TÜKETİM

Tüketim; üretilen mal ve hizmetlerin; gereksinim ve isteklerini karşılamaları amacıyla insanlar tarafından kullanılmasıdır. Burada tüketim konusunda dikkat edilmesi gerektiğini düşündüğüm konu gereksinim kısmıdır. İhtiyaç olan ürünlerin tüketilmesinde herhangi bir sorun olmamakla birlikte ihtiyacımız olmayan ürünlerin ihtiyaç gibi hissedilmesi ve tüketiminin yapılması bütçelerimizde ciddi hasara yol açmaktadır. Tüketimi yaparken gelirimizden fazlasını yapıyorsak bu durum ileriki yaşamımızda bizi daha fazla sıkıntıya sokma durumu vardır. Çünkü bu harcamayı borçlanarak yapıyoruzdur. Elbet bir gün o borcun vadesi gelecektir. Gelin hep beraber son yıllarda artan tüketimimizin ülke ekonomisine yaptığı etkiyi rakamlarla inceleyelim.

TÜİK'in yayınladığı Hane Halkı Tüketim harcaması istatistiklerine göre hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2012 yılında 2 366 TL iken 2013 yılında 2 572 TL olarak tahmin edildi. GFK'nın Hızlı Tüketim Araştırması'na göre de Türkiye'de 2015 yılı Mayıs'ta hanelerin hızlı tüketim harcamaları 2014 yılının aynı ayına göre %6,5 artış göstermiştir.

BDDK verilerinden derlenen bilgilere göre bankalar tarafından kullandırılan ihtiyaç kredisi miktarı Ocak 2014 sonu itibariyle 86,7 milyar lira olurken, bu rakam 1 yılda yaklaşık %74 gibi büyük bir artışla 151,3 milyar liraya yükseldiğini görüyoruz. Bu rakamlara bakıldığında 1990'lı yıllarda vatandaşlarımız daha az gelirle daha fazla tasarruf ederken artık tasarruflarını azaltıp ileride elde edeceği gelirinden harcamaya başlamıştır.

Ülkemizde son yıllarda oluşan AVM kültürü ile tüketim artışının birbiriyle ilişkisi olması kaçınılmazdır. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği ile Akademetre Research tarafından ortaklaşa oluşturulanAVM Ciro Endeksi, 2015 Mayıs ayında 2014 yılının aynı ayına oranla % 19,7 artışla 188 puan olarak gerçekleşti. AVM Ciro Endeksi'ne göre ziyaretçi sayısı ise bir yıllık döneme %5,1 artış göstermiştir.

Bain & Company tarafından açıklanan "Küresel Lüks Tüketim Malları İlkbahar Raporu"na göre, 2014 yılını %3 büyüyerek 224 milyar Euro ile kapatan küresel lüks tüketim malları pazarının, 2015 yılında %2 ila %4 oranında büyümesi bekleniyor. Bain & Company Türkiye Yönetici Ortağı Serhan Nadir, Türkiye'de lüks tüketim malları pazarının küresel trende paralel ilerleyeceğine, özellikle bayan aksesuarlarının pazarı %15-20 oranında büyüteceğine işaret etti.

Kalkınma Bakanlığı'nın hazırlamış olduğu "Onuncu Kalkınma Planı Yut içi Tasarruflar Özel İhtisas Raporu"na göre 1990'larda gayrisafi milli kullanılabilir gelirin ortalama % 23,5'ini oluşturan yurtiçi tasarruflar 2000-2008 döneminde ortalama %17'ye; sonrasında da, 2010 yılında %13,5'e gerilemiştir. 1994 yılında %5 tasarruf oranına sahip olan ABD 2006 yılında %-1 oranına düşmüştü. Kriz öncesi tasarruf oranı %-1 olan bu oran tasarrufların olmadığını ve gelirlerinden fazla tükettiklerinin göstergesidir.

Büyümek için gerekli olan tasarruflar vatandaşlar tarafından sağlanamadığı için tasarruf oranındaki düşüş Türkiye ekonomisini yabancı tasarruflara yani sermaye hareketlerine muhtaç hale gelmesine neden olmuştur. Yabancı tasarrufların Türkiye'ye gelebilmesi için yüksek faiz oranları maliyetleri artırmakta böylece yeni yatırımların önünde bir engel olarak durmaktadır. Yatırım tasarruf dengesinin kurulamaması, Ülkeyi adeta cari açık vererek büyüme açmazına sokmuştur.