Üretici Fiyatları Yüzde 5,53 Arttı
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt içine satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişimlerini ölçen fiyat endeksidir. Üretici fiyatı ise yurt içinde üretimi yapılan ürünlerin, KDV, ÖTV vb. dolaylı vergiler hariç, peşin satış fiyatıdır.
Bundan birkaç sene öncesine kadar özellikle finansal piyasalarda işlem yapanlar bu verileri dikkatle takip ederlerdi. Çünkü TÜFE ve Yİ-ÜFE’nin artması borsada işlem gören hisseleri olumsuz yönde etkilerken, faiz oranını ve döviz kurunu yükseltirdi. Son yıllarda, piyasalar bu göstergelere o kadar da hassas tepki vermiyorlar.
Ancak üretici fiyatlarındaki değişim, tüketici fiyatlarının önümüzdeki aylarda ne kadar artabileceği hakkında fikir vermesi açısından önemli bir gösterge olarak kabul edilir.
TÜİK verilerine göre yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) (2003=100) 2020 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 1,54, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 6,15, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,53 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 9,14 artış gösterdi.
TÜFE verileriyle kıyasladığımızda üretici fiyatları oransal olarak aylık bazda tüketici fiyatlarından fazla artmış. Diğer bir ifade ile üreticiler 1,54’lük artışı tüketici fiyatlarına yansıtamamış. Salgın nedeniyle Nisan ve Mayıs aylarında talep sert bir şekilde düşmüştü. Bu olumsuz gelişmelere ilaveten petrol fiyatlarının ve döviz kurlarının yükselmesi de üreticileri sıkıntıya soktu.
Yİ-ÜFE verisinin alt detayları ise şöyle;
Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında yüzde 3,63, imalatta yüzde 4,98, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 14,49, su temininde yüzde 6,61 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 6,09, dayanıklı tüketim malında yüzde 14,90, dayanıksız tüketim malında yüzde 9,01 artış, enerjide yüzde 11,92 azalış, sermaye malında yüzde 10,27 artış olarak gerçekleşti.
Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında yüzde 1,74 azalış, imalatta yüzde 1,62, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 2,46 artış, su temininde yüzde 0,61 azalış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında yüzde 1,52, dayanıklı tüketim malında yüzde 2,44, dayanıksız tüketim malında yüzde 1,45, enerjide yüzde 1,73, sermaye malında yüzde 1,34 artış olarak gerçekleşti.
Yıllık en fazla azalış; yüzde 61,57 ile ham petrol ve doğal gaz, yüzde 51,27 ile kok ve rafine petrol ürünleri olarak gerçekleşti. Buna karşılık metal cevherleri yüzde 23,24, tütün ürünleri yüzde 22,38, diğer mamul eşyalar yüzde 20,55 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Aylık en fazla azalış; yüzde 32,31 ile ham petrol ve doğal gaz ürünleri, yüzde 1,56 ile deri ve ilgili ürünler, yüzde 0,61 ile suyun toplanması, arıtılması ve dağıtılması olarak gerçekleşti. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri yüzde 4,93, kağıt ve kağıt ürünleri yüzde 4,54, basım ve kayıt hizmetleri yüzde 3,57 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
