Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Düştü
Enflasyon hesaplanırken iki endekse ait veriler kullanılıyor. Bunlardan bir tanesi tüketim ürünlerindeki fiyat değişimlerini gösteren tüketici fiyat endeksi (TÜFE), diğeri ise üretici fiyatlarındaki değişimi gösteren yurt içi üretici fiyat endeksidir (Yİ-ÜFE).
Elbette ki vatandaş yani nihai tüketici, tükettiği mala ne kadar para ödediğini önemser. Satın alınan malın ne kadara imal edildiği onun sorunu değildir. Bu nedenle enflasyon oranından bahsedilirken halkın çoğunluğunu ilgilendiren tüketici fiyat endeksi (TÜFE) anlaşılır.
Kasım ayına ait TÜFE oranlarına dün değinmiştik. Bugün ise aylık bazda düşüş gösteren yurt içi üretici fiyat endeksine yer verelim.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre; yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2019 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,08 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 6,63, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,26 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 19,68 artış gösterdi.
Fiyatların genel olarak arttığı bir dönemde yurt içi üretici fiyat endeksinin yıllık olarak sadece yüzde 4,26 artmasının nedeni baz etkisi.
Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim (yıllık değişim) tablosuna göre; 2019 yılının Eylül ayında yüzde 2,45 , Ekim ayında yüzde 1,7, Kasım ayında ise yüzde 4,26 artan yurt içi üretici fiyat endeksi; 2018 yılının Eylül ayında yüzde 46,15 , Ekim ayında yüzde 45,01 , Kasım ayında ise yüzde 38,54 oranında artmış. Geçen yıl yüzde 50’lere dayanan bu fiyat artışı sonucunda, içinde bulunduğumuz yıla ait verilerin düşük çıkması zaten tahmin ediliyordu.
Tüketici fiyatları ile üretici fiyatları arasında bir fark olacağı tabiidir. Örneğin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), Katma Değer Vergisi (KDV) gibi tüketime dayalı vergileri nihai tüketici ödediği için bu unsurlar yurt içi üretici fiyatlarına yansımaz. Yine de geçen sene üreticilerin, Yİ-ÜFE’deki artışı tüketici fiyatlarına aynı oranda yansıtmadığını söyleyebiliriz.
Yurt içi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) alt kalemlerindeki değişimler ise şöyle;
Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 0,08, imalat sanayi sektöründe yüzde 0,04, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektöründe yüzde 0,53 düşüş, su temini sektöründe yüzde 0,19 artış olarak gerçekleşti.
Bir önceki aya göre en fazla düşüş; yüzde 4,85 ile ham petrol ve doğal gaz, yüzde 1,80 ile ana metaller, yüzde 1,39 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler olarak gerçekleşti. Buna karşılık diğer ulaşım araçları yüzde 3,48, gıda ürünleri yüzde 1,48, içecekler yüzde 1,31 ile bir önceki aya göre endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2019 yılı Kasım ayında aylık en fazla düşüş yüzde 0,60 ile ara malında gerçekleşti.
