​Türkiye tarımı başarılı mı? (2)

Bu hafta, geçen hafta başladığımız tarım ile ilgili bir değerlendirme paylaşımına devam edeceğim. Bu paylaşımdaki metin Sayın Cemil Usanmaz (Ziraat Mühendisi ve Bakanlık Müşaviri) tarafından TÜİK ve Tarım ve Orman Bakanlığı (TOB) verilerinden yararlanarak “Türkiye'de Tarım Sektörü Başarısız Değildir” bir değerlendirme hazırlanmıştı. Yazı “Başarısız Değildir” şeklinde bir yargıyı da barındırmakta. Değerlendirmenin genelinde de olumlu bir yaklaşım var. Konu ile ilgili düşüncelerimi ve okuyucu yorumlarını gelecek yazıda paylaşacağım. Bu değerlendirmenin devamını sizlerle paylaşıyorum:

Teknoloji

-Tarım Makinaları: Biçerdöver sayısı; 2002 yılında 11.539 adet iken 2022 yılında %76 artışla 20.271 adete ulaşmıştır. Traktör sayısı; 2002 yılında 970.083 adet iken, 2022 yılında %57 artışla 1.526.769 adete çıkmıştır.

-Hayvan sayısı: 2002 yılında toplam Büyük baş hayvan sayısı 9.924.575 baş iken, 2022 yılında %72 artışla 16.993.791 başa yükselmiştir. Küçükbaş hayvan sayısı 2002 yılında 31.953.800 baş iken, 2022 yılında %76 artışla 56.265.750 başa yükselmiştir.

-Süt üretimi: Kişi başına düşen süt miktarı 2002 yılında 122 kg iken, 2022 yılında %107 artışla 253 kg yükselmiştir. Kişi başına düşen et miktarı 2002 yılında 6,1 kg iken, 2022 yılında %321 artışla 25,7 kg yükselmiştir.

-Su ürünleri: Su ürünleri üretimi %46 atarak 582.376 tondan 849.808 tona ulaşmıştır. Su ürünleri ihracatı 2002 yılında 26.860 ton iken, 2022 yılında 9,3 kat artarak 251.416 tona çıkmıştır.

Milli Gelire katkı

- Tarımın Milli Gelire katkısı: Türkiye’de 2002 yılında kişi başına düşen milli gelir 3.608 dolar iken, 2022 yılında yaklaşık 3 kat artarak 10.615 dolara çıkmıştır. Aynı yıllarda tarımdaki kişi başı milli gelir 3,2 kat artarak 1.064 dolardan, 3.362 dolara yükselmiştir.

- Arazi Toplulaşması: 1961 yılından günümüze dek yapılan toplam Arazi Toplulaşması miktarı 6.050.000 hektardır. 1961-2002 yılları arasında geçen 41 yılda 450.000 hektar (%8) arazi Toplulaştırması yapılmışken, 2003-2019 yılları arasında geçen 14 yılda 5.600.000 hektar (%92) arazi toplulaştırması gerçekleşmiştir.

- Kontrol: Gıdalarımız tarladan sofraya her aşamada denetleniyor. Gıdaların uygunluk kontrolleri, 39 kamu laboratuvarı, Ulusal Gıda Referans Laboratuvar müdürlüğü ve 105 özel gıda kontrol laboratuvarında yapılmaktadır. 2002 yılında 1500 Denetçi ile 40 bin gıda denetimi yapılmışken, 2023 yılında bu sayı artmış ve 7500 Denetçi ile 1,3 milyon gıda denetimi yapılmıştır.

İsraf

- İsraf sorunu: Tarımdaki üretim potansiyelimiz ile insanlarımızın gıda ihtiyacını karşılıyoruz. Ancak gıda çok önemli olduğu kadar israf da önemlidir. Dünyada üretilen gıda 13 milyar insanı besleyecek miktardadır. Dünya nüfusu 8 milyara yaklaştı. Buna rağmen Dünyadaki aç insan sayısı 735 milyona yükseldi. ABD'de gıda israfı %40'lara ulaştı. Maalesef ülkemizde de gıdalarımızın önemli bir kısmı israf ediliyor. Kişi başına düşen gıda israfında Türkiye 93 Kg/Kişi/yıl ile dünya üçüncü sırada bulunuyor.

Sayın Cemil Usanmaz yazısını şöyle bağlıyor: “Bu coğrafyanın verdiği sınırlı imkanlar dikkate alındığında tarım başarısız bir sektör değildir.”

Emek mahsulü bir değerlendirme olmuş, tebrik ve teşekkür ederim.

Elbette farklı bir değerlendirme yapmak mümkün. Yeter ki bu değerlendirmeler nesnel (objektif) ve verilere dayalı olsun. Sübjektif (öznel) değerlendirmelerini gerçeğin kendisi imiş gibi algılayan ve yayanlara ne denilmesi gerektiğini akıl sahiplerine bırakıyorum.

Konu ile ilgili düşüncelerimi ve okuyucu yorumlarını gelecek yazıda paylaşacağım. İlgilenenlerle buluşalım. İki yazı ile ilgili yorumlarınızı [email protected] adresine ileterek tartışmaya katılabilirsiniz.

Son söz: Başarı ölçülebildiği zaman anlam anlamlıdır.