Üretici Fiyatları Yüzde 2,65 Arttı

Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt içine satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişimlerini ölçen fiyat endeksidir.

Mayıs ayından beri üretici fiyatlarında dikkat çeken bir artış görülüyor. Aynı dönemde tüketici fiyatları ise yatay seyretti. TÜFE ve Yİ-ÜFE'ye ait grafikleri yan yana koyduğumuzda aradaki makasın açıldığını görüyoruz. Hizmet sektörü gibi bazı kalemler Yİ-ÜFE kapsamında yer almadığı için 2 endeksin değişim oranlarının aynı olması beklenemez ancak yine de üreticilerin kur artışı nedeniyle artan maliyetleri tüketici fiyatlarına yansıtmadığı anlaşılıyor.

Diğer yandan hizmet üretici fiyat endeksi (H-ÜFE) de TÜFE'nin üzerinde gerçekleşti. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Eylül ayında yıllık yüzde 11,75, aylık yüzde 0,97 artarken, hizmet üretici fiyat endeksi (H-ÜFE) Ağustos ayında yıllık yüzde 16,93 aylık yüzde 4,02 arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre; yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) 2020 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 2,65, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 13,44, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,33 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 7,71 arttı.

Sanayinin 4 sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında yüzde 16,87, imalatta yüzde 15,52 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 2,62 azalış ve su temininde yüzde 13,25 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 17,91, dayanıklı tüketim malında yüzde 19,72, dayanıksız tüketim malında yüzde 12,74, sermaye malında yüzde 21,09 artış; enerjide yüzde 4,23 azalış olarak gerçekleşti.

Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında yüzde 2,29, imalatta yüzde 2,83, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 0,19 ve su temininde yüzde 1,96 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında yüzde 3,63, dayanıklı tüketim malında yüzde 2,63, dayanıksız tüketim malında yüzde 1,75, sermaye malında yüzde 2,90 artış; enerjide yüzde 0,01 azalış olarak gerçekleşti.

Yıllık en fazla azalış; yüzde 13,73 ile tütün ürünleri, yüzde 12,77 ile kok ve rafine petrol ürünleri, yüzde 2,62 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme olarak gerçekleşti. Buna karşılık metal cevherleri yüzde 46,21, diğer mamul eşyalar yüzde 32,35, ana metaller yüzde 25,87 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Aylık azalış; yüzde 1,66 ile kok ve rafine petrol ürünleri alt sektöründe gerçekleşti. Buna karşılık ana metaller yüzde 5,74, ham petrol ve doğal gaz yüzde 5,69, bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler yüzde 4,49 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Bu aya ait Yİ-ÜFE rakamlarını etkileyen en önemli unsurun döviz kurundaki artış olduğunu görüyoruz. Küresel salgın nedeniyle petrol fiyatlarındaki düşüş ise verilere olumlu yansıdı. Metal grubundaki artış ise Çin’in artan metal talebinden kaynaklanıyor.