Tercih zamanı: Hayaller ve gerçekler
Yükseköğretim Kurumları
Sınavı (YKS) sonuçları kısa bir süre önce açıklandı. Yükseköğretim Kurumları
Sınavı (2022-YKS) tercih işlemleri 27 Temmuz-5 Ağustos'ta https://osym.gov.tr
adresinden yapılacak. Tercih yapan üniversite adaylarına ve ailelerine stresten
uzak isabetli bir tercih yapmalarını öneririm. Tercih yapacaklar için bir akademisyen ve yaşam tecrübesi olan birisi
olarak birkaç önerimi paylaşacağım.
Tamam
mı, Devam mı?
Sınava İlk ve
ikinci kez girip puanı yeterli olanlar, olmak istedikleri mesleğin bölümünü
tercih etsinler, gelecek yıla bırakmasınlar. Bu grup adaylar arasında puanı
yeterli olmayanlar ise istedikleri bölüm için bir kez daha deneme yapabilirler.
Ancak ikinci kez girenlerde puanı istedikleri bölüm için yetersiz ve puanında
iyileşme yoksa beklentilerini düşürerek tercih yapması önemli bir seçenektir. Üçüncü kez girenler ise bu yılda olmadı
ise üniversite defterini kapatmalıdır.
Tercih
yaparken
Tercihlerde yargıya varmak için kullanılan ilke
(Ölçüt /kriter) önemlidir. Pekâlâ, üniversite tercihi yaparken ölçüt ne olmalı?
Bunu cevap verirken doğru ölçütün adaya göre
değişeceği gözden uzak tutulmamalıdır. Birçok şey yazılıp çizilmekle birlikte tercih
yaparken “idealist ve realist yaklaşım yerine optimali olan bir tercih yapmanızı
öneririm. Çünkü siz gelecekte yapmak istediğiniz mesleği/işi belirlemeye
çalışıyorsunuz…
Hayatın gerçekleri yüksek tutulan hayallere
(gerçekleşmesi özlenen şey) her zaman galip gelmektedir.
Tercih yaparken üç ana eksen dikkate alınmalıdır: (a)-kendinin
(ailenin) ve ülkenin gerçekleri, (b)- üniversitenin özellikleri
ve (c)- bu eğitim süresince alınacak hizmetler (lojistik). Gerçekler
Öğrenci ve veliler gerçekçi olmayı ölçüt olarak
almak isterlerseaşağıdaki alt boyutlar çok açık ortaya koymalıdır: İstihdam, yetenek,
gelecekte önemli olacak meslekler ve maliyet. Bunların tek başına doğruluğu
tartışılır en fazla kesiştikleri nokta ideal tercih olabilir.
İlk
olarak, tercih yaparken iş bulma potansiyelinin (istihdam)
dikkate alınmasını öneriyorum. Normal bir akademik zekâya sahip bir birey
eğitimini aldıktan sonra birçok mesleği rahatlıkla icra edebilir. Her şeyden
önce adaylar iş bulabilme imkânı olan bölümleri tercih etmelidir. Bu durum
sosyo-ekonomik durumu düşük aileler için daha da önemlidir.
İkinci olarak, tercih sürecinde “yetenek, ilgi, beceri” dikkate alınmalıdır. Adaylar kendilerini tanımalı ve yeteneklerinin farkında olmalıdır. Yetenek ve ilgi alanına uygun bölüm seçimi ideal bir tercihtir.
Üçüncü olarak, tercih yaparken “gelecekte önemli olacak
mesleklerin” hangileri olacak dikkate alınmalıdır. Gelecek 10 yılda işgücü
piyasasında ön plana çıkması beklenen alanlar olarak sağlık, mimari, bazı mühendislikler,
matematik, helal gıda sektörü, yaşlı bakımı, bilgisayar (yazılım) vb. meslekler
öngörülmektedir.
Son olarak ekonomik
krizde katlanmanız gereken maliyetler de (ulaşım, barınma vs) dikkate
alınmalıdır.
Bu hususları tercih yaparken dikkate alın; ancak üniversiteler
ile ilgili bazı hususları da ihmal etmeyiniz.
Üniversite
Tercih
yaparken ikinci ana ölçütümüz üniversitelerin durumudur. Bunu belli ölçüde YÖK’ün
internet sitesinde ki ‘Yükseköğretim
Program Atlas’ından’ öğrenmek mümkündür. Bu programda bölümün mevcut
akademik kadrosunu görme imkânınız da vardır. Program içerisinde yer alan ‘Mezun Başarı Atlası’nda herhangi bir
Türk üniversitesinden mezun olanların girdiği sınavlardaki başarı durumu
öğrenebilirsiniz.
Adaylar
yeteneklerine uygun bölümleri seçerek tercihlerine başlamalıdır. Daha sonra bu
bölümün olduğu fakülteyi ve bu fakültenin olduğu üniversiteyi belirlemelidir.
Adaylar sırf iyi bir üniversitede bulunuyor diyerek yeteneklerine ve gelecekte
istihdam imkânı olmayan bölümleri tercih etmemelidir.
Tercihlerde uygulama ve staj ağırlıklı
bir eğitimi dikkate almalısınız. Bazı üniversitelerde intörn mühendislik vb.
uygulama imkânları var. Ayrıca “diploma denkliği” uluslararası hareketlilik
bulunmasını istediğin ölçütler arasında bulunsun.
Bu
vesile ile dikkatli ve hayırlı tercihler dilerim…
Son söz: Tercihleriniz gelecekte kurmak istediğiniz hayatın yol taşlarıdır…
