Tüketici Güven Endeksi 76,8 Oldu
Tüketici güven endeksi; tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini gösterir.
Tüketici güvenini etkileyen faktörlerin başında enflasyon, döviz kurları, istihdam ve faiz oranları geliyor. Ancak son 1,5 yıla ait verilere bakıldığında bu unsurlar ile endeksin arasındaki korelasyonun azaldığını hatta anlamsızlaştığını görüyoruz. Örneğin Temmuz ve Ağustos aylarında tüm kısıtlamalar kaldırılmış, hayat normale dönmüştü. Döviz kurlarının da yaz aylarında yatay bir seyir izlemesi olumlu olarak değerlendirilmişti.
Buna rağmen tüketici güven endeksi Temmuz ayında 2,7, Ağustos ayında ise 1,6 puan azalmıştı. Endeksteki bu gerilemenin, tüketici fiyatlarındaki artış ve işten çıkarma yasağının son bulmasıyla istihdamdaki azalmadan kaynaklandığını söyleyebiliriz.
Eylül ayında ise döviz kurları yükseldi, enflasyondaki özellikle gıda fiyatlarındaki artış devam etti, yüz yüze eğitimin yeniden başlamasıyla kira fiyatlarında ciddi artışlar kaydedildi. Buna karşılık Eylül ayında tüketicilerin ekonomiye olan güveni 1,8 puan artmıştı.
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 3,6 oranında azaldı; Eylül ayında 79,7 olan endeks, Ekim ayında 76,8 oldu.
Alt endeksler incelendiğinde;
Geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi Eylül ayında 62,6 iken, Ekim ayında yüzde 3 oranında azalarak 60,7, gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi Eylül ayında 79 iken, Ekim ayında yüzde 4,4 oranında azalarak 75,6 oldu.
Gelecek 12 aylık dönemde otomobil satın alma ihtimali alt endeksi yüzde 21,8, gelecek 12 aylık dönemde konut satın alma veya inşa ettirme ihtimali alt endeksi yüzde 13,5 azaldı.
Faiz indirimi beklentisine rağmen konut ve otomobil satın alma ihtimalinin azalması dikkat çekiyor. Özellikle konut kredi faiz oranındaki değişim konut satışlarını önemli ölçüde etkiliyor.
Geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi Eylül ayında 97,7 iken, Ekim ayında yüzde 1,1 azalarak 96,6 oldu.
Gelecek 3 aylık dönemde tüketimin finansmanı amacıyla borç kullanma ihtimali Eylül ayında 53,4 iken, Ekim ayında yüzde 2,1 azalarak 52,2 oldu. Bu iki alt endeksteki azalma iç tüketimin sınırlı da olsa yavaşlayacağına işaret ediyor. Bu durum enflasyona olumlu katkı sağlayabilir.
Geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklenti Eylül ayında 62,1 iken, Ekim ayında yüzde 3 artarak 64 oldu.
Bu endeksin artması tüketici fiyatlarında düşüş beklentisi olduğunu gösteriyor. Yıl sonuna doğru baz etkisi nedeniyle enflasyonda bir gerileme olacağı tahmin ediliyordu, bu beklentinin hâlâ güçlü kaldığı görülüyor.
