Unutulan Bir Sünnet İtikaf
"Başı rahmet, ortası mağfiret, sonu da cehennemden azad" olan Ramazan ayındaki önemli bir ibadette, itikaftır. Unutulan bir sünneti ihya etmek sevabını da beraber kazanacağımız bu ibadet üzerinde duralım. Bu ibadeti aile efradımız ve çevremize anlatarak, bu sünnetin ihyasına katkıda bulunalım. "Ümmetimin fesadı zamanında sünnetime sarılana bir şehit sevabı vardır." (Taberanu00ee, el-Mu'cemu'l-Evsat, c: 5, s: 315, hadis no: 5414)
Lügatte Bir yerde bekleme, durma ve kendini orada hapsetmek manalarına gelen itikaf, istilah/terim olarak: Akıl baliğ veya temyiz kudretine sahip bir Müslümanın beş vakit namaz kılınan bir mescitte ibadet niyetiyle bir süre durması demektir.
İtikaf, Kur'an ve sünnetle sabittir. Kur'an'da Ramazan ayının gecelerinden söz edilirken; "... Camilerde itikafta iken de hanımlarınıza yaklaşmayın..." (Bakara, 2/ 187) buyurulur. Başka bir ayette itikaf ibadetinin daha önceki ümmetlerde de yapıldığına işaret edilir "Kabe'yi insanlar için bir toplanma ve güven yeri kıldık. Siz de İbrahim'in makamından kendinize bir namaz kılma yeri edinin. İbrahim ile İsmail'e 'Tavaf edenler, orada ibadet için itikafa çekilenler, rüku00fb ve secde edenler için evimi temizleyin' diye emir vermiştik. (Bakara 2/125).
Resulullah (sav) ın özellikle Ramazan içinde ve Ramazanın son on gününde itikaf yaptığını bildiren çeşitli hadis-i şerifler vardır. u00c2işe (ra) annemizin şöyle dediği nakledilmiştir: "Resulullah (sas) Ramazan'ın son on gününde itikaf yaparlardı. Bu durum vefat zamanına kadar bu şekilde devam etmiştir. Daha sonra Hz. Peygamber'in zevceleri itikafı sürdürmüşlerdir" (Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 67, 129; bk. Buharu00ee, İ'tikaf, 1-18; Ezan, 12, 135; Hayz 10; Müslim, İ'tikaf, 1-6; Ebu00fb Davud, Ramazan, 3; Savm, 77).
"İtikafa giren kişi, günahları hapsedip, sevapların tümünü elde eden kişi gibi, kendiu00adsine sevaplar kazandıran kişidir." (İbn Mace) "İtikafta olan, günahlardan uzaklaşır, her iyiliği işlemiş gibi sevaba kavuşur." (İbni Mace) "Ramazanda on gün itikaf eden, iki defa [nafile] hac yapmış gibi sevab kazanır." (Beyheku00ee) "Allah rızası için bir gün itikaf, insanı Cehennemden çok uzaklaştırır." (Taberanu00ee)
İtikaf yapmak isteyen kişi, itikaf niyetiyle mescid veya mescid hükmündeki bir yerde kalmaya başlayarak itikafa girmiş olur. Vaktini namaz, Kur'an tilaveti, dua, zikir ve tefekkür gibi ibadet ve taatlerle veya dinu00ee bilgi ve kültürünü artıracak sohbet ve okumalarla değerlendirir.
Doğal ihtiyaçlarını gidermek için mescidi meşgul etmeyecek ve kirletmeyecek şeyleri mescide getirebilir. Mescidde yer, içer ve orada istirahat eder. Mescidin içinde giderilmesi mümkün olmayan; abdest, gusül gibi zaruru00ee ve doğal ihtiyaçları için dışarı çıkabilir. Ancak ihtiyacını giderdikten sonra vakit kaybetmeden hemen itikaf mahalline geri döner.
Mesciddeki itikaf erkeklere mahsustur. Kadınlar evde mescit edindikleri bir yerde itikafta bulunabilir (ez-Zebu00eedu00ee, Tecru00eed-i"Saru00eeh, Terc. Kamil Miras, Ankara 1984, VI, 323-326).
Nafile itikaflar dışarıya çıkmakla bozulmaz. Ancak vacip itikaflar, zorunlu ihtiyaçlar dışında itikaf mahallinin terk edilmesiyle bozulur. Tercih edilen görüşe göre, itikafın asgaru00ee süresi için bir sınır koyulmamıştır. Bu bakımdan bir mescidi ziyaret eden kişi, bu ziyaret süresinde bile itikafa niyet edebilir. İtikafın fıkhi boyutu için önceden bir ilmihal kitabından okunarak uygulanması daha uygundur.
İtikafın hikmetleri:
- Kulun daha derin bir tefekkürle Rabbi ile olan bağını güçlendirmesi. İmanını takviye etmesi.
- Resulullah (sav) a ümmet olma nimetini tefekkürle, onun sünnetine olan bağını güçlendirmesi.
- Masiva ile bağını keserek lahuti aleme dalmak.
- Nefsi yasaklardan koruyup uzaklaştırmada daha etkili bir çare.
- Ramazanın son on gününde olması tahmin edilen Kadir gecesine rastlama imkanı ve umudunu da arttırır.
- Dünyevu00ee meşgalelerden uzaklaştırıp; Namaz, Kuran, dua-zikir, tefekkür, muhasebe gibi, ibadetlere daha fazla vesile olması.
- Daha çok okuma ve okunanları değerlendirme, tefekkür ve hazmetme
- Hayatın anlamı, dünyanın faniliği, ahiret bilinci, ümmetin hali, bu günü ve yarını, vb. nice konular üzerinde tefekkür etme imkanı... İnsanların zaman zaman böyle derin tefekküre ihtiyacı vardır ki, İtikaf bu tefekkürü gerçekleştirmek için en güzel fırsattır. Selamu2026 Duau2026
