Üretici Fiyatları Yüzde 2,66 Arttı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre; yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) 2021 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 2,66, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 2,66, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 26,16 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 13,64 artış gösterdi.

Sanayinin dört ana sektöründen imalat yıllık yüzde 28,42, aylık ise yüzde 2,73 arttı.

Ocak ayı tüketici fiyat endeksi ise yıllık yüzde 14,97, aylık yüzde 1,68 artmıştı. Bir süredir üretici fiyatları tüketici fiyatlarından daha fazla artıyor.

Üreticiler, talebin yetersiz olduğu kalemlerde, maliyetlerini tüketici fiyatlarına yansıtamadıkları için TÜFE ile Yİ-ÜFE arasındaki makas açılıyor.

Bunu bazı ana gruplarda çok daha net görebiliyoruz. Örneğin giyim eşyası üretici fiyat endeksi aylık yüzde 0,97, yıllık yüzde 8,44 oranında arttı. Giyim ve ayakkabı ana harcama grubu tüketici fiyat endeksi ise aylık yüzde 4,37 azalırken yıllık sadece yüzde 2,12 oranında artmış.

Bazı mal ve hizmetlerin tüketim harcamaları içindeki payı küresel salgın nedeniyle oldukça düştü. Ocak ayına ait TÜFE verilerine bakıldığında talebi düşen grupların aylık ortalama TÜFE oranının altında kaldığı görülüyor. Bunların arasında eğitim, eğlence ve kültür, lokanta ve oteller, ulaştırma ana harcama grupları yer alıyor.

Enflasyon oranını arttıran pek çok neden vardır; ancak ülkemizde daha çok talep ve maliyet enflasyonu ele alınır. Enflasyona neden olan unsur, enflasyonla mücadelede hangi araçların kullanılacağını belirler. Örneğin talepteki artıştan kaynaklanan bir enflasyon var ise o zaman tüketimi kısacak tedbirler alınmalı, faiz artışı gibi tüketicileri tasarrufa yönlendirecek adımlar atılmalı. Söz konusu maliyet enflasyonu ise faiz oranlarının yükselmesi maliyetleri arttıran bir unsur olacaktır. Diğer yandan faiz oranlarının düşmesi ya da enflasyon oranının altında kalması döviz kurunu arttırabilir. Bu durum da ithal girdi fiyatlarını yükselterek maliyetleri yukarı çekecektir.

Merkez Bankası’nın en son yayımladığı enflasyon raporunda; enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla, 2021 yılı sonunda orta noktası yüzde 9,4 olmak üzere, yüzde 7,3 ile yüzde 11,5 aralığında; 2022 yılı sonunda yüzde 7’ye ve 2023 yılı sonunda ise orta vadeli hedef olan yüzde 5 seviyesine gerileyerek istikrar kazanacağı tahmin edilmişti.

İç talep koşulları, döviz kuru başta olmak üzere birikimli maliyet etkileri, uluslararası gıda ve diğer emtia fiyatlarındaki yükseliş ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seviyeler, enflasyon görünümünü olumsuz etkilemeye devam etmektedir ifadesi yer almıştı.

Enflasyon oranının Mayıs- Haziran aylarına kadar yükseleceği bekleniyor.

İthalata dayalı ekonomilerde, kur artışı üretici fiyatlarını etkileyen unsurların başında geliyor. Dolar kuru son 3 aydır yaklaşık yüzde 17 değer kaybetti. Döviz kurlarında sağlanan istikrar yıl boyunca devam ederse, yıl sonunda enflasyonun tek haneye düşme ihtimali artabilir.