Tahıl yolu nerelere uzanıyor?
Rusya’nın askıya aldığı tahıl koridoru krizini çözmesi,
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Batıda daha çok konuşulmasına yol açtı.
Şimdi şu soru soruluyor: Erdoğan’ın sırrı ne? Burada aslında sır aramaya gerek
yok. Bir telefon görüşmesi ile olayın nasıl çözüldüğünü anlamamak Türkiye’nin
Karadeniz donanmasının gücünü bilmemekten kaynaklanıyor.
Diplomaside başarınız gücünüzle doğru orantılıdır.
Yunanistan, dünyanın en büyük gemi nakliye filolarından birine sahiptir. Peki
Karadeniz’de bir gücü yahut tahıl koridorunda bir etkisi var mı, yok! Buna
karşı Japonya’nın dünyanın en büyük nakliye filosuna sahip şirketi Mitsui O.S.K. Lines (MOL) Türkiye’ye yatırım kararı aldı. Türkiye, denizcilikte
de adım adım büyüyecek.
MOL, sadece Türkiye’ye yatırım
yapmakla yetinmeyecek, Türk şirketleri ile birlikte Afrika’da da büyük
yatırımlara yönelecek. Bu da Türkiye’nin sadece diplomatik başarılarla
yetinmediğini, bu başarıları ticari alana da yansıttığını gösteriyor. Türk
şirketleri uluslararası ortaklıklarla ne kadar güçlenirse, ticarete de,
yatırıma da, istihdama da o ölçüde katıları olur.
***
Okuyup araştırmayan bazı muhalifler tarım ve tohum konusunda
hala Bülent Ecevit’in ayaklarını sürüyerek başbakanlık yaptığı dönemin
ezberleri ile konuşuyor. Halbuki 20 yılda çok şey değişti. Türkiye ata tohumunu
öne çıkardı ve tohum üretiminde dünyanın sayılı ülkelerinden biri haline geldi.
Tarım Bakanlığı’nın verilerine göre şu anda kullandığımız tohumun yüzde 96’sını
kendimiz üretiyoruz. İsrail ve ABD de dahil dünyanın her tarafına ihraç da
ediyoruz.
Tarım sektörü savunma sanayii kadar önemli. Krizde, savaşta,
kuraklıkta hemen etkileniyor. Geçtiğimiz yıl Türkiye’de yaklaşık 20 milyon ton
tahıl üretildi. Bu ülkemize yetiyor. Ama bununla yetinilmedi, bol miktarda
ithalat yapılarak krizlere karşı geniş alanlarda depolandı. Çünkü Türkiye,
dünyanın en büyük un ihracatçısı; İtalya’dan sonra da makarna ihracatında dünya
ikincisi.
Sebze üretimimiz Akdeniz bölgesinde yoğunlaşmış. Antalya
seralar şehri gibi… Turizmin yanı sıra sebze üretiminin de başkenti durumunda.
Şimdi Tarım Bakanlığı her ilimizin çevresinde sebze üretiminin artırılması,
Antalya’nın ise ihracata yönlendirilmesi çalışmasını yapıyor. Bu açıdan en
yüksek potansiyele sahip şehirler yeni barajlarla güçlendirilen ovaları ile ünlü
Muş, Mardin ve Şanlıurfa…
***
Türkiye’nin girişimi ile tahıl koridorunun yeniden işletmeye
açılması yükselmeye başlayan tahıl fiyatlarını geriletirken, dünyada bu kış
gıda krizi çıkmasını da önledi. 22 Temmuz’dan bu yana Ukrayna’nın 10 milyon ton
tahılı 426 dev gemi ile tüm dünyaya dağıldı. Bunun 4 milyon tonu ağırlıklı
olarak piliç üretiminde kullanılan mısırdı. Tahılın çok azı, sadece yüzde 7’si
Afrika’ya gitti.
Rusya’nın elinde 100 milyon ton tahıl var, bunun 40 milyon tonunu satmak istiyor. Rusya’ya ambargolar hafiflemezse bu tahıl Türkiye üzerinden satılabilir. Bu da dünyada tarım ürünlerinin fiyatını düşürür.
Tahıl koridoru anlaşması 3 ay süreyle hayata geçirilmişti.
19 Kasım’da yenilenip uzatılacak. Muhtemelen yeni dönemde ağırlıklı olarak Rus
tahılı ve gübresi de Türkiye üzerinden dünyaya sunulacak. Türkiye, Rusya’dan
Avrupa’nın istediğinden daha fazlasını istiyor; Kırım’ın da Ukrayna’ya iadesini
seslendiriyor. Buna rağmen ince bir ip üzerinde, akıllıca bir diplomasi ile
doğabilecek krizlere çözüm üretiyor.
