Tüketici Güven Endeksi Yüzde 2,1 Arttı
Ülke ekonomisinin gidişatı hakkında fikir vermesi açısından her ay düzenli olarak yayımlanan beklenti anketleri önemli bir gösterge olarak kabul edilir. Mali ve para politikaları da büyük ölçüde bu anket sonuçları doğrultusunda şekillenir.
Anketlerden derlenen verilerle hesaplanan endekslerden bazıları şunlardır; Ekonomik güven endeksi, sektörel güven endeksi, reel kesim güven endeksi ve tüketici güven endeksi.
Tüketici güven endeksi; tüketicilerin maddi durum ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek dönem beklentilerini, harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçer.
Tüketici güven endeksinin alt başlıklarından biri olan tüketicilerin gelecek döneme ait harcama eğilimleri, bizim gibi tüketime dayalı büyüme modelini benimsemiş ülkeler için son derece önemli bir indikatördür. Çünkü devletin en büyük gelir kalemi olan verginin yüzde 70’i dolaylı vergilerden (tüketime bağlı olan KDV, ÖTV vs) oluşur. Bu endeks değeri düşük çıktığı zaman, iç piyasanın daralmasını önlemek adına KDV indirimi, taksit sayısının arttırılması gibi bir takım düzenlemeler yapılır. Ya da tasarruf etme ihtimali endeksi düşük çıktığında, tasarrufu özendirecek (Bireysel Emeklilik Sistemi'nde devlet katkısı uygulaması) bazı teşvikler verilir.
0-200 aralığında değer alan tüketici güven endeksinin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100'den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir.
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 2,1 oranında arttı; Eylül ayında 55,8 olan endeks, Ekim ayında 57 oldu.
Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi Eylül ayında 74 iken, Ekim ayında yüzde 1,1 oranında artarak 74,8 oldu.
Genel ekonomik durum beklentisi endeksi (gelecek 12 aylık döneme ilişkin) Eylül ayında 71 iken, Ekim ayında yüzde 3,4 oranında artarak 73,4 oldu.
İşsiz sayısı beklentisi endeksi (gelecek 12 aylık döneme ilişkin) Eylül ayında 55,3 iken Ekim ayında yüzde 2,7 oranında artarak 56,8 oldu.
Tasarruf etme ihtimali endeksi (gelecek 12 aylık döneme ilişkin) Eylül ayında 22,80 iken, Ekim ayında yüzde 0,2 oranında artarak 22,84 oldu.
Genel olarak değerlendirildiğinde, tüketici güven endeks verileri sınırlı da olsa bir iyileşmeyi işaret ediyor. Faiz indirimi ve enflasyon beklentisi pozitif yöndeki bu değişime neden oldu diyebiliriz.
Perşembe günü Merkez Bankası politika faizini 250 baz puan indirerek yüzde 16,50’den yüzde 14’e düşürmüştü. Temmuz ayından itibaren faizler toplamda 1000 baz puan inmiş oldu. Faiz oranlarındaki bu yüklü indirim başta otomobil ve konut olmak üzere krediye dayalı tüketime yansıyıp yansımayacağı merak ediliyordu.
Tüketici güven endeksine göre otomobil satın alma ihtimali (gelecek 12 aylık dönemde) bir önceki aya göre yüzde 12,3 artarken, konut satın alma veya inşa ettirme ihtimali (gelecek 12 aylık dönemde) bir önceki aya göre 0,9 azalmış.
