Tarımsal üretim planlamasının araçları
Tarım Orman Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı ve Bitkisel Üretim Genel Müdürü Sayın Uğur Erdem’in basına yansıyan açıklamalarını izledim/inceledim. Her iki konuşma birbirine oldukça yakın. Tarımsal üretimin planlamasında hangi araçların kullanılacağını merak ediyordum!
Tarımsal
üretimin planlanması bitkisel, hayvansal ve su ürünleri gibi alt boyutlara
sahip. Sayın Bakanın sunumunda “Suyu Merkeze Alan Tarımsal Üretim Planlamasının
Araçları” başlığı altında şu başlıklar bulunmakta:
-Yeni
destekleme modeli
-Tarımsal
krediler
-
Hibe programları
-Sözleşmeli
üretim
-Kayıtlılık
ve Tarım sayımı
-
İşlenmeyen araziler kiraya verilecek
Alanın
%77
Bitkisel
üretimin planlanması belki de diğerlerinden daha karmaşık. Ülkemizde bitkisel
üretim, kültürü yapılan 150 kadar bitki türünden elde edilen üretimin
toplamıdır. Tarla bitkileri grubunda 55-60; meyve-sebze grubunda ise 75-80
kadar türün üretimi söz konusudur. Değerlendirme şekline göre aynı bitki
türünde çok sayıda alt üretim de yapılmaktadır. Buna tarım havzası veya işletme
bazında üretimin planlanması da dahil edildiğinde oldukça karmaşık bir planlama
yapılması gerektiği kolayca anlaşılabilir. Bir de planlamada tarımsal üretimin
dışsallığının fazla olan bir sektör olduğu da dikkatten uzak tutulmamalıdır.
Toplam
20.2 milyon hektarüretim alanındaki üretim planlanıyor. 24 milyon hektar üretim
alanı var amadikili tarım alanlarını çıkarıldığında20.2 milyon hektara
düşüyor. Bakan bey “Bu planlamayla biz
bunun 15.6 milyon hektarın planlamış oluyoruz” dedi. Yani anlayacağınız,
bitkisel üretim planlaması alanı toplam alanın %77 kadarı. Yani %23 alan bu
planlamanın dışında gelecek yıllarda belki bu alanlarda planlanır(bk. https://www.youtube.com/watch?v=2ZEjO81FmeY&list=WL&index=3).
Destekleme
Yeni
destekleme modeli TOB yetkililerince üretim planlamasına destek olacak üretimi
yönlendirecek en önemli argümanı olarak görüyor(bk.
https://www.youtube.com/watch?v=yZ5hJGJxfwU&t=1365s. 31.12-33.59 dk). Bu
çalışmaları “Sessiz Devrim” olarak adlandırması oldukça dikkat çekici.
Yeni
destekleme modeli ile bitkisel üretim destekleri 21 ana kalemden 3 ana desteğe;
hayvansal üretim destekleri 22 kalemden 7 ana destek kalemine ve su ürünleri 15
kalemden 2 ana kaleme indirilmiş. Ciddi bir sadeleştirme yapılmış durumda.
Üretime
konu olan tür sayısı fazla olmakla birlikte planlama kapsamında yer alan ürün
sayısı 13+1 olarak tespit edilmiş durumda. Burada meyve ve sebzelerden (soğan
ve patates hariç) planlamaya bazı ürünlerin (örnek turunçgiller, domates,
seracılık) dahil edilmemesi eksikliktir.
Sonuçta
üretimin hedefleri şu artış oranları ile sunulmakta. Hububat üretiminde %13'lük,baklagillerde
%17’lik ve yağlıtohumlarda % 22'lik bir artış bekleniyor. Bunda nüfus artışı,
göç ve turizm sektöründeki gelişmeler ümit edelim dikkate alınmış olsun. Birde
riskler dikkate alınmalı. Tarım doğal olaylardan etkilenen bir sektördür.
İstemeyiz ama öyle afetler yaşanıyorki bırakın artışı mevcuttu korumak bile güçleşiyor.
Bütçe
Tüm
bunların gerçekleşmesi için elbette bir bütçe lazım. Tarım ekonomisi dersi
aldığım yıllarda hocamız hep “gelişmiş toplumlarda hangi proje olursa olsun
dinlenir ve bunu gerçekleştirmek için kaynak nereden” sorusu sorulu derdi. Bu
güzel projeningerçekleşmesi için bir bütçe gerektiriyor. Anladığım yetkililer bunu
temin edeceklerini düşünüyor.
Bakan beyin açıklamaları da bu yönde: “Taahhüt
ediyoruz ve dönemi geldiği zaman yılı geldiği zaman Tarımsal destekleme bütçesinin
içerisinde olacak”
Tarımsal üretimin planlamasında
kullanılacak araçları gelecek yazılarda değerlendirmeye çalışacağım.
Şimdilik şunu derim: Tarım sektörü için bu önemli bir
gelişmedir. Hayırlı olsun! Başarılı olması en büyük dileğimdir.
Son söz: Her plan
alışılmış düzeni bozar yeni bir düzen getirir.
