Savaş tazminatı
Azerbaycan, Dağlık Karabağ’da işgal altındaki 900 yerleşim yerinden 200’ünü kurtardı. İşgal altındaki diğer yerleşim yerlerini kurtarmak için de istikrarlı şekilde ilerliyor. Ermenistan, geçtiğimiz yaz Karabağ’dan sonra başta Tovuz olmak üzere yeni işgallere hazırlanıyordu. Ancak evdeki hesap çarşıya uymadı. İşin işine Türkiye girdi, tüm hesaplar bozuldu.
Karabağ meselesinde Rusların çekimser kalmasının arkasında,
Ermenistan’da Rus varlığına karşı başlatılan tasfiyeydi. Fransa’daki Ermeni
lobisinin gazına gelen Nikol Paşinyan, Rusya’da okumuş, kurmaylık eğitimi almış
tecrübeli Ermeni subayları tasfiye etmişti. Şimdi Putin’e yalvar yakar olmasına
karşı bu yüzden destek alamıyor.
Ermenilere gizli saklı destek veren ülkelerden biri de İran.
Azerbaycan, Ermenistan’ın İran’la sınır bağını kontrol altına alınca, İran
sınıra ordu birlikleri yığmaya başladı. Şimdi de Ermenileri Şii milislerle
desteklemek istiyor. Suriye’de Afganistan’dan getirip kullandığı “Fatimiyyun”
isimli Şii milisleri Karabağ’a göndermeye hazırlanıyor. Tabii birileri İran’ın
kulağını çekmezse.
***
Karabağ neden önemli? Adı üstünde küçük, dağlık bir toprak
parçası. Ancak bu topraklar üzerinde 32 yıldır tarihin en büyük talanı ve
yağması yapılıyor. Sebebi de Karabağ’ın çok zengin maden yataklarına sahip
olması. Neler mi var? Altın, gümüş, bakır, kobalt, krom, lityum, berilyum,
barit, prit, alüminyum ve mücevhercilikte kullanılan değerli taşlarla dolu.
Karabağ’ın değerli madenlerle dolu olduğu daha Sovyetler
Birliği döneminde anlaşılmıştı. 1965 yılında tespit edilen altın rezervi, o
günün şartlarında 52 milyon dolar civarındaydı. Bu güne geldiğimizde, yeni
tespitlerle altın rezervi 550 milyon doları geçmiş durumda. Karabağ, 30 yıl
önce işgal edildiğinde, zaten bölgede 5’i altın madeni olmak üzere 155 maden
sahası vardı.
Son 30 yılda yapılan bu yağma, onca altın rezervi gariban
Ermeniler için kullanılmadı. Karabağ çetesi diye adlandırılan, aralarında Rus
ve Batılı işadamlarının da bulunduğu bir çete tarafından kaçak olarak çıkarıldı
ve Ermenistan’da işlenerek Batılı ülkelere aktarıldı.
Ermenistan’da cumhurbaşkanlığı da yapan Robert Koçaryan ve
Serj Sarkisyan bu çetenin önde gelen iki ismi. Sarkistan, aynı zamanda Hocalı
katliamını yapan katil. Azerbaycan ordusu ilerleyip bu altın madenlerini ele
geçirince İlham Aliyev bile şaşırmıştı. Sadece tek bir altın madeni için 100
milyon doların üzerinde yatırım yapılmıştı.
***
Yatırım yapanlar ise başta Kanada, batılı şirketlerdi.
Dünyada altın madeni konusunda uzmanlaşmış büyük işletmeciler daha çok Kanada
şirketleridir. Kanada, Ermenilerle işbirliği yaparak burada yani Azerbaycan
topraklarından kaçak olarak altın çıkarıyordu. Karabağ’da bizim SİHA’lar
başarılı olunca, ambargo koymalarının sebebi de bu zaten.
Karabağ’daki zengin madenleri Ermenistan’a aktarıp işlemek
için Zengilan, Ağdere, Kelbecer üzerinden dev bir otoban inşa etmişlerdi.
Çıkardıkları tüm madenleri burada işledikten sonra Batıya sevk
ediyorlardı.
Azerbaycan, Karabağ’ı kurtardığında petrol ve doğalgaz kadar
yeni bir zenginliğe sahip olacak. Bu kaynakları da Türkiye’nin desteği ile
işletme yoluna gidecek. Dağlık Karabağ, Azerbaycan’ın olduğu kadar Türkiye’nin
de elini güçlendirecek. Azerbaycan’ın doğalgaz ve petrol kaynaklarını Türkiye nasıl dünya pazarlarına taşıyorsa,
altın ve diğer madenler de iki ülke işbirliği ile çıkarılıp pazarlanacak.
İşgal edilmiş Karabağ’da kaçak madencilik yapmak
uluslararası hukuka göre suçtur. İlham Aliyev’in Karabağ’ı geri aldıktan sonra
buradan çalınan yaklaşık 60 milyar doları geri almak için dava açması veya
tazminat istemesi şart. Para alamasa bile Nahcıvan ile Azerbaycan arasındaki
Zengezur Koridoru’nu savaş tazminatı alarak alıp devletin bütünlüğünü
sağlamalıdır.
