Şubat ayı enflasyonu beklentilerin üzerinde arttı
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre; tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2022 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 4,81, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 16,45, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 54,44 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 25,98 oranında arttı.
Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık yüzde 105,01, aylık yüzde 7,22 artış gösterdi.
TÜFE’de aylık beklenti ortalama yüzde 4 civarındaydı. Enflasyonu etkileyen unsurlar arttıkça tahmin yapmak da zorlaşıyor. Örneğin gıda ürünlerinde KDV oranı yüzde 8’den yüzde 1’e inmişti. Şubat ayının ortasında başlayan bu uygulama neticesinde gıda enflasyonunda bir düşüş olması bekleniyordu.
Ancak maliyetlerdeki artışı tüketici fiyatlarına yansıtamayan bazı işletmeler bu indirimi kendi lehine kullandı ve durum değişmedi. Diğer yandan KDV oranı zaten yüzde 1 olan ekmeğin fiyatı Şubat ayında arttı.
Ocak ayında yaşanan olumsuz hava şartları üretimde sıkıntılara yol açarken akaryakıt fiyatlarındaki artış da gıda fiyatlarına ilave bir yük getirdi. Bunun sonucunda gıda fiyatları Şubat ayında aylık bazda en çok artan ana harcama grubu oldu.
Ana harcama grupları itibarıyla 2022 yılı Şubat ayında en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0,30 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 0,44 ile alkollü içecekler ve tütün ve yüzde 1,49 ile konut olurken buna karşılık, Şubat ayında artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 8,41 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 7 ile ev eşyası, yüzde 6,39 ile sağlık oldu.
Yıllık en düşük artış yüzde 11,89 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 22,24 ile eğitim, yüzde 26,87 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 32,86 ile sağlık olurken buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 75,75 ile ulaştırma, yüzde 64,83 ile ev eşyası, yüzde 64,47 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.
Görüldüğü üzere temel ihtiyaç kalemlerinde belirgin bir fiyat artışı gerçekleşmiş. Kur korumalı mevduat sisteminin katkısıyla dolar kuru iki aydır 13,5 TL seviyelerinde işlem görüyordu. Bu sakin seyrin fiyatlar üzerindeki etkisini Nisan-Mayıs aylarında görecektik. Ancak kuzeyde yaşanan durum nedeniyle son günlerde yükselmeye başlayan dolar kuru zaten yüzde yüzü geçen üretici fiyat endeksini daha da artıracaktır.
Diğer yandan ithalatçısı olduğumuz doğalgaz, buğday ve ayçiçek yağında da güçlü fiyat artışları gerçekleşecek. Buna karşılık bu ülkelere yapılan yaş sebze-meyve ihracatı azalacağı için bu ürünler iç piyasaya sürülecek. Böylece aylık yüzde 32, yıllık ise yüzde 81 artan taze meyve ve sebze fiyatlarında bir miktar düşüş görebiliriz.
