Türk Maarif Ansiklopedisi

Yıllardır yazılarımda “eğitim neden tarihimize mesafeli” sorusuna cevap arar ve bu meseleyi enine boyuna irdelerim.

Şu bir gerçektir ki, milleti, insanı, fıtratı, erdemi, ahlakı, tarihi ve kültürel mirası hesaba katmaksızın bir eğitim sistemi inşa edemezsiniz.

Bu konuda bugüne kadar derli toplu bir çalışma yapılmadı desem abartmış olmam.

Rahmetli Fuat Sezgin Hoca, kendi çabalarıyla, yıllarını vererek, büyük bir emekle muhteşem bir bilim tarihi çalışması yapmıştı. İsmini birkaç okula ve kuruma vermek dışında bir şey yaptığımız söylenemez.

Bakınız bizler, tarih boyunca Orta Asya'dan Balkanlara, Afrika’dan Mezopotamya’ya kadar varan geniş bir coğrafyada devletler kurduk ve bu coğrafyalarda kültür, bilim, düşünce, sanat ve mimari inşa ettik.

Büyük bir medeniyet inşa ettik. Maalesef bugün bu medeniyetin temsilcileri olarak geçmişimizden haberdar değiliz.

Geçenlerde, yıllardır hayıflandığım ve dertlendiğim bu konu hakkında çok anlamlı bir çalışmanın yapıldığı haberini aldım.

Artık her geçen gün dünya çapında bir marka olma yolunda ilerleyen Maarif Vakfı son üç yıldır muhteşem bir ansiklopedi hazırlıyormuş. TÜBA işbirliği ile gerçekleşen bu kapsamlı çalışmayı öğrenince gerçekten çok mutlu oldum.

Öncelikle ülkemizin tecrübeli bilim insanlarından oluşan bir bilim kurulu oluşturmuşlar. İçlerinde çok sevdiğim, kıymet verdiğim isimler de var.

Maarif Vakfı Başkanı Prof. Dr. Birol Akgün Hoca, bu çalışmanın amacını şu cümlelerle ifade ediyor;

“Tarih boyunca Orta Asya'dan Balkanlara geniş bir coğrafyada devletler kurmuş, medeniyetler kurmuş büyük bir milletin ahfadı olarak bizler, yurt dışında hizmet verirken eğitim öğretim alanında milletimizin geliştirmiş olduğu ve bizim tevarüs ettiğimiz büyük bir birikime dayanarak ve güvenerek yaptığımızın farkındayız. İstedik ki bu birikimi, külliyatı derleyip toparlayalım ve bilim camiasının hizmetine sunalım.”

TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker de, "Bu çalışma, birikimin toplandığı, mirasımızın derlendiği ama gelecek kuşaklara bırakmak üzere güzel bir hediye olarak hazırlanmış oluyor” diyor.

Her iki hocamıza da tebrik ederim. Bu ülkenin tarihi ve kültürel mirasının yeni kuşaklara aktarılması için böyle bir çalışma yükünün altına girmişler.

Bu anlamda Türk Maarif Ansiklopedisi, Cumhuriyet’in ikinci yüzyılına girerken bana göre bu çerçevede yapılan en anlamlı en güzel çalışmalardan birisi olmuş.

Peki, ansiklopedide neler var?

Türk Maarif Ansiklopedisi’nde biyografi türünde 324 kişi yer alıyor. Bazıları devlet ve siyaset adamları, bazıları dinî ve tasavvufî, bazıları da edebî ve kültürel yönleriyle hayata bir değer katmış insanlar bunlar.

Bu isimlerin özellikle eğitimci yönleri, eğitime hizmetleri ve bu sahaya maddi manevi katkıları vurgulanmış.

Diğer taraftan Türk siyaset, kültür ve sanat tarihinde eğitim öğretim, bilim, sanat gibi alanlarda kurulmuş ve faaliyet göstermiş yaklaşık 269 kurum, maddeler halinde ele alınmış.

Yaklaşık 386 başlıkta eğitime dair temel kavramlar, teoriler, paradigmalar ve olgular yer alıyor.

Örneğin, “Eğitim Ekonomisi”, “Eğitim Etiği/Ahlakı”, “Eğitim Felsefesi”, “Eğitim Hakkı”, “Eğitim Planlaması”, “Eğitim Politikaları”, “Eğitim Psikolojisi” gibi birçok başlıkta kapsamlı bilgiler edinebiliyorsunuz.

Türk Maarif Ansiklopedisi’nde eğitime dair matbu ya da yazma çok sayıda eser de tanıtılıyor.

Kısacası Anadolu merkez olmak üzere, geniş bir coğrafyada hüküm sürmüş olan Türklerin bu alanlarda ürettiği bilgi, düşünce, kültür, sanat ve ayrıca yaşanan bazı önemli tarihi olaylar, yerler hakkında da bilgi edinebilirsiniz.

Bu çalışmanın değerini, kıymetini bilmek lazım. Emeği geçen herkesi tebrik ederim. Zira çok büyük bir eksikliği gideriyorlar.