Yahûdilik-Masonluk münâsebeti (69)

Layiktez’in nakliyle, Ali Fethi’nin beyânâtının zikredildiği makâle

Layiktez, İngiltere Masonluğunun Arşivinde araştırmalar yaparken, Courrier de la Champagne isimli ve Reims’de münteşir Fransız gazetesinin 3 Kasım 1912 târihli nüshasının kupür hâlinde muhâfaza edilmiş birinci sayfasında, Claude Helluy’nin, Osmanlı’yı emsâl göstererek Masonluğun bir memlekete verdiği büyük zarârlardan bahseden makâlesini görüyor. Makâlede, Türkiye’nin son Balkan Harbi mağlûbiyeti Masonluğun kötü têsîrine hamlediliyor. Bunun içindir ki Muharrir, makâlesine, (Layiktez’in tercümesiyle) “Hürmasonluk, Türkiye’yi Öldürdü” başlığını koymuştur.

Helluy’nin makâlesinde, kendisinin yaptığı yorumdan ziyâde, verdiği şu bilgiler fevkalâde câlib-i dikkattir:

Makâleyi kaleme aldığı târihten iki sene evvel, yânî 1910’da, bir Osmanlı Mason Murahhas Hey’eti, Fransa Meşrik-ı Âzamı İdâre Hey’eti İkinci Reîsi Morin’in [muhtemelen Jean-Baptiste Morin (1851 – 1919)] refâkatinde, La Sincérité de Reims Locası’nı ziyâret etmiş, Muharrir, bu vesîleyle, Osmanlı’nın başına Masonların geçmesinin bu memleketi mahvedeceğini îzâh eden bir makâle neşretmiştir ve şimdi tahmîninin doğru çıktığını müşâhede etmektedir: Mason iktidârı yüzünden, Osmanlı, Balkan Harbi mağlûbiyeti gibi büyük bir felâkete dûçâr olmuştur…

Muharrire nazaran, Osmanlı Hey’etini Fransa’ya dâvet edip seyâhatini finanse eden Fransa Meşrik-ı Âzamı’dır. “Mascuraud K.in yönettiği kervanda en azından 15 mason vardı!” (Layiktez 1999: 117) Bu hey’ete coşkuyle hitâb eden La Sincérité de Reims Locası Murahhası Lenoir, “Osmanlı Kardeşlerini ülkelerinde cumhuriyeti ilân etmeye, sonra da ‘barışçı bir orduyla’ Avrupa Birleşmiş Milletleri’ni kurmaya dâvet ediyor”… (Bu hitâbenin mekânı tasrîh edilmemiştir.)

Helluy, bu noktada, Ali Fethi’nin Voltaire Locası’ndaki konuşmasına atıfta bulunuyor:

“Paris Büyük Elçiliğinde askerî ataşe olan Fethi Bey K., bu öneriye [Renoir’ın önerisine] dünden razıydı, zira geçen Cuma günü Voltaire Locasının toplantısında, ‘Hürmasonluk, Türkiye’de [de] Fransa’da oynamış olduğu rolü oynayacaktır’ diye haykırmaktan çekinmemişti.” (Layiktez 1999: 117)

Bu cümlede herhâlde “le vendredi précédent” tâbiri geçiyordu. Layiktez, onu “geçen Cuma” şeklinde tercüme etmiş olmalıdır; ki bu ifâde yanlış anlamaya yol açıyor. Doğrusu, “ondan evvelki Cuma” (yânî Renoir’ın konuştuğu günden evvelki Cuma) olsa gerekdir.

Helluy, makâlesinin sonunda, alaylı bir ifâdeyle, Ali Fethi’yi bir kerre daha zikrediyor ve Masonluğun Türkiye’de sebeb olduğu felâketlerin Fransa’da da yaşanmasına müsâade etmiyeceklerini ifâde ediyor:

“Eğer Paris’te herhangi bir locada Fethi Bey Kardeşinize rastlarsanız, kendisine deyiniz ki, Hürmasonluğun, Türkiye için Lüle Burgaz savaş alanında elde ettiği başarının Fransa’da tekrarlanmasına izin vermeyeceğiz. Doğuda olan felâketlerin dersi bizler için kayıp olmayacaktır. Tanrının yardımıyla ülkemizi ‘gizli örgütler rejiminin’ tiranisinden koparacağız. İlh…” (Layiktez 1999: 117)

Ali Fethi’nin beyânâtına dâir haberin kaynağı: Courrier de la Champagne gazetesi

Celil Layiktez, İttihâdcı iktidârıyle Osmanlı Devleti’nin bir “Mason Devleti”hâline geldiğini îzâh ederken, Claude Helluy’nin makâlesini de, naklettiği vâkıaların sahîh olduğu kanâatiyle, kendi tesbîtine bir delîl olarak iktibâs ediyor:

“(İttihat ve Terakki iktidarıyla) Devlet, 1918’e kadar bir Mason Devleti hüviyetinde kalmıştır. […]

“Masonluğun etkisini Mason aleyhtarı basının tepkilerinden de ölçmek mümkün. Aşağıda verdiğimiz Courrier de la Champagne, Journal de Reims’in 3 Kasım 1912 tarihli, Pazar günkü nüshasında Balkan Harbi ile ilgili haber ve yorum bu havayı yansıtmaktadır. [Müellif, gazetenin ismini “Campagne” şeklinde kaydetmiştir; doğrusu, bizim yazdığımız şekildedir. Fransızcada “la campagne”, kır; “la Champagne”, Şampanya Bölgesi, “le champagne”, şampanya içkisi demekdir.] İngiltere arşivlerinden elde ettiğimiz bu gazete kupürünün ‘Clerical’ (kilise taraftarı, anti masonik) olduğu, başlığının yanına el yazısı ile işlenmiştir.” (Layiktez 1999: 115)

Mahallî bir gazete olan Courrier de la Champagne; Journal de Reims, Fransa’nın Şimâlî Şarkında, Pâris ile Lüksemburg arasındaki –eski adıyle- Champagne-Ardenne (Şampany-Arden) Bölgesinde bulunan Reims şehrinde 1854 – 1921 senelerinde neşredilmiştir. 1854 ilâ 1904 ve 1913 ilâ 1921 senelerinin nüshalarına, Reims şehrinin resmî Sitesinden erişilebiliyor: (https://www.bm-reims.fr/PATRIMOINE/doc/SYRACUSE/58... 1.9.2024) Bu nüshalar arasında, maâlesef, burada bahis mevzûu ettiğimiz 3 Kasım 1912 târihli nüsha yok. O nüshayı bulabilseydik, Helluy’nin makâlesini kendimiz tercüme eder veyâ en azından, Layiktez’in tercümesini aslıyle mukâyese edebilirdik. Muhakkak ki buna dâimâ ihtiyâc vardır; zîrâ bâhusûs Memleketimizde, tercüme sâhası başıboştur ve ecnebî metinleri tercüme yoluyle tahrîf etmek, pek yaygın bir ahlâksızlıktır…

Mezkûr nüshaya ulaşamamakla berâber, İnternet üzerinden yaptığımız araştırmalarla, Gazete hakkında, bizi alâkadâr eden makâleyi, bilhassa Ali Fethi’nin ondaki sözünü değerlendirebilecek kadar mâlûmât toplamış bulunuyoruz.

Gazetenin bizi alâkadâr eden târihlerdeki sâhibleri, Claude Louis Georges Helluy (1877 – 1938) ile Albert Marie Gobert (1872 – 1943)… Bunlar, aynı zamânda, gazetenin basıldığı matbaanın da sâhibleri... Ayrıca, aralarında akrabâlık bağı var: Gobert, Helluy’nin kız kardeşiyle (Marie Catherine Louise Helluy -1879 / 1970-) evli, yânî onun eniştesi…

(https://gw.geneanet.org/gonemichet?n=helluy&oc=&p=... 1.9.2024)

Claude Helluy, Gazetenin Yazı İşleri Müdürlüğünü deruhde ediyor ve başmakâleler de kaleme alıyor.

İncelediğimiz 27, 28, 29 Mayıs 1913 târihli nüshalara göre, Gazete, günlük olarak, dolgun mündericâtla, altı sayfa neşrediliyor. Temâyülü: Milliyetci, Katolik, Masonluk aleyhdârı… Müslümanlara, Türklere karşı da antipatik…

Solda, Claude Helluy’nin -Ali Fethi’nin Voltaire Locası’ndaki beyânâtından bahseden- 3 Kasım 1912 târihli makâlesinin neşredildiği Courrier de la Champagne; Journal de Reims gazetesinin 25 Mayıs 1913 târihli nüshasının 1. sayfası… Bu nüshanın başmakâlesi (“La source du mal –Şerrin Kaynağı-”), Fransa Meşrik-ı Âzamı’nın en üst kademelerinde yer aldığı hâlde bilâhare Masonluktan müteneffir olmuş Jean Bidegain’e âiddir. Ortada ve sağda, Ekim 1904’te, Fransa’da, askerin senelerdir Masonluk tarafından kanâatleri bakımından fişlendiğini ifşâ ederek büyük siyâsî çalkantılara sebeb olan Jean Bidegain’in –birinci elden vesîkalara müstenid- Masonluk aleyhdârı iki kitabı… Sağdaki kapağın sol üst köşesine Jean Bidegain’in resmi konulmuştur. Binâenaleyh, Masonluk hakkında birinci elden istihbârî kaynakları olan Courrier de la Champagne’ın Ali Fethi’nin beyânâtı hakkındaki rivâyetinin sıhhatinden şüphe etmiye herhâlde mahal yoktur. Nitekim, Mason Üstâdı Celil Layiktez de, o rivâyeti, sahîh olduğu kanâatiyle kitabına dercetmişti… (Muhakkak ki Ali Fethi ve arkadaşları hakkında daha birçok sırra vâkıflar; fakat onları bize ifşâ etmezler!)

***