Sporda kariyer başlangıcı: Spor eğitimi veren liseler

Beden eğitimi ve spor faaliyetleri, bir ülkenin hedeflediği kalkınma seviyesine ulaşma çabalarında öncelikli alanları olan sosyal ve ekonomik kalkınma süreçlerine dolaylı yönden önemli etki yapmaktadır. Kalkınma seviyesine yaptığı dolaylı etki, beslenme, sağlık, ekonomi gibi tüm alanlarda insanların refah seviyesinin yükselmesi ve toplumun insani değerler yönünden gelişmesini sağlamaktadır.

Türkiye’de spor alanında erken yaşta mesleki kariyer planlaması yapan öğrenciler için birinci alternatif ortaöğretim alanında spor eğitimi veren liselerdir. Spor eğitimi veren liseler son yıllarda bu alanda öğrenciler arasında oldukça popüler olmakla birlikte mesleki açıdan da öğrenciler için önemli bir tercih unsuru olarak görülmektedir.

Spor eğitimi veren liseler, Türk eğitim sisteminde “Genel Spor Liseleri, Tematik Spor Liseleri ve Spor Projesi Uygulayan İmam Hatip Liseleri” olarak sınıflandırılabilir. Genel spor liseleri, akademik eğitim yanında spor eğitimlerinde belirlenen takım sporları ve bireysel sporların birlikte verildiği spor liseleridir. Tematik spor liselerinin genel spor liselerinden tek farklılığı spor eğitimlerinin belirlenen spor branşı üzerinden verilmesidir. Dünya da eğitim öğretim faaliyetleri bakımından alanında önemli bir örnek olan spor projesi uygulayan İmam Hatip Liseleri ise imam hatip programının yanında akademik spor derslerinin verildiği liselerdir. Bu okul türlerine özellikle 8. sınıftan sonra ya da 9. 10. ve 11. sınıflarda yapılan özel yetenek sınavıyla girilmektedir. Bu lise türlerine öğrenci alımları belirlenen kontenjan dâhilinde yapılan özel yetenek sınav puanı ve ortaokul mezuniyet başarı puanının belirli kriterlere göre ortalamalarının alınmasıyla yapılmaktadır.

Türkiye’de toplamda 126 adet spor eğitimi veren lise türü vardır. Bu spor eğitimi veren lise türlerinden 79 tanesi genel spor lisesi, 21 tanesi tematik spor lisesi ve 26 tanesi de spor proje uygulayan İmam Hatip liseleridir. Türk eğitim sistemi içerisinde bu okul türleri devamlılıkları ve sayılarında ki artışla spor alanında ortaöğretim seviyesinde eğitim almak isteyen öğrencilere kariyer planlamaları açısından önemli fırsatlar sunmaktadır. Küreselleşmeyle birlikte spor faaliyetlerinin ve spor organizasyonlarına seyir noktasında ki ulaşma kolaylığı, spor eğitimi veren lise türlerini tercih etmek isteyen öğrenci sayısını da günden güne artırmaktadır.

Spor eğitimi veren lise türleri, genel bir kanı olarak toplumda oluşan "Akademik seviyesi yüksek öğrenciler erken yaşta kariyer planlamalarını yapabilir ve öğrencilerin bu planları içerisinde spor alanları yer almaz!" gibi düşüncelerinde tersini ortaya koymaktadır. Spor eğitimi veren lise türleri, akademik seviyesi yüksek ya da düşük fark etmeksizin spor alanını tercih eden tüm öğrencilerin erken yaşta kariyer planlaması yaptıklarını ve mesleki devamlılıklarının da bu alanlar üzerinden olacağını ortaya koymaktadır. Yapılan araştırmalar spor eğitimi veren lise türlerini tercih eden öğrencilerin diğer lise türlerini tercih eden öğrencilere göre mesleki devamlılıklarının daha üst seviyelerde olduğunu göstermektedir. Bu lise türlerinden mezun olan öğrenciler yükseköğretim programlarında da aynı alan programlarını tercih etmektedirler. Yükseköğretim programının ardından da spor alanında kendilerine uygun bir şekilde planladıkları spor kariyer alanlarına yönelmektedirler.

Sporun bir meslek olarak kabul edilme durumu ülkemizde hala tartışıla dursa da sporda kariyer planlaması ve mesleki devamlılığın çok erken yaşlara indiği, bu lise türlerinde ki öğrenci sayıları ve özel yetenek sınavına giren öğrenci sayılarının fazlalığından rahatlıkla tespit edilmektedir. Spor alanında meslek sahibi olmak isteyen binlerce gencimiz bu alanlara yapılan yatırımların da artırılması gerektiğini göstermektedir.

Türkiye’de spor eğitimi veren lise türlerinin bölgesel çalışmalarla program etkililikleri ve fiziki yatırımlarının artırılması gerekmektedir. Spor eğitimi veren liselerden mezun olan öğrenciler Türk sporuna erken yaşta yetişmiş spor insanları olarak önemli katkı yapacaklardır.

Bu yıl spor eğitimi veren liselerde özel yetenek sınavları; 13-27 Haziran 2024 tarihleri başvuru, 30 Haziran -10 Temmuz 2024 sınav tarihleri olarak belirlenmiştir.

Tüm okuyucularıma selam eder saygılar sunarım.