Sanayi üretimi beklentilerin altında kaldı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre; sanayi üretimi 2023 yılı Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,2, bir önceki aya göre yüzde 6 oranında azaldı. Önceki veride, yıllık yüzde 4,6, aylık yüzde 2 artış kaydedilmişti. Geçmiş verilere bakıldığında ise, pandemiden bu yana en sert düşüşün Şubat ayında kaydedildiği görülüyor.

Beklentiler aylık artışın yüzde 1,2-1,5 olacağı yönündeydi. Çünkü Şubat ayında yatay seyir izleyen manşet PMI, 50,1 değeri ile büyüme bölgesine işaret ediyordu.

Tahminlerin oldukça altında kalan Şubat ayı sanayi üretimi verisinde depremin olumsuz etkisini görüyoruz. TÜİK’in yaptığı açıklamada ‘Sanayi Üretim Endeksinin hesaplanmasında Aylık Sanayi Üretim Anketi ve Katma Değer Vergisi (KDV) beyannamelerinden elde edilen veriler kullanılmaktadır. Deprem felaketinden etkilenen illerden derlenen anketlerden yüzde 67 oranında cevap alınabilmiştir’ ifadesi yer aldı.

Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, Şubat ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,2, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 8,2 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 4,5 azaldı.

Aylık değişim oranlarına göre incelendiğinde ise, Şubat ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre yüzde 11,2 ve imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 6,6 azalırken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 1,4 arttı.

Sanayi üretimi 3 yıl önce küresel salgın nedeniyle yüzde 18 daralmıştı. 2020 yılı Mayıs ayından itibaren ise çift haneli yıllık artış oranlarıyla başarılı bir performans sergilemişti.

Son 8 aya bakıldığında ise üretimde belirgin bir yavaşlama olduğu görülüyor. Bu yavaşlamanın bir nedeni de Avrupa'daki resesyon riskinin dış talebi azaltmasıydı. Bu durum, dış ticaret verilerine de yansımıştı. Öte yandan üretici maliyetlerindeki artış da sanayi üretimini azaltan etkenlerden biri oldu.

Bunun yanı sıra geçen yılın aynı ayında sanayi üretimi yıllık yüzde 14,1 oranında artmıştı. Bu yılın Şubat ayında baz etkisinin olumsuz yönde devreye girdiğini söyleyebiliriz.

Özetle, dış talepteki yavaşlama, baz etkisi, enflasyon ve deprem, sanayi üretimindeki daralmaya neden olan ana unsurlar oldu.

ISO tarafından açıklanan PMI verisi Mart ayında 50,9’a yükselerek imalat sektörünün faaliyet koşullarında bir önceki aya göre ılımlı bir iyileşmeye işaret etti. Rapora göre; faaliyet koşullarındaki güçlenme, Aralık 2021’den beri en yüksek oranda gerçekleşti. Mart ayında üretim ve yeni siparişlerin yeniden büyümeye geçmesi sektörün genel durumundaki iyileşmede belirleyici oldu. İmalat sanayi üretimi son 16 ayda ilk kez artış kaydetti.

Her ne kadar IMF, Türkiye için 2023 büyüme beklentisini 2,7’ye düşürse de, bir ay sonra açıklanacak olan Mart ayı verilerinde daha pozitif bir tablo görebiliriz.