Sanayi üretimi beklentilerin üzerinde arttı
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), verilerine göre sanayi üretimi Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,5, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 9,1 oranında arttı. Beklentiler aylık bazda daralma olacağı yönündeydi. Önceki ay ise yıllık yüzde 10,8’lik artış kaydedilmişti. İki senedir yıllık bazda kesintisiz olarak artan sanayi üretimi Mayıs ayında beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Daralma beklentisinin bir nedeni Mayıs ayına denk gelen bayram tatili sebebiyle iş günü sayısının az olmasıydı. Buna ilaveten kıyaslanılan ay olan 2021 Mayıs ayında sanayi üretimi yüzde 41 oranında artmıştı. Baz etkisi nedeniyle 2022 Mayıs ayında bir gerileme olacağı tahmin ediliyordu. Sanayi üretimindeki artış devam etse de artış hızında bir yavaşlama olduğu görülüyor. Kapasite kullanım oranlarının yatay seyretmesi, reel kesim güven endeksinin gerilemesi ve PMI verisinin 50 eşik değerin altında kalması, üretimde yavaşlamanın sinyalini veriyordu.
İstanbul Sanayi Odası'nın yayımladığı Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), Mayıs ayında 49,2 iken, Haziran’da 48,1’e geriledi. Rapora göre; fiyat artışları ve zorlu ekonomik koşullar ikinci çeyrek sonunda talep ortamının zayıflamasında etkili oldu. Hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamalar Mayıs ayına göre daha belirgin gerçekleşti. Firmalar, yeni sipariş alımlarındaki yavaşlamaya paralel olarak satın alma faaliyetlerini azaltma eğilimini sürdürdü. Buna karşın, firmalar personel sayılarını artırmaya devam etti.
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2022 yılı Mayıs ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,7 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 10,7 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0,3 arttı.
Sanayinin alt sektörlerinin aylık değişim oranlarına bakıldığında, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre yüzde 3 azaldı, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 0,8 arttı ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0,3 azaldı.
Detaylara bakıldığında en dikkat çeken artışın yüksek teknolojide olduğu görülüyor. İhracattaki payı oldukça düşük olan yüksek teknolojili ürün üretiminin döviz kurlarındaki yükselişe rağmen yüzde 45,6 artması son derece olumlu. Çünkü ihracatımızdaki güçlü seyir devam etse de tüm dünyada resesyon beklentisi ve Euro/dolar paritesinin 20 yıldır ilk kez 1’in altına gerilemesi ihracatımıza olumsuz yönde yansıyacaktır. Bu nedenle yüksek teknolojili, katma değeri yüksek ürün üretiminin artması oldukça önemli.
Dayanıklı tüketim malı üretimi Mayıs ayında yıllık yüzde 3,1, dayanıksız tüketim malı üretimi yıllık yüzde 15,2 artarken aylık bazda ise her iki kalemde de daralma gerçekleşti. Bu durum tüketimin yavaşlama ihtimalini güçlendiriyor.
Sermaye malındaki aylık yüzde 2,4, yıllık yüzde 17, ara malındaki aylık yüzde 0,7, yıllık yüzde 4,8’lik artış ise önümüzdeki dönem üretimin hız kaybetse de devam edeceğini gösteriyor.
