Silinmeyen Hatıralarıyla Erkin Koray
Türk insanı bu kıtada yaşayan diğer milletler gibi biraz duygusaldır. Hemen kırılır, üzülür, çabuk sevinir, sevinçten ağlar, kederden ağlar. Süt köpüğü gibidir, bir anda coşup taşar, sonra sütliman olur. Bu duygusal gelgitlerinde ise yaşadığı duygunun rengine uygun nameler içeren bir şeyler mırıldanır. Bu gibi durumlarda sığındığı, dinlediği, söylediği şarkısı, türküsü, ağıtı, ninnisi dahası bir musikisi vardır. Türküden şarkıya, ilahiden bozlağa, oyun havasından popuna, klasik musikisinden arabeskine kadar değişik yelpazelerde musiki tarzlarına karşı hep ilgilidir. Birini çok sever belki ama hiç sevmediğim dediği tarzda bile hançeresinde sakladığı ezgiler, sözler mevcuttur. Gayri ihtiyarı bunları mırıldanıverdiğinde kendisi de hayret eder. Mesela arabeski hiç sevmem diye mangalda kül bırakmayan bir kişi, mangalın közü gönlüne düştüğünde bir de bakarsın “Huzurum kalmadı fani dünyada” diye başlar içindeki közün dumanını dışına vermeye.
Şiiri seven bir milletiz hatta hemen hemen herkes bir dönemler defterlerine şiir adına bir şeyler karalamıştır da. Sözü sevince sazı da onu çalanı da severiz. Hatta sevdiğimiz sanatçının bestekarlığı, güftekârlığı varsa, bir enstrümanı da hakkıyla çalıyorsa onu daha çok severiz. Eee bir de bu sanatçı kitleleri peşine taktıysa, yaptığı müzikte zirvede ise ona “baba, kral, imparator, kraliçe, paşa” gibi payeler veririz. Tabi bunların içinde “baba” bir başka unvandır.Zira herkese “baba” denmez. Baba denince akla arabeskin asları “Orhan Baba, Ferdi Baba, Müslüm Baba” gelir ama Anadolu rock müziğinin önemli bir ismi olan Erkin Koray’a da “baba” denmiştir. Yaptığı işin hakkını verdiğinden midir yoksa Orhan Gencebay’la çok fazla teşrikimesai ettiği için mi bilinmez ama musikimizde 7 Ağustos günü kaybettiğimiz bir Erkin Baba gerçeği vardır vesselam.
Mustafa Erkin Koray 24 Haziran 1941’de İstanbul’da doğmuştur. Babası şair Enver Bey, Annesi Belediye Konservatuarında Hoca olan Vecihe Hanım da devrinin önemli musikişinaslarından birisiydi. Erkin Koray ilk musiki derslerini annesinden aldı. Piyano ile başladığı musiki hayatı gitarla devam etti. 50’lili yıllarda İstanbul Alman Lisesinde öğrenci iken amatör olarak kardeşi Korkut ile birlikte gruplar kurdu ve sahnelere çıktı. 60’lı yıllardan günümüze kadar profesyonel olarak müziğe emek verdi.
Erkin Koray Batı müziği ile Doğu müziği arasında bir sentez yaparak döneminde Barış Manço, Cem Karaca ve Fikret Kızılok gibi isimlerle Anadolu Rock tarzının kurucularından oldu. Halk müziğimizden “Cemalim, Köprüden Geçti Gelin, Çiçek Dağı, Züleyha” gibi türküleri, Sanat musikimizden “Nihansın Dideden, Kıskanırım” gibi eserleri bu tarzda yorumladı ve hem çok sevildi hem de diğer sanatçılara ilham kaynağı oldu. Bunun yanında o dönemler arabesk sayılabilecek Fesuphanallah, Çöpçüler, Arapsaçı, Esterabim, Yalnızlar Rıhtımı, Anma Arkadaş, Öyle Bir geçer Zaman ki, Sevince, Silinmeyen Hatıralar, Kızları da Alın Askere,Aşk Oyunu, Tek Başına ve Şaşkın gibi şarkıları yazdı ve söyledi. Saydığımız bu şarkılar gerçekten yayınlandığı tarihten itibaren çok sevildi, çok tutuldu ve hâlâ söyleniyor… Bu şarkılara baktığımız da rahatlıkla şunu söyleyebiliriz ki musiki zevki ne olursa olsun az çok müzikle ilgisi olan herkesin yolu Erkin Baba ile çakışmıştır. Onun Batı müziği ile başlayıp daha sonra bilgi ve birikimini kendi müziğimizle buluşturması, halkın bu konudaki istek, arzu ve temayüllerini iyi okuması sevilmesinin en büyük sebebidir. Onun bu öngörüsü ve bu doğrultuda çalışmasını o dönemlerde ona ve halkın çok sevdiği diğer sanatçılara yasak koyan jakoben tavırlı TRT otoritelerini mukayese ettiğinizde kıymeti daha iyi anlaşılacaktır.
Erkin Koray;uzun saçları vekendine özgü kıyafetleri yanında sürekli bir arayış içinde olması, yenilikçiliği, sentezciliği, sıra dışı şarkı sözleri ile sıra dışı bir sanatçı olarak hafızalara kazındı.Orhan Gencebay onun için “Erkin ülkemizde nadir bulunan sanatçılardan birisidir. Özgün bir insandır. Arayan bir insandır. Daima iyi olmayı arayan bir insandır ve bir ekol sahibidir. Hatta ona Rock’ın babası da derler. Ben de aynı unvana katılıyorum.” der.
Onun için “ilklerin adamıdır”da denir. Mesela 1959 yılında 18 yaşında iken klasik gitarının içine küçük bir mikrofon ve bir amplifikatör ile kendisine bir elektro gitar yaptı. Yine Orhan Gencebay ile kafa kafaya verip bağlamanın elektro saz versiyonunu icat eden kişi de Erkin Koray’dır. Elektro gitarın manyetiklerini bağlamaya monte ederek bağlamaya çağ atlatan iki usta sanatçı dahası iki baba, bu sayede bağlamanın her tür orkestrada rahatlıkla kullanılmasını sağladılar. Hatta internete “Elektro Bağlama” diye yazdığınızda “1960’ların sonuna doğru, Orhan Gencebay ve Erkin Koray'ın beraber çalışırlarken oluşturdukları bir saz.” diye yazar.
Uzun yıllar Orhan Gencebay, Vedat Yıldırım Bora ve Özer Şenay gibi arabesk tarzın büyük isimleri ile çalışır ve şarkılarında bu tarzın ezgilerini kullanır.
Zaman zaman çıkışlarıyla da dikkatleri üzerine çeken Erkin Koray İstiklal Marşı tartışmalarına da katılmış, İstiklal Marşı'nın sözlerine uymayan bir şekilde bestelendiğini iddia etmişti. Süleyman Çobanoğlu’nun sunduğu Tanıklar programında; “İstiklal Marşı'nın halkın söyleyebileceği şekilde yazılmadığınıve sözlerine uymayan bir melodiyle söylendiğini bu yüzden marşımızın melodi olarak yanlış oluğunu, bu konuda tutuculuk yapmaya gerek olmadığını zira İstiklal Marşının Kur’an-ı Kerim olmadığını, değişebileceğini’’ belirtmişti. Hatta elinde iki farklı İstiklal Marşı bestesi olduğunu, birisinin eski marş ile de uyumlu olduğunu belirten Koray, kendisine bir görev verilirse bunları ortaya çıkaracağını da söylemişti.
Koray’ın sıra dışı bir olayı da eğitim sistemini beğenmediği için kızı Damla’yı okula göndermeyip özel hocalarla ders verdirmesi ve açık öğretim sistemi ile diplomaları dışarıdan aldırtmasıdır.
Erkin Koray, 7 Ağustos 2023 tarihinde uzun süredir yaşadığı, Kanada’nın Toronto şehrinde 82 yaşında vefat etti. Vefat sebebi “yaşlılığa bağlı akciğer sorunları”olarak ilan edildi. Cenazesi Kanada'da toprağa verildi. Erkin Koray’a rahmet diliyoruz.
