusuf’a daha çok değer vermesidir. Kardeşleri Yusuf’u ortadan kaldırmak için bir plan yaparlar. Günlerden bir gün Yusuf’u ormana götürmek için babalarından izin alırlar. Yusuf’un gömleğini çıkararak onu kuyuya atarlar. Sonra koyun kanı sürdükleri gömleği babalarına ulaştırırlar.

İkinci ve Üçüncü Gömlek

Hz. Yusuf’un ikinci gömleği iffetini, ihlasını ve ismetini temsil etmektedir. Köle tüccarlarınca kuyudan çıkarıldıktan sonra Mısır Aziz’inin yanına alınan Yusuf Peygamber hem ahlaki hem de fiziki güzellik bakımından herkesin dikkatini çeker. Aziz’in karısı Yusuf’u kötü emellerine alet etmek ister ancak Yusuf Peygamber Allah’a sığınarak ondan uzak durur. Bunun üzerine Aziz’in karısı Züleyha onun gömleğini çeker. Gömlek arkadan yırtıldığı için Hz. Yusuf’un suçsuzluğu ortadadır. Ancak Aziz, Yusuf Peygamberi hapse attırır. 8 yıl kaldığı hapiste hem rüyaları tabir eder hem de Allah’ın mesajını yaymaya çalışır.

Üçüncü gömlek ise Allah’a imanını daima koruyan Yusuf Peygamberin iktidar, istikamet ve istikrarını anlatır. Hz. Yusuf hapishaneden kurtulur ve Mısır’a maliye bakanı olur. O dönemde Mısır ekonomik bakımdan çok zor günler geçirmektedir. Tüm bunların üstesinden gelen Yusuf Peygamberin huzuruna bir zamanlar onu kuyuya atan kardeşleri gelir. Tabi sadece Hz. Yusuf tanır onları. Bir oyunla Bünyamin’in yanında kalmasını sağlar. Diğerlerine biraz gıda verip gönderir. Kardeşleri dönünce yanlarında Bünyamin’i göremeyen Hz. Yakup, çocuklarının ona zarar verdiğini düşünür. Artık göstermesi gereken sabır daha da artmıştır. Onlarla bir defa daha karşılaşan Hz. Yusuf kendini tanıtır. Kardeşleri ise pişmanlıkla “Biz büyük bir hata yaptık” derler. Yusuf Peygamber ise Hz. İbrahim’den gelen üçüncü gömleği babasına ulaştırmaları için kendilerine verir. Hz. Yakup, olgunluk ve iktidar dönemini işaret eden gömleği yüzüne sürer ve âmâ gözleri açılır. Daha sonra ailesini yanına alan Hz. Yusuf’un hayatı huzurlu bir şekilde devam eder.

Ne kadar çok anlatılırsa anlatılsın, kim yazarsa yazsın, Yusuf kıssasını her okuyuşumuzda bıkmadan usanmadan ruhumuzun dağılan parçalarını toplamayı öğreniriz. Yusuf’un Üç Gömleği, Hz. Yusuf'un güzelliklerle dolu hayatını, bugünün dünyasına taşımayı başarmasından dolayı herkesin okuması, hatta başucunda bulundurması gereken bir kitap...

(YENİLERDEN)

M. Sait Şimşek, Kur’an Kıssalarına Giriş, Kitap Dünyası Yayınları.

Kur'an kıssaları, Peygamber (s.)'i ve onun şahsında onun yolunu takip eden davetçilerinin sebatlarını artırmak ve onlara teselli vermek ve geçmişten ibret almak için Kur'an'da yer almışlardır.

Mahmut Ay, Kur’an Kıssalarını Siret Bağlamında Okumak, Ensar Neşriyat.

Kur’an’da anlatılan kıssalar, tarihe dair bilgi vermekten öte, tarihte yaşanmış olayların anlatımı üzerinden bir bilinç inşa etmeyi hedeflemektedir. O bilinç de şudur: Tarih boyunca hak-bâtıl, tevhit-şirk, ihlas-nifak çatışması hep olagelmiştir. Kahramanlar ve figürler değişmiş, ancak bu mücadelenin temel özellikleri hep aynı olmuştur.

Ebu’l Hasan Ali en-Nedvi, Kur’an’da Adı Geçen Peygamber Kıssaları, Nebevi Hayat Yayınları.

Kitabımız Kur an-ı Kerim, hitap ettiği tüm insanların hak ve hakikatleri daha doğru anlamaları ve ona tabi olmaları için çeşitli şekillerde muhataplarına seslenmiştir. Onlardan birisi de, geçmişte yaşamış nebi, resul ve kavimlerin kıssalarını anlatmaktır. Böylelikle insanlar bu kıssalar vesilesiyle pek çok ibretler ve önemli faydalar elde ederler.