​Yatırımlar 3.Çeyrekte Yüzde 22,5 Arttı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını kapsayan üçüncü çeyrek büyüme oranlarını açıkladı. Buna göre, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2020 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 6,7 arttı. G-20 ülkeleriyle kıyaslandığında Türkiye ekonomisi 3.çeyrekte en hızlı büyüyen ekonomi oldu.

Büyüme beklentisi ise yüzde 5-5,5 arasında değişiyordu. Açıklanan büyüme oranının beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi bazı kalemlerin sürpriz yapmasından kaynaklandı. Bu kalemlerden en dikkat çekeni ise 3.çeyrekte yüzde 22,5 artan yatırımlardı.

Geçmiş verileri hatırlayacak olursak; Türkiye ekonomisi 2019 yılı üçüncü çeyrekte yüzde 0,9, 2019 yılı dördüncü çeyrekte yüzde 6, 2020 yılı birinci çeyrekte yüzde 4,5 büyümüş, salgının başladığı ikinci çeyrekte ise yüzde 9,9 daralmıştı.

Bu daralmanın ardından salgının ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla pek çok adım atıldı. Özellikle kredi faiz oranlarının düşmesiyle birlikte başta otomotiv, konut ve konut satışlarının artmasına bağlı olarak beyaz eşya ve mobilya olmak üzere birçok sektör hızla toparlandı.

Bunun yanı sıra büyümenin öncü göstergeleri olarak kabul edilen sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı, imalat sanayi satın alma müdürleri endeksi (PMI), tüketici ve sektörel güven endekslerine ait veriler de oldukça iyi bir tablo çiziyorlardı.

GSYH'nin büyümesine katkı sağlayan faaliyetler incelendiğinde; 2020 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre; finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 41,1, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 15, sanayi yüzde 8, inşaat yüzde 6,4, tarım yüzde 6,2, diğer hizmetler faaliyetleri yüzde 6, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,8, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 2,4 ile hizmetler yüzde 0,8 arttı. Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri ise yüzde 4,5 azaldı.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 15,6 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2020 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 6,5 arttı.

Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2020 yılının üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 22,6 artarak 1 trilyon 419 milyar 483 milyon TL oldu. GSYH'nin üçüncü çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 197 milyar 377 milyon olarak gerçekleşti.

Devletin nihai tüketim harcamaları, 2020 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 1,1 arttı. Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları yüzde 9,2, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 22,5 arttı.

Mal ve hizmet ithalatı, 2020 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 15,8 artarken ihracatı yüzde 22,4 azaldı.

Salgından en çok etkilenen hizmet sektörüne ve ihracata ait veriler istenilen düzeyde olmasa da 2020 yılını büyük olasılıkla pozitif büyümeyle bitirebileceğiz.