Serhat ve şirin şehrimiz: Kars

Bundan yaklaşık yirmi yıl önce geldiğim Kars şehrine Kars Kalesinden baktığımda şehirden ziyade bir köyü andırdığını görmüştüm. Yirmi yıl sonra tekrar geldiğim bu şehir beni hayretler içerisinde bıraktı. Tarihi doku bozulmadan şehir, yeniden dizayn edilmiş ve modern bir yapıya dönüştürülmeye çalışılmış. Şehre Ardahan tarafından girdiğimde şehrin eski halinden eser kalmadığını ve yenilenip güzelleştiğini kabullenmemek elde değil. Şehrin güzelleşmesine katkı sağlayan yetkililere teşekkür etmek gerekiyor.

Kars'ta bizi misafir eden kıymetli ev sahibimiz Metin Bey, Kars'ın 1993 yılından itibaren değişmeye ve güzelleşmeye başladığını ifade ederken halen bazı altyapı eksikliğine rağmen şehirleşme anlamında güzel ve yerinde çalışmalar yapıldığını belirtti. Biz de şehri gezerken olumlu değişiklikleri yerinde gözlemleme fırsatı bulduk.

Ülkemizin nadide serhat şehirlerinden biri olan Kars, birçok medeniyete merkez olma görevi üstlenmiştir. Rus Bolşevik ihtilalinden sonra Rusların bu bölgeden çekilmesiyle 1918 yılında kurulan Güneybatı Kafkas Geçici Hükümetine de başkentlik yapmıştır. Tarihi önemine değinirken İpekyolu üzerinde bulunduğunu da vurgulamak gerekir. Temeli 2007 yılında atılan “Demir İpek Yolu” olarak adlandırılan Bakü-Tiflis-Kars demir yolu, 30 Ekim 2017 tarihinde hizmete açılarak İngiltere’den yola çıkan bir tren Çin’e kadar gidebilmektedir. Bu da Kars’ın tarihi öneminin yanında günümüzde de ne derece önemli bir konumda olduğunu gözler önüne sermektedir.

Rakımı en yüksek illerimizden biri olması nedeniyle karasal iklimin hâkim olduğu bir şehrimiz olan Kars’ta bozkır bitki örtüsü nedeniyle ekonomi genel olarak tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Tarım ürünlerinin başında ise buğday, arpa, şeker pancarı ve patates gelmektedir. Bu ürünler genellikle yetiştiriciler tarafından tüketilmektedir. Bununla beraber yöreye has olan Kars Balı ve Kars Kaşarı yörenin en önemli üretim ürünleri olarak ülkemizin dört bir tarafında satışı yapılmaktadır.

Kars'ın etnik yapısını oluşturan Türkmenler, Azerîler, Kürtler, Terekemeler ve Yerliler bir şehirde farklı ırkların kardeşçe yaşayabildiğini gösteren nadide yerlerden biridir. Bununla beraber Sünni ve Şii Müslümanlar ile az da olsa Ruslardan ve Almanlardan oluşan Hristiyan nüfus birbirlerine saygı duyarak şehirde yaşamlarına devam etmektedir.

Şehirde uzun ve soğuk kış gecelerinin en güzide folklorik güzelliği ‘Âşıklık’ geleneğidir. İstatistiklere göre ülkemiz Âşıklarının yarısından fazlası Kars doğumludur. Bunların en önemlisi ise 2005 yılında aramızdan ayrılan Âşık Murat Çobanoğlu’dur. Vefatından sonra şehirde her yıl “Türkiye Murat Çobanoğlu Âşıklar Bayramı” düzenlenmektedir. Âşıklık geleneği ‘kıraathane’ denilen çay ocaklarında icra edilmeye devam etmektedir.

Şehirde tarihi yerlerin başında Selçuklular tarafından inşa edilen ve III. Murat’ın görevlendirdiği Lala Mustafa Paşa tarafından restore edilen Kars Kalesi gelmektedir. Şehre hâkim bir tepede kurulan kale, Rus işgalinde maalesef tahrip edilmiştir. Ayrıca Ani Harabeleri de görülmeye değer tarihi yerler arasındadır. Bunun yanında yüreğimizi sızlatan Sarıkamış olayı da bu şehrin sınırları içerisinde vuku bulmuştur. Kardelen çiçeğine benzetilen şehitlerimizin aziz hatıralarını anmak ve “Sarıkamış Şehitliğini” ziyaret edip bir ‘Fatiha’ okumak için buralara muhakkak gitmelisiniz.

“Türkmenistan'dan Şam'a kadar yaşayan birisinin eline diken batsa acısı benim acımdır” diyen Anadolu’nun Alperen Evliyalarından olan Ebu’l-Hasan Harakanî Hazretlerinin kabri ve türbesi Kars Kalesi’nin aşağısında bulunmaktadır. “Her kim bu dergâha gelirse ekmeğini veriniz, inancını sormayınız” fikriyle kendisinden sonra yetişen Hoca Ahmed Yesevî, Mevlana ve Yunus Emre’ye ilham kaynağı olan Ebu’l-Hasan Harakanî Hazretleri Anadolu’nun İslam yurdu olması için Bizanslılarla yapılan savaşta bu şehirde şehit olmuş evliyalardandır.

İkliminin çetin ve soğukluğuna karşın yöre halkının ve esnafının mertliği ve sıcaklığı insanın içini ısıtmaya yetiyor. Doğunun henüz tahrip edilmemiş öz kültürünün etkilerini hala görmek mümkün bu şehirde. Batıda anlatılanlarla doğuda yaşanılanların taban tabana ne kadar zıt olduğuna şahit oluyorsunuz bu şehirde.

Kars, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 2023 yılı için Türkiye Turizm Stratejisi 2023 ve Turizm Stratejisi Eylem Planı kapsamına alınan 15 il merkezinden birisidir. "Kültür Turizmi Geliştirilecek Marka Kentler" olarak ilan edilip bu şehirlerin gelişmelerini sağlama amacıyla hayata geçirilecek olan bu proje ile Kars’ın hak ettiği konuma ve güzelliğe bir an evvel kavuşmasını canı gönülden ümit ediyoruz.

Güzel ülkemizin şirin ve serhat şehirlerinden biri olan Kars’ta bize ev sahipliği ve rehberlik yapan Metin beyefendiye, kıymetli eşleri Zeynep hanımefendiye şükranlarımı sunarken hala görmemişseniz bir fırsatını bularak bu şehri ziyaret ederek güzellikleri yerinde görmenizi tavsiye ederim.

Gitmek ve görmek her zaman bir adım ötededir. Kalın sağlıcakla…