Rusya-Ukrayna Savaşının Türkiye ekonomisine olası etkileri

Gelecek, geliyor, geldi derken savaş başladı.

Türkiye’nin en önemli turizm ve ihracat pazarı olan iki ülkenin savaşması, Türkiye ekonomisini elbette olumsuz etkileyecektir. Özellikle cari fazla verme politikasına geçişle birlikte Türkiye’nin bu iki ülkeyle ciddi ticari ilişkilerinin olmasına bağlı olarak savaşın başlamasıyla birlikte piyasalarda tedirginliğe neden oldu.

Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını azaltacak olan nükleer santral yapımı konusunda Rusya önemli bir partner... Rusya ile beraber inşa edilen Akkuyu Nükleer Santrali Türkiye-Rusya arasındaki ilişkileri için önemli konulardan biri... Aynı şekilde Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemi teknolojisini bilgi, deneyim ve tecrübeleriyle birlikte Rusya’dan alması da yine iki ülke arasındaki önemli konulardan birini oluşturmaktadır. Türk Akımı projesi ve Türkiye’nin Rusya’dan doğalgaz ithal etmesi de Türkiye’nin Rusya ile ikili ilişkilerinin seviyesini önemli ölçüde etkileyen konular arasındadır.

Bunların dışında Rusya ve Ukrayna, Türkiye’nin ihracatında önemli pazarlar olarak yer alıyor. 2017 yılında Türkiye’nin Rusya’ya olan ihracatı 2.87 milyar dolar seviyesindeyken 2018 yılında 3.65 milyar dolara, 2019 yılında 4.15 milyar dolara, 2020 yılında 4.51 milyar dolara ve 2021 yılında ise 5.78 milyar dolara çıkmıştır. Aynı şekilde 2017 yılında 1.7 milyar dolar olan Türkiye’nin Ukrayna’ya olan ihracatı 2018 yılında 1.68 milyar dolara, 2019 yılında 2.16 milyar dolara, 2021 yılında ise 2.90 milyar dolara çıktı.

Bunun dışında iki ülkeden Türkiye’ye gelen toplam turist sayısının %30’luk kısmını oluşturduğu 7.5 milyon turistin geldiği düşünülürse, bu savaş yaklaşık 10 milyar dolar seviyesinde bir turizm gelirinin yok olmasına neden olabilir.

Ayrıca Türk müteahhitlik sektörünün 1972-2021 yılları arasındaki faaliyetleri incelendiğinde %21’le ve sadece 2021 yılında ise %36’yla ilk sırayı Rusya alıyor.

İthalat kısmına bakıldığında ise Türkiye, Rusya’dan 2021 yılında 29 milyar dolarlık ithalat yaparken Ukrayna’dan da 4.5 milyar dolarlık ithalat yapıyor.

Rusya ve Ukrayna buğdayın yanında arpa, ayçiçeği ve mısır, konusunda dünyanın en büyük üretici ülkeleri olması önümüzdeki dönemde yeniden fiyat artışlarıyla karşılaşacağımızı gösteriyor. Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle gerek Türkiye için, gerekse Avrupa ülkeleri için enerji maliyetlerinin artmasına, bu da hâlihazırda enflasyonist sürecin yaşandığı bu dönemde fiyat artışlarına neden olacaktır. Avrupa’da artan enflasyon Türkiye’nin bu bölgeden enflasyon ithal etmesine neden olacaktır.

Buğday üretiminde büyük ölçüde kendisine yetecek üretimi yapan Türkiye, savaşan iki ülkeden buğday ithal ederek dünyanın en önemli makarna ihracatçısı konumuna gelmiştir. Rusya-Ukrayna savaşı bu ürünlerde fiyatların artmasına neden olmaya başladı. Diğer taraftan hâlihazırda artmış olan ayçiçek yağı fiyatları da bu savaşla beraber yeniden artışa geçti.

Geçen yıl kuraklık nedeniyle bu ürünlerin Türkiye’de de üretimi azalmış fiyatların yükselmesine neden olmuştu. Bu yıl kar yağışının yoğun olması ve yağmurların da etkisiyle ürün rekoltesinin ve verimliliğinin artması beklenmektedir. Ancak buğday fiyatları genelde dünya borsalarına paralel olarak belirlendiği için Türkiye’de de ekmek ve ayçiçek yağı fiyatlarında artışlar bekleniyor. Bu da gıda enflasyonunu beraberinde getirecektir.

Türkiye’nin 2021 yılında ayçiçeğinde 739 bin ton ithalat yapması ve bunun %56’sının Rusya’dan ve %14’ünün de Ukrayna’dan yapılmış olması bu savaşın Türkiye’yi etkileyeceğini daha net göstermektedir. Bu arada ham ayçiçek yağının ton fiyatının 1400 seviyelerinden savaşla beraber 1500 seviyelerine çıkması yaptırımlar ve savaşın uzamasıyla beraber 1800 seviyelerine çıkmasının beklenmesi önümüzdeki günlerde enflasyonist sürecin devam edeceğinin işaretlerini veriyor.

Kaldı ki belirli Rus bankalarının uluslararası ödemeler ağı swift sisteminden çıkarması sadece Türkiye ekonomisini değil birçok ülkenin bu süreçten olumsuz etkilenmesine neden olacaktır.

Tüm bunlarla beraber Türkiye’nin S/İHA ve MİUS motorları için Türkiye’nin Ukrayna ile sözleşme yapış olması bu konuda da sıkıntı yaşanmasına neden olabilir.

Verilere bakıldığında Türkiye’nin bu iki ülke ile ilişkilerinin ne kadar önemli olduğu biraz daha net görülmektedir. Bu nedenle Türkiye’nin bu savaşın uzamaması için adımlar atması son derece önemlidir. Yani sadece turizm sektörüyle ilişkili değil, birçok alanda Türkiye’nin bu iki ülkeyle ilişkisi bulunuyor.