Süresiz nafaka zulmü bitiyor
Gerçekten boşanma sonrası süresiz nafaka sorunu milyonlarca insanı ilgilendiren, iki taraf için de acil ve adil çözülmesi gereken bir memleket hatta kimi durumlarda kadına yönelik şiddetin sebebi sorunu halini aldı. Eşleri koruma yerine kimi durumlarda adeta rant, intikam ve zulüm aracına dönüştü. Doğuran ana bile evladına süresiz bakmazken, 3 ay evli kalan yolda görse dahi tanıyamayacağı eski eşine 33 yıldır nafaka ödüyor. Ödeyemediği zamanlarda şikâyet üzerine hapse giriyor. Yani süresiz nafaka geliri artık belli bir süreden sonra hakkın kötüye kullanımı durumuna giriyor. Kişinin çocuğuna karşı iştirak nafakası ödeme borcu sürelidir, kural olarak çocuğun ergin olmasıyla iştirak nafakası da sona erer. Sonra ermeyen bir tek, yoksulluk nafakasıdır. Hatta bir gün evli dahi kalıp, sadece resmi nikah kıyıp, yani formaliteden bir evlilik olarak fiili birliktelik olmasa dahi ömür boyu sürecek olan yine yoksulluk nafakasıdır.
****
Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan da bir canlı yayında süresiz nafaka konusuna ilişkin “Gerek Adalet Bakanlığımız, gerekse de Aile Bakanlığımız bir çalışma yürütüyorlar. Kadınların mevcut haklarından geriye gidecek anlama gelen bir çalışma olmayacak. Ancak tüm tarafları koruyacak, kadın ve erkek arasında ortak bir denge gözetecek bir usul geliştireceğiz. Vatandaşlarımızın ihtiyaç ve beklentilerinin fakındayız. Herkesin içine sinecek bir sonuca varıncaya kadar çalışmalarımızı sürdüreceğiz. 2022 yılı içerisinde nafakayı da içine alacak şekilde boşanma hukukuna bağlı sorunları yeni mağduriyetlere yol açmayacak bir şekilde tümüyle ele alacağız” diyerek nihayet nafaka düzenlemesinde sona yaklaşıldığının işaretini verdi.
****
Adalet Bakanlığı da Başkan Erdoğan’ın da işaret ettiği gibi uzun süredir çalışmaları devam eden "nafaka" düzenlemesini, 2022 yılı içinde Meclis gündemine getirmeye hazırlanıyor. İçeriği tam netleşmemiş olmakla birlikte yapılan alternatifli çalışmaya göre, “Aile mahkemeleri boşanmış eşin, eski eşine evlilik süresi ya da evlilik süresinin yarısı kadar bir müddet nafaka ödemesine karar verebilecek. Kadının nafakanın sona erdiği tarih itibarıyla gelirden yoksun olması durumunda ise Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı üzerinden nafaka ödemesini devlet üstlenecek.” Kaynaklar, henüz çalışmaları süren bu modelle ilgili, "Böyle bir düzenlemenin bütçeye yükü üzerinde çalışıyoruz. Konunun gecikmesinin sebebi de bu. Temel prensibimiz, kadının mağdur olmaması. Nafaka konusu, kadına yönelik şiddetin de en önemli sebeplerinden birisi. Kadın, boşandığı eşiyle bu yönde bir muhataplık yaşamasın ama nafakasını da almaya devam etsin istiyoruz" ifadelerini kullanıyor.
****
Masaya yatırılan bu formül eğer gerçekleşirse; aile mahkemeleri boşanmış çiftlerden nafaka ödenmesine karar verilen eski eşe evlilik süresi ya da evlilik süresinin yarısı kadarlık süre için nafaka ödenmesine karar verebilecek. Örneğin 20 yıl evli kalan kadına eşi tarafından 20 yıllık nafaka verilmesi ya da yarısı kadar 10 yıl için ödeme yapılacak. Sonrasında kadının mağdur kalmaması için üzerinde yoğunlaşılan çalışmaya göre de kadının nafakanın sona erdiği tarih itibariyle gelirden yoksun olması durumunda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı üzerinden nafaka ödemesini devlet üstlenecek.
Bu formülasyonda iki büyük sorun yaşanabilir. Birincisi kısa süreli evlilik yaşayanlar için hakkaniyetli olsa da 20, 30, 40 yıllık evlilik yaşayanlar için “evlilik süresi veya yarısı kadar hükmü” yine büyük mağduriyet oluşturacaktır. Nafaka yükümlüsü yine de ikinci evliliğinde büyük maddi ve sosyal sorunlar yaşayacaktır. Burada bir hukukçu olarak benim şahsi düşüncem bunun belli ve makul bir üst süre ile sınırlandırılması. İkinci husus da normal şartlarda kanunlar geriye yürümez. Ve devam eden nafaka alacaklarına uygulanmaz. Ancak bu konuda özel hüküm getirilerek yani kanunu devam eden nafaka borçlarına da uygulanacağı düzenlenerek bu sorun çözülebilir. Tabi o zaman yeniden ele alınması gereken binlerce dava dosyası olacak. Onlarda duruşma açılmadan dosya üzerinden yeniden karara bağlanabilecek.
