Yahûdilik-Masonluk münâsebeti (30)
Yüzümüze gülüp kuyumuzu kazan bir zümre
Kendisi gibi Şark Mûsevî Muallim Mektebi mêzûnu Léa (kızlık adı Mitrani) ile evlenmiş olan Niégo, 1904’te, âilesiyle berâber İstanbul’a taşındı ve 20 sene JCA’in Müfettişi olarak çalıştı. (Denis Ojalvo 2014) Bu vazîfesi sâyesinde, muhâcir Yahûdiler tarafından JCA yardımıyle kurulan zirâî iskân merkezlerine nezâret etti. Ayrıca, İstanbul’da, 1911’de, Bene Berit’in 11 Numaralı Büyük Locası’nı têsîs ederek 22 sene onun Reîsliğini deruhde etti.
1870’te
Charles Netter’in öncülüğünde Alliance Israélite Universelle ve Bene Berit
tarafından Yafa’da têsîs edilen Mikveh İsrael’in (École agricole de Jaffa: Yafa Zirâat Mektebi) 1892’deki personeli…
Oturanlar arasında, ortadaki siyah ceketli şahıs, o esnâda 29 yaşında ve bir
senedir Mektebin Müdürü olan Joseph Niégo’dur… Sağdaki resimde, Niégo, 1924’te,
61 yaşında…
Siyonist liderlerinin dikkat çektikleri gibi, bu mekteble
İsrâil’in temeli atılmış oluyordu…
Kemalizmle afyonlanmış olan Anadolu Milleti, asırlık
uykusundan hâlâ uyanmış değil! (İlk def’a, Yeni
Söz, 24.4.2019/214’te neşrettik.)
***
Yüzümüze gülüp
kuyumuzu kazan bir zümre
Alman İmparatoru II. Wilhelm, 1898'de
Filistin'i ziyâretinde Mikveh İsrael’e de uğramış ve orada, Niégo, Siyonist
Hareketinin siyâsî lideri ve dostu Theodor Herzl'i İmparatorla görüştürmüştür.
Herzl'in, Viyana'ya dönünce, (bizim zâviyemizden pek ibretâmîz olan) bu
ziyâretiyle alâkalı olarak Niégo'ya gönderdiği mektub, hâlen Mikveh İsrael
Müzesi'nde muhâfaza edilmektedir. (Denis Ojalvo; “The Foundation of the Jewish
Turkish School and Yosef Niego”, Şalom,
27.11.2014; https://www.salom.com.tr/SalomTurkey/arsiv/haber/93188/the-foundation-of-the-jewish-turkish-school-and-yosef-niego; 15.4.2024. Kezâ, Ojalvo; http://www.sephardicstudies.org/school.html; 18.4.2024)
(https://sephardicstudies.org/school.html; 20.3.2019)
Theodor
Herzl’in Joseph Niégo’ya Viyana’dan gönderdiği 3 Aralık 1898 târihli ve Die Welt antetli Fransızca mektubu:
“Muhterem
Efendim [veyâ: “Azîzim Niégo Bey”]; Mikveh’i ziyâretimin pek güzel hâtırası
sebebiyle, henüz aldığım bir mektubu size göndermeyi bir vazîfe telakkî ediyorum.
Sizden ricâm, bu mektub hakkındaki fikrinizi bana bildirmenizdir. Hakkınızda en
güzel hisleri beslediğimden emîn olunuz! Refîkanız Hanımefendiye mahsûs
hürmetler… Samîmî dostunuz Th. Herzl. (“Cher
Monsieur; L’excellent souvenir que j’ai emporté de ma visite à Mikveh me fait
un devoir de la communication d’une lettre que je viens de recevoir. Veuillez
me dire votre avis sur cette correspondance. Je vous prie de présenter mes
hommages à Mme Niégo et de croire en mes meilleurs sentimenzs pour vous. Votre
dévoué Th. Herzl.)” (İlk def’a, Yeni
Söz, 25.4.2019/215’te neşrettik.)
Herzl’in bahsettiği mektub hakkında bilgi sâhibi değiliz.
Mâmâfih, bahsedilen mevzûa bakarak, bunun, Alman İmparatoru II. Wilhelm ve
Filistin’de Yahûdi Devleti têsîsi mes’elesiyle alâkalı olduğu tahmîn
edilebilir…
***
Siyonist Emperyalizminin pek mâhir ve
nüfûzlu bir stratejisti
Kendisi gibi Şark Mûsevî Muallim
Mektebi mêzûnu Léa (kızlık adı Mitrani) ile evlenmiş olan Niégo, 1904’te,
âilesiyle berâber İstanbul’a taşındı ve 20 sene JCA’in Müfettişi olarak
çalıştı. (Denis Ojalvo 2014) Bu vazîfesi sâyesinde, muhâcir Yahûdiler tarafından
JCA yardımıyle kurulan zirâî iskân merkezlerine nezâret etti. Ayrıca,
İstanbul’da, 1911’de, Bene Berit’in 11 Numaralı Büyük Locası’nı têsîs ederek 22
sene onun Reîsliğini deruhde etti. (Raphael Ventura / Erensia Behmoiras 2010)
1914'te bu teşkîlâtın yardımları ve bu kadronun tamâmı gibi şuûrlu bir Siyonist
olan Bene Beritli Aşkenaz Hahambaşısı Dr. David Markus'un gayretleriyle
Mûsevî Lisesi'ni açtı. 1917'ye kadar Müdürlük onun uhdesinde kaldı; bu târihten
îtibâren vazîfesini Markus’a devretti. (Amalia Skarlatou Levi, Evanescent
Happiness Ottoman Jews Encounter Modernity; The Case of Lea Mitrani and Joseph
Niego (1863-1923), Faculty of the Graduate School of the University of
Maryland, 2010)
Koç Holding’in büyük ortaklarından Bernar Nahum
UÖML’nin bahçesine defnedildi
Lise, 1914-15 Öğretim Yılında,
“Midraşa Yavne” ismiyle açılmıştı. Müteâkiben, “Lycée juif Béné Bérith”,
arkasından “Beyoğlu Özel Mûsevî Lisesi” isimlerini aldı. 1944’te, Koç
Holding’in büyük ortaklarından, Farmason iş adamı Bernar Nahum’un öncülüğünde
toplanan yardımlar sâyesinde Ulus’ta yeni binâsı inşâ edilince, buraya taşındı
ve yeni ismi, “Özel Mûsevî Lisesi” oldu. Son ismi, (1998’den beri) “Ulus Özel
Mûsevî Lisesi”dir ve Türkçe, Fransızca, İngilizce, İbrânîce bilen, elit olmıya
namzed Kemalist talebeler yetiştirmeyi istihdâf etmektedir. (Zelda Ovadia, “Le
Lycée juif d’Istanbul”, Kaminando i
Avlando; Revue de l’Association Aki Estamos, No 3, Juillet-Août-Septembre
2011, pp. 15-17 ve daha başka kaynaklar)
Şalom gazetesinin muharrirlerinden Avukat
Yakup Barokas’ın, Musevi Lisesi Yüz
Yaşında isimli kitabdan naklettiğine göre, bu liseye büyük himmeti dokunan
Bernar Nahum, eşiyle berâber Lisenin bahçesine defnedilmek istemiş ve arzûsu
yerine getirilmiştir:
“Bernar Nahum bir gün Bensiyon Pinto’yu
aradı. ‘Senden çok önemli bir şey
isteyeceğim’ dedi. ‘Benimle
okulda buluşur musun?’
“Buluştular. Yapımı tamamlanmak üzere olan okul
binasının içinden mezarlığa doğru ilerlediler. Bernar Nahum, mezarlıkta bir
yere kadar geldi ve durdu. Geri dönüp okul binasına baktı. Bensiyon
Pinto’ya: ‘Burada iki mezar yeri
istiyorum’ dedi. ‘Burası okulu
tamamen gören bir yer… Böylelikle eşim ve ben, yattığımız yerden çocukların
seslerini duyabilecek, okulu görebileceğiz.’
“Okuldan yükselen her yaşta yüzlerce çocuğun sesi eminim daha uzun yıllar
Bernar Nahum ile eşine ulaşacak ve ‘yüz yıldır geleceği yazan’ okul, gelecekte
de başarılarını sürdürecektir.” (Yakup Barokas, “Yüz Yıldır Geleceği Yazan
Okul; UÖMO”, Şalom, 17.12.2014;
https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/93392/haber;
2.7.2024)
(Hamenora; Organe mensuel des Béné Bérith du
District d’Orient No. XI, Avril-Mai 1924, Nos 4-5, p. 59)
18 ilâ 23 Haziran 1924 târihlerinde İstanbul’da tertîb
edilen Beynelmilel Bene Berit Tarîkati’nin XI. Kolu Büyük Locası’nın ikinci
umûmî hey’et toplantısına iştirâk eden murahhaslar… “Mütehakkim Zümre”ye mensûb
olma hâletirûhiyesiyle, hepsi de pek mağrûr bir edâyla poz veriyorlar… Ön
sıradan başlıyarak soldan sağa doğru:
(Sol üst köşede resmi asılı olan ve Mustafa Kemâl’in
Edirne’den kadîm ahbâbı, Hahambaşı) Son Excellence Haïm Béjarano Efendi (İst.),
Z. D. Alcalay (Sofya), İsraël Danon (Edirne), Dr. David F. Marcus (İst.;
Aşkenaz Hahambaşısı, uzun sakallı), Joseph Niégo (İst.; Markus’un solunda),
Elie Sidi (Filippopoli), Isidore Franco (İst.), Dr. Yakir Béhar (İst.; XI. Kol
Büyük Locası Umûmî Kâtibi), M. Abramowitz (İst.), Dr. Is. Eskenazi (İst.), J.
Shaki (İst.), Alb. Sidi (Filippopoli), Alb. Fresco (İst.), N. Benbassat (İbt.),
H. G. Reisner (İst.), S. Amar (İst.), J. Rousso (İzmir), Haïm N. Israël
(Sofya), Yomtov Béhar Avram (Yamboli), J. Kohn (Selânik), Dr. S. Israël Alcalay
(Belgrad; Yugoslavya Hahambaşısı), Monsieur (Mösyö) M. Haïmoff (Sofya), Dr.
Elias Cohen (Varna), Richard B. Juda (Selânik). (İlk def’a, Yeni Söz, 27.4.2019/217’de neşrettik.)
***
