Türkiye Ekonomisi İkinci Çeyrekte Yüzde 21,9 Büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Nisan, Mayıs ve Haziran aylarını kapsayan ikinci çeyrek büyüme oranlarını açıkladı. Buna göre, takvim etkisinden arındırılmış Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2021 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 21,9 arttı.

Yüzde 20’nin üzerinde tahmin edilen büyüme oranlarındaki bu rekor artış şaşırtmadı çünkü büyümenin öncü göstergelerine ait ikinci çeyrek verilerinde de dikkat çeken bir iyileşme görülmüştü.

Örneğin sanayi üretimi Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında yüzde 66,3, yüzde 40,9 ve yüzde 23,9 artarken, imalat sanayi kapasite kullanım oranı ise yüzde 75’in altına inmedi. PMI (satınalma yöneticileri endeksleri) Mayıs ayında gerilese de Haziran ayında iyileşmeye işaret eden 50 eşik değerinin üzerinde gerçekleşti. Sektörel (hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü) güven endekslerinde de söz konusu dönemde gözle görülür bir artış kaydedilmişti. Son 12 aydır 200 milyarı aşan ihracat rakamları tarihi zirveleri görürken kısıtlamaların gevşetildiği Haziran ayında ise hizmet sektörü toparlanmaya başlamıştı. Buna ilaveten Ocak ayında başlayan aşılama süreci de ikinci çeyrekten itibaren hızlanmıştı.

Birinci çeyrekte Çin'den sonra en çok büyüyen ülke olan Türkiye ikinci çeyrekte de yine ikinci sırada yer aldı. 2020 yılı 2. çeyrekte yüzde 21,4 daralan İngiltere ise 2021 yılı 2. çeyrekte yüzde 22,2 ile en yüksek büyüme oranına sahip ülke oldu. Diğer ekonomilerin ikinci çeyrek verilerine bakıldığında; Fransa’nın yüzde 18,7, İtalya’nın yüzde 17,3, Portekiz’in yüzde 15,5, Euro Bölgesi’nin yüzde 13,6, Almanya’nın yüzde 9,4 ve ABD’nin yüzde 13,2 oranında büyüdüğü görülüyor. Çin ise yüzde 7,9’luk büyüme oranıyla diğer ülkelerin gerisinde kaldı. Çünkü ikinci çeyrekte çift haneli büyüme oranına sahip bu ülkeler geçen senenin aynı çeyreğinde yine çift haneye yakın oranda daralmıştı. Salgının başladığı Çin’de ise aynı dönemde yüzde 3,2 oranında büyüme gerçekleşmişti.

Diğer ülkelerde olduğu gibi bizim ekonomimizde de kuvvetli bazın etkisi büyük rol oynadı. Kıyaslanılan dönem olan 2020 yılı II.çeyrekte Türkiye ekonomisi yüzde 10,4 daralmıştı. Bu etki son iki çeyrekte ise azalacak çünkü hem üretimin hem de iç ve dış talebin arttığı 2020 yılı üçüncü çeyrekte Türkiye ekonomisi yüzde 6,3, dördüncü çeyrekte ise yüzde 6,2 oranında büyümüştü. Dolayısıyla büyüme oranında çift haneleri tekrar görebilmemiz biraz zor. Elbette oranların yüksek olmasından ziyade büyümenin sürdürülebilir ve dengeli dağılması daha önemli.

Bu nedenle küresel salgın gibi olağanüstü gelişmelerin yaşandığı böyle dönemlerde verilere çeyrekten çeyreğe bakmak daha sağlıklı olacaktır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,9 artmış. Birinci çeyrekte bu oran yüzde 1,7 olarak gerçekleşmişti. Çeyrekten çeyreğe bir yavaşlama olduğu görülüyor. Ancak tam kapanma sürecinin denk geldiği Nisan ve Mayıs aylarında üretim dışında ekonomik faaliyetlerin neredeyse tamamen durduğunu da hatırlatalım.