Sanayi Üretimindeki Güçlü Artış Devam Ediyor
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre sanayi üretimi Ağustos ayında yıllık yüzde 13,8, aylık yüzde 5,4 artarken, imalat sanayi sektörü endeksinde ise yıllık yüzde 14,2, aylık yüzde 6,3 oranında artış gerçekleşti.
Beklenti, aylık yüzde 3,7; yıllık ise yüzde 10,5 seviyelerindeydi.
Sanayi üretimi salgın nedeniyle 2020 Nisan, Mayıs ve Haziran aylarını kapsayan ikinci çeyrekte daralmıştı. Bu nedenle 2021 yılının aynı döneminde (Nisan yüzde 66,3, Mayıs yüzde 40,9 ve Haziran yüzde 24,1) sanayi üretiminde rekor artışlar gerçekleşmişti.
Bu durum baz etkisinden kaynaklandığı için Nisan ayından bu yana yıllık artış sürse de artış hızında bir yavaşlama gözlemleniyordu. Yüksek büyüme oranlarının ardından gelen bu ivme kaybı normale dönüş olarak kabul ediliyordu.
Aylık değişim grafiğine göre de sanayi üretiminin 2020 Ağustos ayından itibaren yatay bir seyir izlediği görülüyor.
Temmuz ayında ise sanayi üretimi aylık yüzde 3,4 azalarak beklentilerin oldukça altında kalmıştı. Bu daralma, bayram tatili nedeniyle iş günü sayısındaki azalmadan kaynaklanmıştı.
En son açıklanan veriye göre yıllık artış yeniden çift haneyi görürken, Temmuz ayındaki gerilemenin etkisiyle Ağustos ayında aylık bazda güçlü bir artış kaydedildi.
Tahminlerin üzerinde gerçekleşen sanayi üretimi, yıl sonu büyüme beklentilerini de artırdı.
Verinin alt detaylarına bakıldığında;
Ara malında yıllık yüzde 15,4, aylık yüzde 4,6, dayanıklı tüketim malında yıllık yüzde 8,3, aylık yüzde 0,1, dayanıksız tüketim malında yıllık yüzde 9,8, aylık yüzde 2,5, enerjide yıllık yüzde 9,3, aylık yüzde 0,4, sermaye malında yıllık yüzde 20,5, aylık yüzde 15,6, orta-yüksek teknolojide yıllık yüzde 17,5, aylık yüzde 10, yüksek teknolojide ise yıllık yüzde 18,2, aylık yüzde 24,9 artış gerçekleşti.
Öncü göstergeler Eylül ayında sanayi üretiminin biraz yavaşlayabileceğine işaret ediyor. İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), Ağustos ayında 54,1 iken Eylül ayında 52,5’e geriledi. Yine de endeksin 50’nin üzerinde kalması büyüme bölgesinde olduğunu gösteriyor.
Diğer yandan TCMB’nin açıkladığı reel kesim güven endeksi de Eylül ayında yüzde 1 oranında artarak 113,3, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO) ise, bir önceki aya göre 1 puan artarak yüzde 78,1 seviyesinde gerçekleşmişti.
Üretimdeki artış devam ederken tüketim tarafından da oldukça güçlü veriler geliyor. Perakende satış hacmi Ağustos ayında yıllık yüzde 15, toplam ciro yıllık yüzde 48,1 artarken, sanayi sektörü ciro endeksinde yıllık yüzde 56,7, aylık yüzde 5,5'lik artış gerçekleşti.
Bu dönem döviz kurlarında sert yükselişler görüyoruz. Bu artış sanayiyi destekleyen ihracata olumlu yönde yansırken ithal girdi fiyatlarının artması da durumu terse çeviriyor. Bu nedenle orta-yüksek ve yüksek teknolojideki çift haneli artışlar çok önemli. Çünkü ne kadar çok katma değeri yüksek ürün ihraç edilirse kurlardaki dalgalanmadan o kadar az etkileniriz.
