Tarımsal Kimyasallar, Sağlık ve İyi Tarım

Modern tarımda bitkilerin/hayvanların beslenmesinde ve hastalıklarının tedavisinde de bazı kimyasallar kullanılmaktadır. Tarımsal kimyasalların (İng. agrochemicals) tanımı şu şekildedir: “Çağdaş tarımda, verimi artırmak ve zararlı bitki ve organizmaları yok etmek amacıyla kullanılan kimyasallar.” (TUBA Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü).

Tanımdan da anlaşılacağı gibi tarımda kimyasallar (a) besleme ve (b) hastalık ve zararlılar ile mücadele amacıyla kullanılmaktadır.

Tarımsal kimyasallar…

Günümüzde bitki beslenmede bazı kimyasalların kullanılması yoğun hale gelmiştir. Yoğun/yüksek girdi kullanımı (entansif tarım) aynı alanda 2-3 ürün alınmak istendiğinde veya seracılık gibi yüksek verimli tarımsal faaliyetlerde zorunludur. Dikkatten uzak tutulmaması gereken husus şudur: Girdi olmadan çıktı olmaz; sarf olmadan hasılat (ürün, gelir) mümkün değildir. Bu yönüyle insan, bitki ve hayvanların beslenmesinde güvenli besleyici ürünlerin kullanılması gerekir.

Tarımsal kimyasalların tarımsal ürünlerin beslenmesinde (gıda olarak) kullanılanlara çok itiraz edilmese de ilaç olarak kullanılanlar tartışmalara neden olmaktadır. Hiç şüphesiz modern tarımda modern teknikler yanında zamanında ve dozunda kimyasallar kullanarak önemli başarılar gösterilmiştir.

Tarım; güvenli gıda ihtiyaçını karşılamadaki başarısı yanında hastalık ve zararlılara karşı kullanılan ilaçlar nedeniyle bazı eleştiriler ile karşılaşmaktadır. Bu köşede daha önceki iki yazımda (bk. Modern Tarım/Tıp: İlaç Kullanım Meselesi ve Organik Tarım Bir Aldatma mıdır? Başlıklı yazılarım) konuya dikkat çekmiştim. Tarıma bu eleştiriler sonuçunda organik tarım uygulamaları başlamıştı. Ancak bunun uygulama zorluğu ve ihtiyaçı karşılamaktan uzak olduğunu hatırlanmalıdır. Bu nedenle iyi tarım uygulamları gittikçe yaygınlaşmaktadır.

İyi Tarım Uygulamaları

İyi tarım uygulamaları; tarımsal üretim sistemini sosyal açıdan yaşanabilir, ekonomik açıdan kârlı ve verimli, insan sağlığını koruyan, hayvan sağlığı ve refahı ile çevreye önem veren bir hale getirmek için uygulanması gereken işlemler olarak açıklanmaktadır (bk. İyi Tarım Uygulamaları Hakkında Yönetmelik).

Tanımda “insan sağlığının korunmasına ve çevreye önem verilmesine” dikkat çekilmesi önemsenmesi gereken bir durumdur.

İyi tarım uygulamaları nasıl yapılır sorusunda verilen cevap “insan sağlığının korunmasına” nasıl yardım edileceğini açıklar niteliktedir: “Hastalık ve zararlılarla mücadele ‘Entegre Mücadele Teknik Talimatları’ doğrultusunda öncelikle kültürel tedbirler, mekanik mücadele, biyolojik mücadele veya biyoteknik yöntemler uygulanmalı.”

İyi tarım uygulamalarında kimyasal kullanılması yasaklanmamakta, son çare olarak kimyasal mücadele yapılması önerilmektedir. Bu hali ile iyi tarım organik tarıma göre daha yaygın ve uygulanabilir bir özellik göstermektedir.

Ülkemizde iyi tarım uygulamaları ile üretilen ürün miktarı yıldan yıla artmaktadır. Şöyle ki iyi tarım uygulamaları ile da üretilen ürün miktarı 2007’de 56.000 ton iken 2011’de 1.72 milyon tona ulaşmış; 2018’de ise 8.2 milyon ton üretim gerçekleştirilmiştir.

Paraketeci noktalarında iyi tarım uygulaması logolu ürünlere rastlamak mümkündür. Tüketicilere bu ürünleri tercih etmelerini öneririm.

Mutlu ve sağlıklı insan…

İyi tarım uygulaması logosunun merkezinde yeşil renkli bir insan figürü (Mutlu ve sağlıklı insanı simgelemektedir) her iki yanında 3’er yeşil yaprak (tarımı simgelemektedir) ve üste 5 turuncu yaprak (geleceği simgelemektedir) yer almaktadır.

Bu ülkede iyi tarım uygulamaları ile 82 milyonun gıda güvenliği düzenli ve güvenilir olarak sağlanması gerekir.

Son söz: Yediğiniz ilacınız, ilacınız yediğiniz olsun.