Tarım Kredi Kooperatifleri ve zamlar

Bundan 10 ay kadar önce hayat pahalılığını, fahiş fiyat artışlarını ve asgari ücretlilerin durumunu yazmıştım.

Yazıdan bir süre sonra Cumhurbaşkanı Sayın R. Tayyip Erdoğan’ın bazı illerde fiyat tespit ve kontrolü için talimat verdiğinin haberleri de çıkmıştı. Lakin aradan geçen yaklaşık bir yılda fiyatlarda artışın durmadığı ve aksine katlanarak sürdüğü görüldü.

Vatandaşın görebileceği ciddi bir sebebi olmayan bu fiyat artışları bir türlü durdurulamadı, durdurulmadı. Kim yaptığı, neden yaptığı anlaşılmış değil. Bu puslu havada ürünlere, vatandaşı canından bezdirecek türden zamlar yapıldı lakin bunun önüne geçecek bir denetim olmadı.

Hakikaten, 2018 sonbaharından itibaren üreticiden tutun, tüketiciye arz edilinceye kadar her bir süreçte keyfi olarak yapılan zamların önüne geçilmedi. Geldiğimiz nokta 3 yılda temel ihtiyaç olan gıda ve temizlik malzemeleri fiyatlarında %500 ila %1000 gibi korkunç artışlar görüldü.

Fiyatların bu kadar zalimane artışı üzerine vatandaş haklı olarak soruyor:

Nereye gidiyoruz?

Tarım Kredi Mağazaları (bundan sonraki bölümlerde kısaca TKM diye yazacağız) tek başına çare olmaz. Çünkü fiyatlar inse bile yine normalin 3-4 katı fazla olacak.

Fiyatların geldiği seviye nereye kadar indirilebilir ki?

Diyelim ki TKM’lerin açılması ile ürünlerin fiyatlarında %10-20-30 hatta %50 indirimler yaşandı. 3 yılda yaşanan fahiş zamlardan dolayı bugünkü fiyat, 3 yılda alması gereken makul zamlı normal değerine ve ederine inmeyecek. Çünkü 10 liralık bir ürün 3 yılda 70-80 lira oldu. Bugün fiyatlarda %50 indirim yaşansa bile o ürünlerin fiyatı 35-40 liraya düşecek ki bu rakam yine 3 yılda olması gereken normal bir artışın %200-300 üzerinde bir fiyat demektir.

Öncelikle ilgili ve yetkililerin bu gerçeği görmeleri lazım.

Diğer bir husus;

Örneğin, Pendik’te, Tarsus’ta, Buca’da ya da Diyarbakır’ın Kayapınar ilçesindeki A101, BİM, ŞOK vb marketlerin sayısı 50’nin üzerinde iken, devlet bu ilçelerin her birinde kaç TKM açabilecek ki?

Doğrusu, açılması planlanan TKM’ler, 2019 seçimlerinden önce açılan ve sonra buharlaşan satış mağazalarının toplumda yarattığı hayal kırıklığı gibi bir duruma sebep olacak diye korkuyorum. Ki bu boş bir korku değil, imkân ve tecrübelerden kaynaklanan bir endişedir.

Elbette fiyat artışlarına tek çare olarak düşünülmemesi kaydıyla TKM’lerin açılması isabetlidir. Açılsın ve yaygınlaştırılsın da lakin bunu, fiyat artışlarının çaresi olarak düşünmek ve vatandaşın buna inanmasını beklemek büyük yanılgıdır.

TKM’lerin açılması isabetlidir dedik.

Ancak; piyasanın kontrol edilmesi,

Arzu edilen düzenlemelerin yapılabilmesi için isabetli olabilir. Yeter ki Tarım Mağazaları açıldı, artık yapılacak bir şey kalmadı, denilmesin. Çünkü vatandaş, 3 yıldır kendilerini bu fahiş fiyatlarla baş başa bırakanlardan,

3 yıldır kendilerini fiyat artışlarıyla sömürenlerden hesap sorulmasını bekliyordu. Geçtiğimiz hafta pek çok markete büyük cezalar kesildi. Yoksa sadece TKM’lerin açılıyor olması vatandaşın ıstırabını dindirmezdi. Vatandaş her şeyi unutabilir lakin 3 yıldır mutfağından yükselen alevleri unutmuyor, unutmaz!

Neden mi böyle söylüyorum?

Son bir yıldır vatandaşlarla hayat pahalılığı konusunu konuşuyorum. Pek çok kişinin telefonlarını almıştım ve Sayın Cumhurbaşkanımızın TKM konusunu konuştuğu saatten itibaren tekraren görüştüğüm herkes aynı şeyi söyledi:

Ya bugüne kadar bizi açlıkla terbiye eden vampirler ne olacak?

Onların bize yaşattığı zulüm bir karşılık görmeyecek mi?

Ya düzensiz fahiş zamlar nasıl inecek?

Bütün seçimlerde AK Parti’ye oy veren bir taksiciden duydum: 30 TL olan bir parça 4 ayda 60 TL olduktan sonra 1 yılda 90 TL, 2 yılda 150 TL oldu. Bütün bunlar olunca, “Bu neyin zamı?” diye soran olmadı. “Neden?” diyor ve bekliyor: Hesap sorulacak mı?

Erken seçim olmazsa bile zamanında yapılacak olan seçimlere 1 buçuk yıldan daha az süre kala mı korkunç boyutlara varan fiyat artışlarına önlem düşünüldü?

Dahası da var lakin bu kadarla yetinelim çünkü ilgililer mesajı aldı.

Sözün özü:

Vatandaşların güvendiği, fiyat artışına çözüm bulacağına inandığı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Tarım Kredi Mağazaları düşüncesi özü itibariyle isabetlidir. Vatandaşın kamburunun hafiflemesi açısından önemlidir lakin hayat pahalılığının çaresi değildir.

Vatandaş bu işin devamını bekliyor: Hem TKM’ler açılsın hem fiyatlar makul seviyeye çekilsin hem de fiyat denetimleri yapılsın.