Söz dağarcığından süzülen hakikatler

Türkiye’de yaşanan olumlu gelişmeler, kültür ve sanat hayatı ile yayın âlemine de yansıyor. Edebî eserlerin seviyesi giderek yükseliyor.

51 bin metrekarelik peyzaj alanı ve 4 bin 200 kişilik oturma kapasitesine sahip Rami Kütüphanesi hizmete açıldı.

Uzun zamandır görülen rüya gerçekleşti ve İstanbul’daki Rami Kışlası, Türkiye’nin en büyük kütüphanesi olarak hizmete girdi. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamasına göre bu tarihî ve güzel mekân, sadece kütüphane değil bir kültür ve sanat merkezi olarak da vazife görecek. Esasen kütüphanecilik alanında, uzun zamandan beri hakikaten bir devrim yaşanıyor. Bu gerçeği, gözü olan herkes rahatlıkla görebiliyor. Geçmişte soğuk mekânlar olarak bilinen kütüphaneler, son 20 yıldan beri birer cazibe merkezi hâline geldi. Gençler bu mekânlarda derslerine çalışarak ve kitap okuyarak yarınlara hazırlanıyor. Madem kütüphanelerden bahsediyoruz, yeni çıkan kitaplardan da söz edelim ki görevimizi hakkıyla yapmış olalım.

Edebiyatçılar bazen yazdıkları gazete ve dergilerde kalan yazılarını sıkı bir şekilde eleyip okuyucularının önüne kitap hâlinde çıkarabiliyorlar. Şüphesiz bu keyfiyet, onların en tabii hakkı. Zira kalem erbabı olan edipler, gündemdeki sıradan hadiselerden ziyade kalıcı mevzular üzerinde dururlar. Mustafa Kutlu, yazılarını mutlaka okuduğum ve fikirlerinden istifade ettiğim bir ağabeyimiz. En az 40 yıla dayanan bir okuruyum. Şükürler olsun ki köklü bir dostluğumuz da var. Sel Gider Kum Kalır Dergâh Yayınları’ndan yeni çıktı. Dediğim gibi gazete ve dergilerde kalan yazılardan yapılan titiz bir seçme. Kapak ve sayfa tasarımı da kendisine ait. Kitabın başında önsöz yerine Fatma Karabıyık Barbarosoğlu’nun Mustafa Kutlu ile yaptığı röportaj yer alıyor. Ardından “Edebiyat Yazıları” başlıyor. Konusuna göre taksim edilmiş. Şiir, Hikâye, Roman. Bu bölümün hemen peşinden yeni kısımlar başlıyor: Kültür Sanat Yazıları, Sinema-Televizyon-Müzik, Hayat ve Sanat. Kitap büyük boy, 260 sayfa. Kitabın büyük bölümü, Yeni Şafak gazetesindeki yazılardan oluşuyor, bir kısmı ise Dergâh dergisindeki metinlerden meydana geliyor. İsimler, eserler, mevzular… Mustafa Kutlu ve eserleri hakkında çok kadar güzel yazılar yazıldı bugüne kadar. Ben de naçizane bazı satırlar karaladım. Sözün hasını ondan işitelim: “Benim Dergâh dergisinde yazdıklarım ihtiyaca mebnidir. Yani esasen ben bir münekkit değilim. Bir okuyucunun intibalarıdır yazdıklarım. Yayımlanan şiir, hikâye, roman gibi eserler üzerine gerçekten tenkit yazıları dergimize ulaşmış olsa sütunları bu yazılara bırakacağım. Elbette ki bu iş belirli bir ısrar ve çaba gerektiriyor.” Bizde ‘münekkit’lerin yokluğuna/azlığına dikkat çeken yazarımız, “hakkında yazmaya değer” bulduğu eserleri ele aldığını belirtiyor ve şöyle diyor: “Bana göre edebiyat ortamı eseri, eser edebiyat ortamını besler. Ben söylediğim gibi, ‘hakkında yazmaya değer’ bulduğum eserleri ele alıyorum.” Her dem taze kalacak olan yazıları ihtiva eden Sel Gider Kum Kalır, okunup üstünde düşünülmeli.

İSKENDER PALA’DAN SURNÂME

Okunan yazarlarımızdan İskender Pala’nın yeni eseri Surnâme adını taşıyor. “Bir Osmanlı Mâcerası” olarak okuyucuya takdim edilen, tarihle edebiyatın harmanlandığı roman, Kapı Yayınları arasında günışığına çıktı. Arka kapak yazısını okuyalım: “Osmanlı Sultanı, şehzadeleri için bir sünnet düğünü tertiplemiştir. İstanbul’da eski saraylarla birlikte Atmeydanı, Okmeydanı ve Divanyolu gibi mekânlar seyirlik alan olarak belirlenir. On beş gün sürecek düğünün dillere destan olması istenmektedir. Her vilâyetten ve her ülkeden insanlar davet edilir. Bu sırada üzücü bir hadise: Sadrazam şehit olur… Sultan düğün neşesini siyasete boğdurmamak adına yeni sadrazam ataması yapmaz. Mihr-i Hümayûnu’nu kime vereceğini düğünden sonra açıklayacağını söyler. Bu durumda on beş günlük düğün süreci devletlûlar ve davetliler için acımasız ve ölümcül bir iktidar mücadelesine dönüşüverir.”

OSMAN ZEKİ ÖZTURANLI

Beni en çok sevindiren hususların başında, unutulmuş yazarların yeniden keşfedilip günışığına çıkarılması ve kitaplarının okuyucunun istifadesine sunulmasıdır. Bu vefalı davranış ile doğrusu yayınevlerinin hizmetleri taçlanmaktadır. Bu konuda da öncü kimliğiyle tanıdığımız Ötüken Neşriyat, nisyana terkedilmiş bir yazarı, Osman Zeki Özturanlı’yı edebiyat dünyamıza kazandırdı ve hikâyelerini okuyucuların dikkatine sundu. Bütün Hikâyeleri adıyla yayımlanan eserde, Özturanlı’nın bütün hikâyeleri bir araya getirilmiş bulunuyor. Oğuzhan Murat Öztürk’ün yayına hazırladığı kitapta hikâyecimizin daha önce yayımlanmış olan Mühür, Tabanca, Başakçılar ve Kör Karga kitaplarındaki 39 hikâye ile Türk Dili dergisinde çıkan dört hikâyesi iki kapak arasına girmiş oluyor. Böylece hikâye severler, Özturanlı’nın toplamdaki 43 hikâyesinin hepsini bir arada görmüş oluyorlar. 1820’de Aydın’ın Söke ilçesinde doğan yazar, 1982’de hayata veda etti. Özturanlı’nın vefatından 40 yıl sonra yeniden edebiyat dünyasının dikkatine sunulan eserde, Ege kasabalarında tarım toplumundan tüketim toplumuna geçişin maceralarını görüyoruz. Özünü ve kimliğini koruyamayan birçok güzel beldenin sayfiye hâline getirilerek turizmin hizmetine sunuluşu ile betonlaşmanın getirdiği sancılar, akıcı bir dil ve sürükleyici üslup ile güzelce anlatılıyor. Osman Zeki Turanlı’yı Türk edebiyatına kazandıranlara şükran borcumuz ve güçlü teşekkürümüz olmalıdır.

SERÇE SAATİ

Serçe Saati Berat Demirci’nin yeni eseri. Denemelerden meydana gelen kitap Muhit Kitap’tan çıktı. Daha önce de denemelerini zevkle okuduğum Demirci, bu eserinde de yine ihmallerimizi, aksayan yönlerimizi, kayıplarımızı ve gafletimizi anlatıyor. İncelikli davranışlardan uzaklaşmamızın hikâyelerini dile getiriyor. Günlük hayatta bizi diri tutan kıymetlerimizin değerini bilmeyişimizin bize neler kaybettirdiğinin altını çiziyor. Elimizde ve cebimizde olan mendillerden şehir mezarlıklarına kadar çok geniş bir ilgi alanının altında okuyucusunu gezdiren ve mükemmel bir mihmandarlık yapan yazarımızın kitabındaki “Kelebeği Beslemek” yazısı, oldukça düşündürücü ve ufuk açıcıdır. Ben yazının ilk paragrafını size armağan edeyim, siz zaten arkasını getirirsiniz: “Odama girmişti. Bazen karasinek, sivrisinek, arı girdiği oluyordu ama bu ilkti. Bir kelebek… Kanatlı böceklerin en müzeyyeni, en narini; keşke yanılıp şaşırıp odama girmeyeydi. Çiçek çiçek gezerek tüketmesi daha iyi olurdu kısacık ömrünü.” “Valide Çiçeği”, Demirci’nin annesini anlattığı hüzünlü yazı. Galiba edebiyatçıların denemelerindeki, şiirlerindeki ve hikâyelerindeki en rikkatli metinler, annelerinden bahsettikleri bölümlerdir. Hele vefatlarını anlatıyorlarsa hakikaten okurken gözleriniz dolar, hatta nemlenir. İster istemez o anda herkes, sevgili annesini ve onun türlü hâllerini hatırlar. Böyle bir çalışma yapıldı mı bilmiyorum ama keşke genç bir araştırmacı “Yazarlar ve Anneleri” başlıklı bir çalışma yapsa. Bir annenin vefatından, toprağa verilişinden ve ebediyete uğurlanışından sonra yazılacak her söz anlamlı, her kelime duygu yüklüdür, kutludur. Sözkonusu olan bu yazının son satırlarını takdim edeyim: “Öyle güzel kokuyordu ki… Bu koku bir çiçekten; aradığım, belki unuttuğum bir cennet bahçesinden… İptida anneydi, sonra çocuk, sonra bebek, en sonunda bir çiçek. Adı Valide Çiçeği…”

DURUP DÜŞÜNÜNCE

Edebiyatçılar, yazarlar yaşadıkları ülkenin sosyal hadiselerine bigâne kalamaz, çalkantılarına duyarsız olamazlar. Kalemleriyle, duygu ve düşünceleriyle yaşadıkları çağın tanığı olmak gibi bir sorumlulukları, mecburiyetleri vardır. Hain ve alçak 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra milletimizin dirilişini, direnişini ve şahlanışını hiç göremeyen edebiyatçılara hâlâ şaşarım. Türkiye’nin büyük tehlike atlattığı bu hadiseyi göremeyen basiretsiz kalemşorlar var ne yazık ki… Ama yazılarında ve kitaplarında o gece toprağa düşen şanlı şehitleri ve yiğit gazilerimizi ananların sayısı şükürler olsun çok. Bülent Turan’ın denemelerden meydana gelen Durup Düşününce kitabı memleket meselelerine adanmış seçkin yazılardan müteşekkil. “Büyüteçle FETÖ Meselesine Bakmak” başlıklı yazının son satırları şöyle: “FETÖ’nün süreç içerisinde en zorlandığı şeylerin başına köksüzlük gelir. İslâm ulemasının usul geleneğinde ve tasavvufi düşüncedeki silsile geleneğinde cemaatleşen, bir hizip hâline gelen hareketlerde aranan temel bir kaide vardır: Kök. Fetullah Gülen’in biyografisine bakıldığında ne doğru dürüst bir medrese geleneğine ne tasavvufi bir bağa ne de temel bir İslâmi eğitime rastlamak mümkündür. Tam burada karşımıza çıkan Said Nursi ve Nur Talebeliği ile de Gülen’in direkt bir teması olmamıştır. Bu manada FETÖ’nün bu topraklarda kökünün hiçbir zaman olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz.” (Muhit Kitap)

MUSTAFA AKAR’DAN ŞİİRLER

Şiir, deneme ve hikâye kitapları bulunan yazar ve yayıncı Mustafa Akar’ın ‘toplu şiirler’i de Muhit’ten çıktı. Kalbe dokunan “Serçeler Mezarlığı” gibi pek çok iyi şiirin yer aldığı kitapta “İstanbul’da Aksak Doğaçlama” benim dikkatimi çekti. İlk bölümü şöyle: “Şiir yazıyorum çünkü ‘şiir’ kelimesi Arapça ‘şuur’ kelimesinden gelir ve ben şuurumu modernliğin zırhında patlatmak istiyorum.” Sayfayı çevirip devam edelim: “Şiir yazıyorum çünkü Ahmet Haşim çok kederli bir adamdı. Annesi Fırat kenarında gezdirirdi, veremli annesi şairi. Modern şiiri başlatmak için Bağdat’tan o, Üsküp’ten Yahya Kemal geldi şiirimizi gurbetten getirdi ikisi. Ve bunu çok düşündüm.” Hadi arka kapağa yerleşmeyi hak etmiş birkaç mısraı ile bu bölüme nihayet verelim, nasılsa siz bütün şiirleri göreceksiniz: “Ben bir mektuba başlamışsam gerisini sen getir/Yarım mektupların verdiği esenlikle öperim alnından/Bankalar kapanır, faizler düşer/ Bir bakarsın iyileşir dünya bundan/ Bana mektup yaz, boş bırakma, ihtiyarlamazsam orta dünya bizimdir.” Yücel Kayıran’ın şiirlerinden oluşan Stasis ve Hayaline Firar Edemeyenlerin Afsunu isimli kitapları ise Everest Yayınları’ndan çıktı.