Sanayi Üretimi Yüzde 31,4 Daraldı
Büyümenin öncü göstergelerinden biri olan sanayi üretim endeksi, sanayi sektöründe faaliyet gösteren kuruluşların üretimlerindeki değişimi gösterir. Ekonominin arz tarafında yer alan sanayi sektörü büyük ölçüde iç talepten ve dış pazarlardan etkilenir. Daha basit bir şekilde ifade edersek; ancak talep olduğu sürece üretim artar.
Ülkemizde sanayi üretimi son birkaç yıldır çok iyi bir performans sergilemiyordu. Ancak Eylül 2019’dan itibaren sanayi üretim endeksi hızla artmaya başladı. Gidişat böyle iken ne yazık ki küresel salgın ortaya çıktı. Sanayi üretimindeki en son artışı (yüzde 7,5) Şubat ayında gördük. Mart ayında ise düşüş trendi başladı ve yıllık yüzde 2 daraldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre sanayi üretimi Nisan ayında yıllık yüzde 31,4, aylık ise yüzde 30,4 azaldı.
Çoğu üretim işletmesinin faaliyetlerini durdurduğu ve talebin kısıldığı böyle bir dönemde üretimin daralması sürpriz olmadı.
Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2020 yılı Nisan ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,5, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 33,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 14,9 azaldı.
2020 yılı Nisan ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre yüzde 13, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 32,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 12,4 azaldı.
Verilere göre en fazla düşüşün imalat sanayi sektöründe olduğunu görüyoruz. Bu önemli çünkü imalat sanayi sektörünün sanayi üretimi içindeki payı yaklaşık yüzde 86.
Takvim etkisinden arındırılmış yıllık değişim oranları tablosuna göre; ara malı yüzde 27,9, dayanıklı tüketim malı yüzde 49,3, dayanıksız tüketim malı yüzde 31,5, sermaye malı yüzde 42,9, tekstil ürünleri imalatı yüzde 60,3, giyim eşyaları imalatı yüzde 60,3, mobilya imalatı yüzde 43,9, deri ürünleri imalatı yüzde 61 oranında azaldı.
Bu kalemler arasında en çok dikkat çeken değişim; gıda ürünleri imalatının yıllık yüzde 10,2, aylık yüzde 12,5, tütün ürünleri imalatının yıllık yüzde 20,7, aylık yüzde 5,4, eczacılık ürünlerinin imalatının yıllık yüzde 4,9, aylık yüzde 3,8, içecek imalatının da yıllık yüzde 35,8, aylık yüzde 25,5’lik düşmesi oldu.
Çünkü farklı kurumların açıkladığı anket sonuçları ve tüketim harcamaları istatistikleri pandemi sürecinde gıda, içecek, hijyen ürünleri ve tütün tüketiminin yüzde 50’den fazla arttığını gösteriyor. Tüketimi artan ürünlerin üretimindeki düşüşü ancak dış pazarlardaki daralma ile açıklayabiliriz.
Sonuç olarak Nisan ayı sanayi üretiminin küresel salgın nedeniyle çok sert düştüğünü görüyoruz. Mayıs ayında da bu olumsuz tablo muhtemelen devam edecek. Çünkü Mayıs ayı, 1 Mayıs, 19 Mayıs, ve Ramazan Bayramı’nı kapsıyordu. Buna sokağa çıkma yasağı uygulamasını da dahil edersek takvim etkisinden arındırılmış verilerde ilave bir düşüş göreceğiz. Haziran ayında ise normalleşme süreci başladı. Bunun yanı sıra ekonominin canlanması için pek çok teşvik de veriliyor. Umarız en kısa zamanda düzelir.
