Veriler ışığında Türkiye Ekonomisi

Enflasyon nedeniyle ekonomik meseleler gündemimizdeki ilk sırayı korumaya devam ediyor.

Geçen hafta Türkiye ekonomisiyle ilgili önemli veriler açıklandı. Bu doğrultuda adım adım inceleyip analiz yapalım.

Sanayi üretim endeksiyle başlayalım. Salgın süreciyle beraber tedarik zincirinin bozulması sonucu Türk mallarına talep hızla arttı. Bu durum da sanayi üretiminin hızlı artmasına neden oldu. Sanayi üretimi aralık ayında aylık %1,6 oranında artarken yıllık %14,4 oranında artış gösterdi.

Perakende satış hacmi ile devam edelim. Aralık ayında döviz kurunda ve fiyatlardaki sert artışla beraber alım gücünün azalmasının etkisiyle aylık %2,7 oranında azaldığını görüyoruz. Bununla beraber önceki aylarda hane halkının fiyatların artacağı düşüncesiyle evlerinde stok yaptıkları da düşünülürse perakende satış hacmindeki azalmayı daha iyi anlayabiliriz. Aynı zamanda yıllık %15,5 oranında arttığı görülüyor. Perakende cironun ise hacmindeki azalmaya rağmen aylık %5,8 oranında artığını ve yıllık %64,7 oranında artmış. Burada ciro verilerinin enflasyondan arındırıldığını belirtmekte fayda var.

Ciro endeksinebaktığımızda da toplam cironun aylık %12,8 ve yıllık %82,4 oranında artış gösterdiğini görüyoruz.Alt detaylarına bakıldığında aralık ayında sanayi ciro endeksi aylık %20,1 yıllık %101,4 oranında artarken ticaret ciro endeksi aylık %11 yıllık %77,6 hizmet ciro endeksi aylık %7,6 artarken yıllık %82,9 oranında artmıştır. Toplam ciro içinde inşaat ciro endeksi diğerlerine göre negatif ayrışarak aylık %4,6 oranında azalırken yıllık %46,4 oranında bu da artış göstermiştir.

İnşaat maliyetleri endeksine bakıldığında küresel emtia fiyatları ve döviz kurundaki artışa bağlı olarak inşaat maliyetleri endeksinin de hızla arttığını görüyoruz. İnşaat maliyeti endeksi aralık ayında aylık %15,7 oranında artarken yıllık %67,74 oranında artış gösterdi. Bu durumun da konut fiyatlarının artmasına neden olduğu söylenebilir. Son dönemde inşaat maliyetlerinin artması ve yeni ekonomi politikası kapsamında sanayi sektörüne yönelimin artmasıyla beraber inşaat projelerinde azalma olduğu görünüyor. Türkiye’de konut iştahının azalmadığı bilakis her dönemde arttığı düşünüldüğü zaman talebin artarak devam ettiği bir ekonomide arzın azalmasıyla beraber konut fiyatlarında da artış yaşanıyor. Kaldı ki inşaat maliyetlerinin de artmasıyla yapılacak yeni konutların da yüksek fiyatlı olacağı düşünülürse konut fiyatlarındaki artış daha iyi anlaşılabilir.

İşsizlik oranlarına bakıldığında aralık ayında işsizlik oranı 0,1 puanlık azalış ile %11,2 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı verileri incelenirken tek bir kaleme bakmak eksik olur. Bu nedenle bu konuyla ilgili diğer verilere de bakılması gerekiyor. Bu bağlamda istihdam oranında da 0,3 puanlık artış yaşandığı görülüyor. Tüm bunların yanında aralık ayında iş gücüne katılma oranında da 0,3 puanlık artış yaşandığı görülüyor. Yani daha önce çalışmayı düşünmeyen, iş aramayan kimselerin iş arama başladığı söylenebilir.

Dış ticaret endeksi de yine geçen hafta açıklanan ve yeni ekonomi politikası kapsamında mercek altına alınan önemli bir veri. Aralık ayında ihracat miktar endeksinin bir önceki aya göre %17,1 arttığını görüyoruz. Bununla beraber birim değer endeksinin %6,6 oranında arttığı görülüyor. Diğer taraftan ithalat miktar endeksi %3,3 oranında artarken birim değer endeksi %2,5 oranında arttı.

Cari açıkverisine bakıldığında ise aralık ayında aylık bazda 3,8 milyar dolar olarak gerçekleşirken 12 aylık cari açığın 14,8 milyar dolar olduğunu görüyoruz. Kasım ayında 12 aylık cari açığın 14,3 milyar dolar seviyesinde olduğu göz önüne alındığında yaklaşık 500 milyon dolarlık bir artış olduğu görülüyor.

Yeni ekonomi modeli çerçevesinde cari denge ve cari fazla verilmesi politikası uygulandığı için bazıları hemen olumsuz eleştiri yağmuruna tuttu. “Politika başarısız oldu” demeye başladı. Şunu belirtmek gerekir. Kış mevsiminin gelmesiyle beraber enerji ithalatı arttı. Nitekim dış ticaret endeksinde de görüldüğü üzere ithalat miktar endeksinde artış görünüyor. Bununla beraber enerji fiyatlarının artmasıyla beraber birim değer endekinde daha hızlı bir artış görünüyor. Yani enerji ithalat miktarının artması ve enerji fiyatlarının artmasıyla beraber aralık ayında böyle bir artışın olması normal. Özellikle ilerleyen aylarda enerji ithalatının azalması ve turizm sezonunun açılmasıyla beraber turizm gelirlerinin artmasıyla cari denge sağlanırken cari fazla verilmeye başlanacaktır.