Tüketici güven endeksi 2 aydır yükseliyor
Tüketici güven endeksi, tüketicilerin maddi durum ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek dönem beklentilerini, harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçer.
Döviz kurları, enflasyon, faiz gibi belirli başlı göstergeler güven endekslerini etkilese de aslında aralarında çift yönlü bir ilişki mevcuttur.
Rakamsal olarak ifade edersek; tüketici güven endeksi 2021 Mart ayından bu yana düşüş eğilimine girmişti. O dönem dolar kuru 7,5-8 TL bandındayken, enflasyon oranı yüzde 16,19 olarak gerçekleşmişti. Döviz kurlarının ve enflasyon oranlarının mevcut seviyesi göz önüne alındığında, bu göstergeler ile güven endeksleri arasında sıkı bir ilişki olduğunu görebiliyoruz. Elbette bu düşüşte pandemi sürecinin de etkisi büyük oldu.
Diğer yandan endeksi oluşturan alt endekslerden beklentilerin ne yönde oluştuğunu buna bağlı olarak tüketici davranışlarının gelecek dönemde nasıl şekilleneceğini öngörebiliyoruz. Örneğin gelecek aylarda tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi alt endekslerinde anlamlı bir artış enflasyon oranını yukarı yönlü etkileyebilir.
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 6,1 oranında arttı; Temmuz ayında 68,0 olan endeks, Ağustos ayında 72,2 oldu.
Endeks, Temmuz ayında da bir önceki aya göre yüzde 7,4 oranında artmıştı. Böylelikle tüketicilerin ekonomiye olan güveni son iki aydır sert bir şekilde artmış oldu. Son iki ayda, turizmin de katkısıyla döviz kurlarının yatay seyretmesi, başta asgari ücret olmak üzere maaşlarda ciddi bir iyileşmeye gidilmesi ve işsizlik oranlarında sınırlı da olsa bir düşüş kaydedilmesi güveni artıran unsurların başında geldi.
Alt endekslere bakıldığında; genele yayılan olumlu bir tablo karşımıza çıkıyor.
Geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu alt endeksinin yüzde 16, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi alt endeksinin yüzde 7,5, geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde genel ekonomik durum alt endeksinin yüzde 12,5, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi alt endeksinin yüzde 2,7 oranında artması tüketicilerin geleceğe yönelik beklentilerinin olumlu olduğunu gösteriyor.
Bu ay gerileyen endekslere bakıldığında ise;
Gelecek 3 aylık dönemde tüketimin finansmanı amacıyla borç kullanma ihtimali alt endeksi yüzde 6,5 oranında düşmüş. Hatırlanacağı üzere bir süredir uygulanan para politikası ile yatırıma yönelik kredilerin artırılması, enflasyonu yükselten tüketici kredilerini ise sınırlandırmak amaçlanıyordu. Bu durum endekse yansımış olabilir.
Geçen 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin düşünce alt endeksi yüzde 5,4 azalırken, geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklenti alt endeksi ise yüzde 5,2 oranında artmış.
Rakamlardan da anlaşılacağı üzere tüketiciler, bir yıl içinde tüketici fiyatlarında bir düşüş olacağını bekliyor.
