Sen çok yaşa Nuri Paşa
Gündem Yine Gazze, yine Filistin. Gazze ve Filistin’in kurtuluşunu tefekkür ve tahayyül ederken bir dostum Nuri Paşa’dan bahsettiydi. Bu yazımda Nuri Paşa’nın Gazze ile daha doğrusu Filistin ile alakasına değineceğim.
Nuri Paşa kimdir? Yakın tarih okuması yapanlar hemen Enver Paşa’nın kardeşidir cevabını verecektir. Aslında yakın dönem tarih okumaları yapanlar, şöyle bir cevap verebilirler:
“Enver Paşa’nın kardeşi olduğu Bakü fatihi Nuri Paşa.”
Nuri Paşa, Cumhuriyet döneminde “Kıllıgil” soy ismini alarak “Nuri Kıllıgil” ismiyle maruftur.
Nuri Paşa, bu Kuzey Makedonya sınırları içerisinde bulunan Manastır şehrinde doğdu. 1909 tarihinde Manastırda Manastır harbiyesinde üsteğmen olarak mezun oldu. Hemen iki yıl sonra bugünkü Libya topraklarının olduğu Trablusgarb bölgesinde İtalyan çetelerine karşı savaştı. Lise tarih kitaplarında Tarblusgarb savaşı anlatılır. Orada Gazi Mustafa Kemal’in bir grup arkadaşıyla gidip savaştığı anlatılır. İşte Nuri Paşa, Gazi Paşa’nın bir grup arkadaşından biridir. Tarih kitaplarında anlatılan bölüm aynen aşağıdaki gibidir.
“Mustafa Kemal, bir grup arkadaşıyla birlikte Tobruk ve Derne bölgesinde görev aldı. 22 Aralık 1911'de İtalyanlara karşı Tobruk Savaşını kazandı. 6 Mart 1912'de Derne Komutanlığına getirildi.”
Nuri Paşa, 1914 ve 1917 tarihleri arasında Osmanlı devletinin 1.Dünya savaşına katılmasından dolayı padişah yaverliği rütbesi ile taltif edildi. 1917’ye kadar Bingazi’de kaldı. İngiliz, Fransız ve İtalyan çetelerine harbe katıldı.
1917 yılında Azerbaycan Cumhuriyetinin ve Dağıstan’ın Osmanlı’dan yardım talebi üzerine Enver Paşa tarafından kardeşi Nuri Paşa’ya “Kafkas İslam Ordusu” kurdurulur. Kafkas İslam ordusu, Gence’ye 25 Mayıs 1918 tarihinde ulaşır. Burada Azerbaycan kolordusundan bin kişilik bir takviye alarak on iki bin kişiye ulaşırlar. İslam Ordusu, güzergâhtaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir’i Bolşevik ve Ermeni çetelerden alarak 15 Eylül’de Bakü’ye ulaşır. Burada yapılan çetin bir savaşta Bolşevikler ve Ermeni çeteleri Bakü’yü ve civarını terk etmek zorunda kalır. Kafkas İslam ordusu Bakü savunmasında bin yüz otuz şehit vermişti.
Bir zamanlar, Azerbaycan cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, Ermeniler, Karabağ’ı işgal ettiğinden korkumuzdan bir helikopter verememiştik. Ama bir zamanlar da Kafkaslara İslam ordusu gönderebiliyoruz. Tıpkı yakın zamanda Akıncı sihalarımızı gönderdiğimiz gibi.
Nuri Paşa ve Kafkas İslam Ordusu olmasaydı bugün Azerbaycan diye bir devlet olmayacaktı. Nuri Paşa’nın ağabeyi Enver Paşa’dan bir diğer farkı Türk dünyasını değil İslam dünyasını bir birlik altında toplamaktı. Nuri Paşa aynı zamanda büyük bir anti Siyonist idi. Ömr-i hayatı Siyonistlerle mücadele içinde geçmişti. Silah fabrikası saldırıya uğrayıp şehit edilmeden önce Filistinlilere İsrail'e karşı savaşmaları için silah gönderiyordu.
Enver Paşa, Orta Asya’da Ruslar tarafından şehid edildi. Nuri Paşa da İstanbul’un göbeğinde Siyonistler tarafından şehit edildi. Hikâyesi bu kadar…
