Türkiye ekonomisi 3 çeyrekte yüzde 3,9 büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını kapsayan üçüncü

çeyrek büyüme oranlarını açıkladı. Buna göre, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2022 yılı

üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,9 artarken, bir önceki

çeyreğe göre ise yüzde 0,1 azaldı.

Türkiye ekonomisi 2022 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 7,7,

ilk çeyreğinde ise yüzde 7,5 oranında büyümüştü. Ekonominin son 9 çeyrektir kesintisiz

olarak büyüdüğünü ancak dış talepteki zayıflamanın da etkisiyle büyüme hızının düştüğünü

görüyoruz.

Beklentiler ise yüzde 4’ün biraz üzerindeydi. Sanayi üretimi, PMI, dış ticaret rakamları gibi

büyümenin öncü göstergelerine ait üçüncü çeyrek verileri bilindiği için büyüme

beklentilerinde de belirgin bir sapma olmadı. Muhtemelen tarımsal faaliyetlerin üçüncü

çeyrekte daha fazla artacağı tahmin edildiği için üçüncü çeyrek büyüme oranı da beklentilerin

bir miktar altında gerçekleşti.

Buna rağmen diğer ülkelerin büyüme oranlarıyla kıyaslandığında Türkiye’nin üçüncü

çeyrekte de zirvede olduğu görülüyor. Çin yüzde 3,9, İspanya yüzde 3,8, Güney Kore yüzde

3,1, ABD yüzde 2,9, İtalya yüzde 2,6, İngiltere yüzde 2,4, Euro Bölgesi yüzde 2,1 ve

Almanya ise üçüncü çeyrekte yüzde 1,3 büyüdü. Sadece Türkiye’nin değil, aynı zamanda

başta Almanya, ABD ve Birleşik Krallık olmak üzere ihracat yaptığımız ülkelerin de

büyümesi de oldukça önemli.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2022 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla

göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 21,6, bilgi ve

iletişim faaliyetleri yüzde 13,9, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 12,6, kamu

yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 7,6, hizmet faaliyetleri

yüzde 6,9, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 4,9, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 4,1, tarım,

ormancılık ve balıkçılık yüzde 1,1 ve sanayi yüzde 0,3 arttı. İnşaat sektörü ise yüzde 14,1

azaldı.

Finans ve sigorta faaliyetleri son 4 çeyrektir faiz indirimlerinin de katkısıyla ilk sırada yer

alıyor. Genel olarak bakıldığında hizmet sektörünün ortalama büyüme oranının oldukça

üzerinde büyüdüğü görülüyor. İnşaat sektöründeki daralma ise 2021 yılı üçüncü çeyreğinden

bu yana devam ediyor. Beş çeyrektir peş peşe daralan inşaat sektörü, manşet büyüme verisini

de aşağı çekiyor.

Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini ise, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde cari

fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 120,5 artarak 4 trilyon 258 milyar 168

milyon TL oldu. GSYH'nin üçüncü çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 241

milyar 523 milyon olarak gerçekleşti. Bu rakam ikinci çeyrekte ABD doları bazında 219

milyar 335 milyon olarak hesaplanmıştı. GSYH'nin dolar bazında artıyor olması dünya

ticaretinden aldığımız payın da yükseldiğine işaret ediyor. Bu artışta, dolar kurunun

3.çeyrekte neredeyse sabit kalmasının da etkili olduğunu söyleyebiliriz.