​Sanayi üretimi yıllık yüzde 0,2 arttı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre; sanayi üretimi 2023 yılı Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,2 artarken bir önceki aya göre ise yüzde 1,4 oranında daraldı.

İmalat sanayi sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,1 artarken, bir önceki aya göre ise yüzde 1,3 azaldı.

Önceki veride (Ekim ayı) ise sanayi üretiminde yıllık yüzde 1,1 artış, aylık yüzde 0,4 azalış gerçekleşmişti.

Sanayi üretiminin yıllık değişim oranlarına bakıldığında son 7 aydır kesintisiz olarak arttığı görülüyor. Üretimdeki yıllık pozitif değişime rağmen 2023 yılı Temmuz ayından bu yana artış hızının keskin bir şekilde düştüğü anlaşılıyor (Temmuz yüzde 7,6 Ağustos yüzde 3,1, Eylül yüzde 4,1, Ekim yüzde 1,3, Kasım yüzde 0,2). Aylık değişim oranlarına bakıldığında ise benzer bir tablo karşımıza çıkıyor ve üretimin Temmuz ayından beri aylık bazda aralıksız olarak daraldığı görülüyor.

Sanayi üretiminin son 5 ayda göstermiş olduğu performans ilk bakışta uygulanan sıkı para politikasına bağlanabilir. Faiz oranlarının yükselmesi nedeniyle iç talebin daralması kuşkusuz üretime de olumsuz yönde yansıyacaktır. Ancak iç talep göstergeleri incelendiğinde; mevcut para politikasının etkisinin önümüzdeki dönem daha belirgin bir şekilde göreceğimiz anlaşılıyor.

En son açıklanan verilere göre; sabit fiyatlarla perakende satış hacmi 2023 yılı Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,8 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 11,7 arttı, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 17,0 arttı, otomotiv yakıtı satışları ise yüzde 0,8 azaldı.

Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,2 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 1,5 azaldı, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 0,7 arttı, otomotiv yakıtı satışları ise yüzde 1,2 arttı.

2023 yılı Temmuz ayında yıllık artış yüzde 31,7 olarak açıklanan perakende satış hacminde son 5 aydır gözle görülür bir düşüş kaydedilse de iç talebin hâlâ canlı olduğunu söylemek mümkün.

Kasım ayı dış ticaret istatistiklerine göre; ihracat 2023 yılı Kasım ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,2, Ocak-Kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,7 oranında arttı.

Kasım ayında 49,5 olan İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, Aralık ayında sınırlı bir artışla 49,7'ye yükseldi. Endeks, üst üste beşinci ay 50,0’den düşük olmasına rağmen eşik değerin çok hafif altında gerçekleşerek ihracat pazarlarındaki talep koşullarının hemen hemen değişmediğine işaret etti. Euro Bölgesi’nde devam eden ekonomik zayıflık genel anlamda ihracat iklimini olumsuz etkiledi.

Verilerden de anlaşılacağı üzere sanayi üretimindeki daralmada temel nedenin iç talebin yavaşlamasından ziyade dış talep kaynaklı olduğu sonucu çıkıyor.