​Temmuz ayı enflasyonu beklentilerin üzerinde arttı

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre; tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2023 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 9,49, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 31,14, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 47,83 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 57,45 oranında arttı.

Beklentiler yıllık artışta yüzde 47,2 iken aylıkta ise yüzde 9 olacağı yönündeydi.

Yıl geneline bakıldığında da en yüksek aylık artışın Temmuz ayında gerçekleştiği görülüyor. Temmuz ayına ait tarihsel verilere(2005-2022) göre ise TÜFE’deki ortalama aylık artış yüzde 0,44 olarak kaydedilmişti.

2023 yılı Temmuz ayı TÜFE oranının bu kadar yüksek çıkmasında etkili olan unsurları sıralayacak olursak;

Baz etkisinin Haziran ayı ile birlikte sona ermesi, yüksek oranda yapılan ücret zamları, döviz kurlarında yukarı yönlü hareketin son iki aydır hızlanması ve buna bağlı olarak maliyetlerin artması, KDV oranlarının yükselmesi, başta gıda olmak üzere akaryakıtta ÖTV artışının ana harcama gruplarına yansıması enflasyonun yeniden artış eğilimine girmesine neden oldu.

Ana harcama gruplarının aylık değişim oranları incelendiğinde;

Bir önceki aya göre gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubundaki artış yüzde 7,71, alkollü içecekler ve tütün yüzde 11,17, giyim ve ayakkabı yüzde 3,19, konut yüzde 6,03, ev eşyası yüzde 8,91, sağlık yüzde 13,61, ulaştırma yüzde 17,75, haberleşme yüzde 6,22, eğlence ve kültür yüzde 6,14, eğitim yüzde 2,67, lokanta ve oteller yüzde 11,92, çeşitli mal ve hizmetlerdeki artış ise yüzde 8,69 olarak gerçekleşti.

Yüzde 9,49 olan manşet verinin üzerinde kalan ana harcama gruplarına bakıldığında, hizmet enflasyonundaki katılığın devam ettiği görülüyor. Gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubundaki aylık artış ortalamanın altında kalsa da yaz ayları içerisinde olduğumuz göz önüne alındığında aylık yüzde 7,71’lik artışın yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Enflasyon sepetindeki ağırlığına göre ise gıda ve alkolsüz içeceklerin yıllık enflasyona(yüzde 47,83) olan katkısı 15,44 puan oldu.

Yıllık değişim oranları incelendiğinde ise;

Bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubundaki artış yüzde 60,72, alkollü içecekler ve tütün yüzde 46,58, giyim ve ayakkabı yüzde 22,65, konut yüzde 19,31, ev eşyası yüzde 50,12, sağlık yüzde 75,95, ulaştırma yüzde 43,40, haberleşme yüzde 43,02, eğlence ve kültür yüzde 45,28, eğitim yüzde 53,57, lokanta ve oteller yüzde 82,62, çeşitli mal ve hizmetlerdeki artış ise yüzde 52,81 olarak gerçekleşti.

Pandemi döneminde maliyet enflasyonu ön plandayken, son bir yıldır hizmet enflasyonundaki yükseliş dikkat çekiyordu. Döviz kurlarındaki artışla birlikte üretici fiyat endeksinde de yeniden yukarı yönlü bir hareket göreceğiz. TÜFE’deki artışın Ağustos ayında da devam etmesi bekleniyorken yıllık enflasyonun yüzde 50’nin üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.