​Sanayi üretimi yıllık yüzde 3,1 arttı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre; sanayi üretimi 2023 yılı Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,1 artarken bir önceki aya göre ise yüzde 0,8 oranında daraldı. Beklentiler aylık bazda artış olacağı yönündeydi. Önceki veride ise sanayi üretiminde yıllık yüzde 7,4 artış, aylık yüzde 0,4 azalış gerçekleşmişti.

Verilerden de anlaşılacağı üzere sanayi üretiminde iki ay üst üste gerileme kaydedilmiş. Yıllık değişime bakıldığında ise Ağustos ayında gerçekleşen yüzde 3,1’lik artışa rağmen, Temmuz ayı ile kıyasladığımızda sanayi üretiminde belirgin bir yavaşlama olduğu görülüyor.

Aylık değişimdeki negatif görünüm toplam üretim içindeki ağırlığı yüzde 85,85 olan imalat sanayi sektöründeki daralmadan kaynaklandı.

Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2023 yılı Ağustos ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,1, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1,8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 4,9 arttı.

Aylık değişim oranlarına bakıldığında ise; Ağustos ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre yüzde 0,2 arttı, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1,3 azaldı ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 2,4 arttı.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimlerine bakıldığında da; ara malında, sermaye malında, dayanıklı tüketim malında, enerjide, orta-düşük teknolojide, orta-yüksek teknolojide ve yüksek teknolojide artış kaydedilirken, dayanıksız tüketim malında ve düşük teknolojide düşüş gerçekleşti.

Özellikle sermaye malında kaydedilen yüzde 15,6’lık yıllık artış yatırım iştahının devam ettiğine işaret ederken, ileri teknoloji üretiminin Ağustos ayında yüzde 28,6 oranında artması ise katma değeri yüksek üretimin öne çıktığını gösteriyor.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) ise Ağustos ayında 49,0 iken Eylül ayında 49,6’ya yükseldi ve imalat sektörünün performansında ılımlı düzeyde bir yavaşlamaya işaret etti. Söz konusu veri, faaliyet koşullarında yatay seyre yaklaşıldığını gösterdi. Üretimin ivme kaybettiği firmalar bu durumu genellikle zayıf piyasa koşullarına ve yeni siparişlerdeki azalmaya bağladı. Öte yandan, bazı firmalar ay içerisinde talebin dirençli kaldığını belirtti. Hem toplam yeni siparişler hem de yeni ihracat siparişleri Eylül ayında azalmaya devam etti, ancak düşüşler Ağustos ayına göre daha düşük bir hızda gerçekleşti.

Liradaki değer kayıplarına bağlı olarak girdi maliyetleri üçüncü çeyrek sonunda keskin artışını sürdürdü. Ancak enflasyon oranı Ağustos ayına göre oldukça yavaşladı ve Mayıs’tan bu yana en zayıf seviyede gerçekleşti.

Sonuç olarak sanayi üretiminde, Şubat ayında meydana gelen depremin ardından hızlı bir toparlanma görülmüştü. Takip eden aylarda ise sanayi üretimindeki artışlar sınırlı düzeyde kalırken son iki aydır endekste gerileme kaydedildi. PMI verisi ise hâlâ daralma bölgesine işaret etse de Eylül ayı endeks değerinin bir önceki aya göre artması dikkat çekiyor.