Üretici Fiyatları Yüzde 1,02 Arttı
Fiyatlar genel seviyesindeki sürekli artış anlamına gelen enflasyon, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ve yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) olmak üzere iki ayrı endekse göre hesaplanıyor. Ancak toplumun geniş kesimi açısından daha çok tüketici fiyatları önemli olduğu için enflasyondan bahsedilirken TÜFE verisi dikkate alınıyor.
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise yurt içinde üretimi yapılan ürünlerin, KDV, ÖTV vb. dolaylı vergiler hariç, peşin satış fiyatı olarak kabul ediliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre; yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 1,02, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 7,98, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,33 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 6,81 artış gösterdi.
Sanayinin dört sektöründen en büyük paya sahip olan imalat ise yıllık yüzde 7,95, aylık yüzde 0,99 arttı.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 8,47, dayanıklı tüketim malında yüzde 14,54, dayanıksız tüketim malında yüzde 8,38, enerjide yüzde 0,65, sermaye malında yüzde 13,50 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında yüzde 0,94, dayanıklı tüketim malında yüzde 2,15, enerjide yüzde 3,62, sermaye malında yüzde 1,22 artış; dayanıksız tüketim malında yüzde 0,21 azalış olarak gerçekleşti.
TÜFE ise Temmuz ayında yıllık yüzde 11,76, aylık yüzde 0,58 arttı. Aylık bazda üretici fiyatlarındaki artışın tüketici fiyatlarındaki artıştan daha fazla olduğu görülüyor. İki endeks arasındaki bu fark üreticilerin artan maliyetleri tüketici fiyatlarına aynı ölçüde yansıtmadığı için oluşmadı. Çünkü TÜFE ve Yİ-ÜFE kapsamında yer alan kalemler farklılık gösteriyor. Örneğin salgından en çok etkilenen hizmet sektörü Yİ-ÜFE’de yer almıyor.
İki endekste de yer alan grupların fiyatlarına zam yapmak da küresel salgın nedeniyle özellikle Nisan-Mayıs aylarında tüketimin büyük ölçüde azaldığı bir dönemde makul olmazdı. Ancak normalleşme süreciyle birlikte üreticiler bu kayıplarını telafi etmek için önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarını arttırabilirler.
Yİ-ÜFE oranını arttıran faktörlerden bir tanesi de döviz kuru. Yurt içinde üretilen malların önemli bir bölümü ithal girdi ile sağlandığı için döviz kurunun yükselmesi üretici fiyatlarını doğrudan etkiliyor.
Bu hafta takip edilen en önemli ekonomik gelişme de doların 7,32’ye kadar çıkması oldu. Bunun üzerine Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'ndan (TCMB) ‘Likidite yönetimi çerçevesinde 10 Ağustos 2020 tarihinden geçerli olmak üzere piyasa yapıcı bankalara Açık Piyasa İşlemleri çerçevesinde tanınan likidite imkân limitleri yarıya düşürülmüştür’ şeklinde bir açıklama geldi.
Hatırlayacağınız üzere salgınla mücadele kapsamında kredi teşvikleri verilmiş ve bunun sonucunda özellikle kamu bankalarında gözle görülür bir kredi genişlemesi gerçekleşmişti.
Kullanılan bu kredilerle tüketimin canlanması amaçlanıyordu. Ancak bu sene turizm gibi döviz kazandırıcı sektörlerin salgından olumsuz etkilenmesi nedeniyle dolar kurunda bir artış beklentisi vardı. Bu yüzden kredi kullananların bir bölümü dolara yöneldi. TCMB’nin aldığı bu kararla piyasadaki TL likiditesi azalacak ve birikimlerin TL’de kalması sağlanacak.
