Yahûdilik-Masonluk münâsebeti (33)
Prof. Aubrey Newman’ın konferansından
Montefiore
ve Nathan Mayer Rothschild hakkında Zeldis’in verdiği bilgileri. Leicester
Üniversitesi’nde Târih Ord. Profesörü olan Aubrey Newman’ın, 14 Nisan 2015’de,
Kudüs’de, İngiltere Yahûdi Târihini Araştırma Cem’iyeti’nin İsrâil Şûbesi’nde
verdiği “İngiliz Masonluğunda Yahûdiler” başlıklı konferansında da buluyoruz:
Rothschild, 1802’de Emulation Locası’nda, Montefiore ise, 1812’de Moira
Locası’nda tekrîs edilmişlerdir.
Newman’ın
konferansında, 18. asrın başlarından, yânî iki Büyük Loca hâlinde
teşkîlâtlanmalarından îtibâren İngiliz Mason Localarında Yahûdi mevcûdiyeti
hakkında bir hayli tafsîlât vardır. Meselâ Büyük Loca Arşivi’nin 1723
kayıdlarında Benjamin Deluze, Simon Ansell, 1725 kayıdlarında Israel Segalas,
Nicholas Abrahams, 1732 kayıdlarında Solomon Mountford, Solomon Mendez, Abraham
Ximenes, Abraham Cortissos gibi isimlere tesâdüf ediliyor. Kezâ, vazîfeleri,
Senelik Büyük Festival’i tertîb etmek olan Büyük Kâhyalar arasında da: 1723’te
Solomon Mendez, 1734’te Dr. Meyer Schomberg, 1736’da Benjamin de Costa, 1738’de
Isaac Barrett, Joseph Harris, Samuel Lowman ve Moses Mendez gibi…
Bir dîğer dikkat çekici husûs, o
devirde İngiltere’de Yahûdi nüfûsu cüz’î mikdârda olduğu hâlde, muhtelif
Localarda, Yahûdi mevcûdiyetinin bâzan ciddî oranlara ulaşmasıdır. Meselâ
1759’da teşkîl edilen Lebeck Ana Locası’nın 13 Müessis Âzâsı Yahûdiydi. Kezâ,
1777’de têsîs edilen Dokuz Peri Locası’nın Francis Franco, Raphael Franco, Dr.
Isaac Sequira ve Abraham Teixara gibi ilk Âzâları… Galler Prensi’nin Locası’nda
dahi birkaç Yahûdi bulunduğu gibi, Üstâd-ı Âzamın 1 Numaralı Locası’nın
1800’deki Üstâd-ı Muhteremi bir Yahûdiydi. (Newman’ın naklettiğine göre,
İngiltere’de, ilk Büyük Loca’nın teşkîl edildiği 1717’de, bin civârında, 18.
asrın sonunda 25.000, 1879’da –muhtemelen- 70.000 ve 1914’te 280.000 kadar
Yahûdi mevcûddu…)
Daha da alâka çekici bir husûs,
Yahûdilere mahsûs Localar têsîs edilmiş olmasıdır: 1873’te Birmingham’da,
1875’te Liverpool’da aynı isimle têsîs edilen iki İsrâil Locası ve 1878’de
Manchester’da faâliyete geçen Sion Locası gibi… 1886’da, Glasgow’da da
Montefiore ismiyle bir Yahûdi Locası têsîs edilmişti. Şu Loca isimleri dahi,
Masonluğun, başından îtibâren, Siyonist emellere destek olduğuna dâir ipucları
olarak değerlendirilebilir…
Newman’ın îzâhatına nazaran,
İngiltere Büyük Locası, herhangi bir Locaya Yahûdi olduğu için bir şahsın
intisâb edememesini de, Yahûdilerden gayrisinin reddedilmesini de kabûl etmez.
Bununla berâber, Yahûdilere mahsûs Localar têsîs edilebilmesi şu yolla mümkün
oluyor: Locanın nizâmnâmesine, Loca toplantılarındaki ziyâfetlerde gıdâların
‘kaşer’ olması mecbûriyetine, ayrıca, Sebt (Cumartesi) ve Yahûdi bayram
günlerinde toplantı yapılmamasına dâir hükümler konuluyor… (Prof Aubrey
Newman, “Jewish in English Freemasonry”; https://www.jewishgen.org/jcr-uk/Newman_papers/Jews_in_English_Freemasonry.htm;
24.6.2024)
(Prof Aubrey
Newman, “Jewish in English Freemasonry”; https://www.jewishgen.org/jcr-uk/Newman_papers/Jews_in_English_Freemasonry.htm; 24.6.2024)
İngiltere’deki
Jewish Communities and Records isimli
Yahûdi İnternet Sitesinde, Târih Ord. Prof. Aubrey Newman tarafından, 14 Nisan
2015’te, Kudüs’te verilen “İngiliz Masonluğunda Yahûdiler” mevzûlu konferansın
metninin baş kısmı…
***
Albert Benhamou’nun verdiği mâlûmât
“İsrâil’in Fransızca Bilen Diplomalı
Rehberi” Albert Benhamou’nun kendi İnternet sitesinde neşrettiği “La
Franc-Maçonnerie en Terre sainte (Arz-ı Mukaddes’de Masonluk)” başlıklı makâlesinde
de, Charles Netter ve İsrâl’in istiklâlinin îlânından hemen evvelki devrede
Filistin’de Masonluğun vazıyeti hakkında bilgi mevcûddur:
“1870’te, Alliance Israélite
Universelle’in teşebbüsüyle kurulan Mikveh İsrael Mektebi’nin Fransalı Yahûdi
Müdürü Charles Netter de Masondu ve kendisi, Anglosaksonlarla, Royal Salomon
isimli bir başka Locanın açlışına iştirâk etmişti. […]
“İsrâil 1948’de têsîs edildiği zaman,
Arab olmıyan Locaların sayısı, 30’dan az değildi. Bunlardan 19’u, İbrânî ve
geriye kalanı, Alman veyâ İngiliz dillerinde çalışmaktaydı. 1953’te, kurdukları
bir Büyük Loca’da bir araya geldiler. Hâlen, İsrâil’deki Masonların sayısı, 2.000
ilâ 3.000 olarak tahmîn edilmektedir.” (Albert Benhamou, janvier 2020; https://www.albert-tours-israel.com/single-post/franc-maconnerie; 5.4.2024)
Mezkûr makâlede, Joseph Niégo
vâsıtasıyle 1898’de, Mikveh İsrael’de bir araya gelen Theodor Herzl ile Almanya
İmparatoru (Kayseri) II. Wilhelm (Fransızlar için II. Guillaume) arasındaki
müzâkere mevzûu hakkında da kısa îzâhat vardır:
“Her iki şahsıyet, Kayser’in himâyesi
altında, Almanca konuşulan Yahûdi iskân merkezleri kurulması pojesini müzâkere
ettiler. (Les deux discutèrent du projet
de créer des colonies juives, de langue allemande, sous la protection du
kaiser.)”
(Albert
Benhamou, janvier 2020; https://www.albert-tours-israel.com/single-post/franc-maconnerie; 3.7.2024)
İsrâilli
Albert Benhamou’nun İnternet Sitesindeki “Arz-ı Mukaddes’de Farmasonluk”
başlıklı makâlede (Ocak 2020), Kanada, İngiltere ve Fransa Faramsonluklarının
19. asrın ikinci yarısından (tam olarak, Réclamation isimli Locayle, 1865’ten)
îtibâren bu topraklardaki faâliyetleri hakkında dikkate şâyân mâlûmât
bulunuyor…
***
Farmasonluğun zirvesinde bir Siyonist:
Adolphe Crémieux
İsrâil’in temelini atan başlıca şahsıyetlerden, 1843-1845
senelerinde Fransa Yahûdileri Merkezî Konsistuvarı (İdâre Meclisi) Reîsi,
1864’ten 1880’deki vefâtına kadar Alliance Israélite Universelle Reîsi, Devlet
Adamı Adolphe Crémieux’ye gelince, 1818’de, Nîmes şehrinde, Eski ve Kabûl
Edilmiş İskoç Ritiyle çalışan Saint-Jean de Jérusalem Locası’nda tekrîs edilmişti.
(Samuël Tomei’e
göre… André Combes’a nazaran, o, Fransa Meşrik-ı Âzamı’na tâbi Le Bienfait
Anonyme Locası’nda tekrîs edilmiştir.) Bundan sonra da hep bu Rite
sâdık kalarak bu Ritin 33. Derecesine kadar yükseldi ve 8 Mart 1869’da, Pek Muktedir
Hâkim Büyük Âmir Üstâd-ı Âzam (Très
Puissant Souverain Grand Commandeur Grand Maître) intihâb edildi ve 1880’de
vefâtına kadar bu mevkii işgâl etti. (Bu sûretle, kavimdaşı ve büyük bankacı
Benedict Allegri’nin yerine geçiyordu… -André Combes, “Les loges de France
et d’Algérie, l’antisémitisme et l’affaire Dreyfus”, Archives Juives, 2010/2, vol. 43, pp. 70-80; https://www.cairn.info/revue-archives-juives1-2010-2-page-70.htm;
18.4.2024-)
Tekemmül Mahfilleri ile Felsefî Dereceler Mahfillerini bünyesinde
toplıyan ve 1890’da Fransa Büyük Locası’na vücûd verecek olan bu teşekkül (Fransa
Yüksek Şûrâsı), o zaman, Fransa Meşrik-ı Âzamı’na rakîbdi. Bu iki obediyans,
bilhassa Kâinâtın Ulu Mîmârı (Grand
Architecte de L’Univers –GADLU-) remzinin muhâfaza edilip edilmemesi
mes’elesinde ihtilâf hâlindeydi ve Crémieux de, muhâfaza edilmesi tarafdârıydı.
DEVAM EDECEK
