Yahûdilik-Masonluk münâsebeti (36)
‘Masonluğun şemsiyesi altında bütün dînleri birleştirmek’
Jean-Philippe Schreiber’in 2007’de, Archives Juives (Yahûdi Arşivi)
mecmûasında neşredilmiş metni, aşağıdaki paragraflarla devâm ediyor:
“1860’ta Alliance Israélite
Universelle’in têsîsi, bu [bir üst paragrafta îzâh edilen] fikrî cereyânlara muvâzî
olarak ortaya çıktı. (La création, en 1860, de l’Alliance israélite
universelle se place dans ce contexte.) […]
“O zamân, Astruc, Farmasonluğun şemsiyesi altında
bütün dînlerin bir terkîbinin yapılması dâvâsı güden Lüksemburg Hahambaşısı
Samuel Hirsch’inkine yakın bir anlayışa sâhibdir. Hirsch gibi Astruc de, Mason
ideallerinin izini taşıyan bir Yahûdilik telakkîsini müdâfaa etmektedir.
Meselâ, Beşeriyet Dîni veyâ Cihânşümûl Dîn (ki, vaazlarını ihtivâ eden ve
1879’da neşredilen Yahûdiliğe Dâir
Sohbetler kitabı, bu düşüncesinin şâhididir), dînî serbestî, vicdân
hürriyeti, insanın tecdîdi, Mesîhciliğin yerini alacak bir cihânşümûl
kardeşlik, ikinci Vahiy demek olan bir İhtilâl gibi mevzûlarda hâl böyledir. (Il est alors proche de la pensée d’un autre
franc-maçon, Samuel Hirsch, grand rabbin de Luxembourg, qui préconise une
fusion de toutes les religions sous l’égide de la franc-maçonnerie. Comme
Hirsch, Astruc défend une conception du judaïsme marquée par les idéaux
maçonniques : il en est ainsi de la religion de l’humanité ou religion
universelle (dont témoignent ses sermons publiés dans ses Entretiens sur le judaïsme, parus en 1879), du libéralisme
religieux, de la liberté de conscience, de la rénovation de l’homme, de la
fraternité universelle comme substitut au messianisme, de la Révolution comme
seconde Révélation.)” (Jean-Philippe Schreiber, “Paris-Bruxelles: la
polémique suscitée par l’Histoire abrégée des Juifs [et de leurs croyances]
d’Élie Aristide Astruc -1870- / Astruc’ün Yahûdilerin
[ve İnanclarının] Mücmel Târihi’nin Pâris ve Brüksel’de Yol Açtığı Kalem
Kavgası”, Archives Juives, 2007-2:
40/43-64; https://www.cairn.info/revue-archives-juives1-2007-2-page-43.htm; 4.7.2024)
Burada
hatırlatmamız lâzım ki, bu gibi fikirleri, yukarıda, “Masonluk Fikriyât ve
Teşkîlâtında Yahûdi Têsîrine Dâir Muhtelif Delîller” başlıklı 4. Fasıl’da, Haham
Elie Benamozegh, Haham Isidore Epstein ve (La
Vérité Israélite mecmûası nâşiri) Avukat Joseph Cohen’in kaleminden de
okuduk…
Astruc’ün Alliance
Israélite Universelle’deki rolü
Hemen yukarıda Jean-Philippe
Schreiber’den iktibâs ettiğimiz metnin ikinci paragrafı, “1860’ta Alliance
Israélite Universelle’in têsîsi, bu [bir üst paragrafta îzâh edilen] fikrî
cereyânlara muvâzî olarak ortaya çıktı.” cümlesiyle başlıyordu. Gerisini
nakletmediğimiz bu paragrafta, Schreiber, Hahambaşı Astruc’ün, müntesibi olduğu
Locada işlenen fikirlere muvâfık olarak vücûd verilen Alliance Israélite
Universelle’in müessisleri arasında yer aldığını kaydediyor. Burada, altı resmî
müessisten sâdece üçünün adı geçiyor. Hakîkatte, Alliance’ın gayr-i resmî
müessisinin (Masonluğun zirve isimlerinden) Adolphe Crémieux olduğuna yukarıda
işâret etmiştik. Schreiber’in tesbîtine nazaran, (1905’te vefât etmiş olan)
Astruc, 1902 senesine kadar Alliance’ın Merkez Komitesi Âzâsı olarak faâliyet
göstermiş, demek ki Alliance’ın bütün Siyonist ve ihtilâlci faâliyetlerinden
hissedâr olmuştur:
“Astruc, Lamartine Sokağı’nda kâin,
Portekizli Yahûdi Ritini tatbîk eden, kendisinin hahamlığını yaptığı Havranın
Reîsi Jules Carvallo, 1864’ten îtibâren sütûnlarında sık sık Astruc’e yer veren
Archives Israélites mecmûasının
Sâhibi Isidore Cahen veyâ Haham Mektebi’nde Latince ve Yunanca dersleri veren,
Şâir Eugène Manuel gibi sîmâlarla berâber, Alliance’ın müessisleri arasında yer
aldı; 1863 Haziran’ına kadar onun Umûmî Kâtibliğini deruhde ettiği gibi,
1860’tan 1902’ye kadar da, Merkez Komitesi Âzâlığı yaptı. (Astruc
figure parmi ses fondateurs, aux côtés de Jules Carvallo, président de la
synagogue de rite portugais de la rue Lamartine dont Astruc est le rabbin,
Isidore Cahen, patron des Archives
Israélites qui accueillent souvent Astruc dans leurs colonnes à
partir de 1864, ou le poète Eugène Manuel, qui enseigne le latin et le grec au
Séminaire rabbinique. Astruc est, jusqu’en juin 1863 le secrétaire général de
l’Alliance israélite et, de 1860 à 1902, membre de son comité central.)”
Alliance’in dîğer iki resmî müessisi de, (bilâhare
Alliance’ın târihini yazan) Avukat Narcisse Leven ile (bu araştırmada
kendisinden genişçe bahsettiğimiz, Mikveh İsrael’in müessisi ve ilk müdürü)
Tüccâr Charles Netter idi… (https://www.aiu.org/fr/notre-histoire-0;
17.7.2024)
Astruc’ün La Renaissance par les
Émules d’Hiram Locası’ndan iki arkadaşı daha (Schreiber 2007), Siyonizm
târihinde mühim isimler olarak zikrediliyor. Bunlardan biri, Alexandre Weill,
dîğeri, Moses Hess’dir.
Siyonist muharrir ve feylesof Alexandre
Weill
La Renaissance par les Émules d’Hiram
Locası müntesibi Alexandre Weill (Abraham Weill; Schirrhoffen, 10.5.1811 –
Paris, 18.4.1899), ömrünün kısm-ı âzamını Pâris’de geçirmiş Alsaslı bir
feylesof, gazeteci, velûd bir
muharrirdi. Hayâtı fikrî-îtikâdî planda arayışlarla geçtikden sonra, Hirsch ve
Astruc’ünkine benzer, modernist bir Yahûdilik anlayışında karâr kıldı. (Joe
Friedemann, “Alexandre Weill: un ‘hors-cadre’ de la vie juive alsacienne au
19ème siècle”, http://www.judaisme-alsalor.fr/perso/axweill/index.htm; 9.7.2024. Weill’in Yahûdilik
telakkîsi ile Hirsch ve Astruc’ün Yahûdilik telakkîsi arasında muvâzîlik kuran
biziz…)
Weill’in, ömrünün sonlarına doğru,
Siyonizm fikrini işliyen Roma ve Kudüs
kitabı hakkında takdîrkâr bir makâle kaleme aldığı, hem Loca arkadaşı, hem
“Hâricî Hayât”ta yakın dostu olan Moses Hess gibi, dört elle Siyonizme
sarıldığı, bu emelin tahakkuku için projeler geliştirdiği, hattâ bu uğurda
Filistin topraklarında Türk ve Arab Müslümanlara karşı silâhlı mücâdeleye
girişerek ölmeyi göze aldığı müşâhede ediliyor. Onun, Siyonizmin nazariyeci ve
propagandacılarından Hess’in mezkûr kitabı hakkındaki hükmü şudur:
“Her bakımdan şâyân-ı takdîr bir
kitab; fikir, üslûb, orijinalite; onda her mezîyet var. -Livre remarquable sous tous les rapports, pensée, style, originalité,
tout y est.-"… (Joe Friedemann, “Orientations sionistes dans la pensée
d’Alexandre Weill -Alexandre Weill’in Düşüncesinde Siyonist Yönelişler-”, Extrait
du Colloque INALCO, sur Aspects du Sionisme,Paris, octobre 1976; http://www.judaisme-alsalor.fr/perso/axweill/w-sion/w-sion.htm; 9.7.2024)
Mühim bir gayreti, Siyonizmin “Târihî
Vatan” efsânesine fikrî temel aramaktır. Onun muhayyilesine göre,
“vatanperverlik”, İnsanlık târihinde, “Yahûdilerin bir icâdıdır”; Hz. Mûsâ ile
doğmuş, binâenaleyh, onun İsrâil Oğullarına vatan yaptığı topraklar, ebedî bir
hakk olarak, Yahûdi Vatanı olmuştur… (Le
patriotisme est une invention des juifs, et de là, les droits de Moïse sur
la Palestine. – Friedemann 1976-)
Yahûdi Dîninin dîğer dînlerden,
Yahûdi Milletinin de dîğer milletlerden üstün olduğu iddiâsındadır. (“Asîl
Yahûdi kanı, Hz. İbrâhîm’e ve –imtiyâzlı arâzî- Yahûdiye’ye kadar çıkmaktadır -il se réclamera d' une ‘noblesse de sang’
remontant à Abraham et dont le berceau se situe en Judée, ‘territoire
privilégié’-”…–Friedemann 1976-) Yahûdi Milleti, bütün milletlere rehber
olan bir peygamber, bir râhibler milletidir. Bununla berâber, bütün dünyâya dağılmış olan Yahûdilerde,
zamânla, millî şuûr gevşemiştir. Binâenaleyh, “Ebedî Vatan”a dönebilmek ve bu
merkezden bütün Beşeriyete rehber olabilmek için, her şeyden evvel, bir “mânevî
diriliş”e (une résurrection spirituelle),
dîğer tâbirle, Yahûdi Câmiasında millî şuûru kuvvetlendirmiye ihtiyâc vardır,
ki bunun başlıca iki vâsıtasından birincisi, İbrânîcenin öğrenilmesi ve
yaşatılması; ikincisi de, “Yahûdi menbâları”yle (Yahûdi kültürünün
kaynaklarıyle) haşir-neşir olunmasıdır. Bu “mânevî diriliş”, “Yahûdiliğin sâir
inanc sistemlerine üstünlüğünü isbât etmenin elzem şartıdır (condition nécessaire qui permettra au
judaïsme de prouver sa supériorité sur toutes les autres croyances)”.
İbrânîce tahsili o kadar mühimdir ki çocukların dört yaşından îtibâren
kaydedileceği ve birinci derecedeki öğretim dilinin İbrânîce olduğu “meccânî ve
mecbûrî” mekteblerin (écoles hébraïques
gratuites et obligatoires)açılması
şarttır…
Siyonistler nazarında, Müslüman-Arab vatanı
Filistin, “hâlî arâzî”!
Dostu ve
kendisi gibi Farmason Charles Netter’in, Alliance Israélite Universelle nâmına
ve Filistin’i “Yahûdi Vatanı” yapmanın başlıca vâsıtası olarak 1870’te têsîs
ettiği Mikveh Israel Zirâat Mektebi’ni büyük sevincle karşılar… İstikbâl
vâdeden bu teşebbüsün heyecânıyle, Filistin arâzîsine büyük çapta bir Yahûdi
muhâceretinin projelerini yapmıya koyulur… Üzerinde en az on dört asırdır Arab
ve Türk Müslümanlar ile sâir dîn ehlinin yaşadığı Filistin, onun ve sâir
Siyonistlerin nazarında, “hâlî arâzî”dir. (Çünki, fanatik bir nazarla, bunlar,
her vâsıtayle o topraklardan def’edilmesi lâzım gelen “haşerât” veyâ “lağım
fâreleri” kabîlinden mahlûklardır!) Oraya, hemen ilk planda, orta hâlli,
idealist “100.000 zinde Yahûdi (100.000
juifs, jeunes et forts)” sevketmelidir. Bunlar, bir veyâ iki liderin
dirâyetli idâresi altında hareket edecek, bir taraftan yerleştikleri
topraklarda zirâat yapacak, dîğer taraftan “elde silâh (les armes à la main)” “vatanlarını” müdâfaa edeceklerdir.
Hâlledilecek ilk mes’ele, “Arz-ı Mukaddes”deki Türk hâkimiyetidir. Bütün
Filistin’in ele geçirilmesi için Yafa, bir üs vazîfesi göremez mi? İlk
merhalede Filistin’in tamâmına sâhib olunamasa dahi, hiç olmazsa Şerîa Vâdisi
ele geçirilemez mi? Bunun için Montefiore gibi bir adama mürâcaat etmek lâzım.
O, çıkarılacak hisse senedleriyle, Kudretli Devletlerin (“Düvel-i Muazzama”nın)
têmînâtı altında, Filistin’i Türkiye’den satın almak için lüzûmlu meblağı têmîn
edecekdir. (Premier problème à résoudre :
celui de la domination turque en Terre Sainte… Jaffa ne pourrait-elle pas
constituer "un point d'appui" pour l'acquisition, sinon de la
totalité du pays, du moins de "la vallée du Jourdain" ? Pour cela il
faudrait s'adresser à “un homme comme Montefiore (…) qui, moyennant des actions émises qui
seraient prises d'emblée, trouverait la somme nécessaire pour acheter
la Palestine à la Turquie avec la garantie des Puissances.” – Friedemann 1976-)
Weill,
Filistin’i “Yahûdi Vatanı” yapacak ilk yüz bin kişilik topluluk içine kendini
de dâhil ediyor:
“Altmış yaşındayım; lâkin son yola
çıkacak ben olmıyacağım gibi, gerekirse, savaşmak için sona kalacak da ben
olmıyacağım! (J'ai soixante ans, mais je
ne serai pas le dernier pour partir, ni même pour me
battre s'il le faut.)”
Bu düşünce ve hissiyât içinde, “Dâvâ”
uğrunda hayâtımı fedâ etmiye de hazırdır! (Il
se déclare lui-même disposé à payer de sa propre personne.) (Friedemann
1976)
(http://www.judaisme-alsalor.fr/perso/axweill/w-sion/w-sion.htm; 9.7.2024)
Bir Alsaslı Yahûdi Sitesinde, Joe
Friedemann tarafından kaleme alınmış, Weill’in, Siyonizmin nazariyesini yaptığı
eserlerinden bahseden makâle: “Orientations sionistes dans la pensée
d’Alexandre Weill (Alexandre Weill’in Düşüncesinde Siyonist Yönelişler)” (Extrait du Colloque INALCO,
sur Aspects du
Sionisme,Paris, octobre 1976)…
