Rusya Batı yaptırımlarına dayanabilir mi?

Bilindiği gibi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline yanıt olarak, Batılı ülkeler Rus ekonomisini çöküşe zorlamak için bir dizi yaptırım kararı aldı. Hâl böyle olunca, Rusya pazarına üretim yapan üreticilerimiz doğal olarak bu yaptırımların sonucunu merak etmektedir.

Bu bağlamda kısa adı ‘’ANESİAD’’ açılımı ‘’Anadolu Esnaf Sanayici ve İş Adamları Derneği’’ geçtiğimiz günlerde bizi youTube kanalına konuk ettiler. Hasan Güllük beyin yönettiği programın konusu: Rusya’nın Ukrayna işgal girişiminin ekonomik sonuçlarının ne olacağı üzerineydi.

Doğrusunu söylemek gerekirse ANESİAD’ın cevabını aradığı sorunun o pazara üretim yapan birçok Türk İşadamlarının zihninde geçtiğini düşünüyorum. Biz de bu hafta bu konuyu ele almaya çalıştık. Yeri gelmişken ANESİAD Başkanı Coşkun Alay Beye ve ekibine bize gösterdikleri teveccühten dolayı teşekkür eder, çalışmalarında başarılar dileriz.

Malumunuz olduğu üzere birçok Batılı hükümet, Rus bankalarına, seçkinlerine, ihracatına katı yaptırımlar uyguladı. Kea büyük uluslararası şirketler Rusya'daki faaliyetlerini askıya aldı. Avrupa Birliği, İsviçre, Kanada ve diğerleri hava sahalarını Rus havayollarına kapattı.

Buna karşı Kremlin: ‘’Rusya ekonomisinin bu baskılara dayanacak kadar güçlü olduğunu’’ açıkladı. Kremlin’in bu açıklaması uzun vadede doğru olabilir ama kısa vadede, Rus vatandaşlarının üzerinde olumsuz bir etki yaratacağı kesindir. Zira işgal girişiminden sonra, rublenin değer kaybetmesi bu görüşümüzü teyit etmektedir.

Gerçekten bu defa Moskova’ya uygulanan yaptırımların önceki yaptırımlardan çok daha büyük bir etkiye sahip olduğu açıktır. Çünkü Rusya’nın ülke dışında iş yapma yeteneklerini ciddi şekilde sınırlayan SWIFT bankacılık sisteminden bağlantısı kesildi. AB, ABD, İngiltere ve Kanada'nın Rusya'nın merkez bankası rezervlerini dondurma kararının yaratacağı etkiyi de unutmamak lazım.

Ancak Batılı analistlerin iddia ettiği ve beklediği gibi, bu yaptırımların Rus ekonomisinin tamamen çöküşüne yol açacağına katılmıyorum. Çünkü yaptırımlar listesine dâhil olan bankaların, kâr elde ettikleri müşterilerin çoğu Rusya’da faaliyet gösteriyor. Keza tüm Rus bankaları SWIFT yasağına henüz dâhil edilmedi.

Bu da Rus işletmeleri ile yabancı müşteriler arasındaki bazı işlemlerin normal şekilde devam edebileceğini göstermektedir. Bu bağlamda Avrupa’da yaşayan Rus kökenli bir ekonomist ile görüştüm. Özetle bana şunları söyledi: ‘’Yaptırımlara dâhil edilen bankalar, kendilerine sunulan çeşitli alternatif sistemlerden birini kullanabilirler. Ayrıca Rus ticaretinin yüzde 40’ı hâlâ nakit olarak gerçekleşmektedir.’’

Demek ki yaptırımların neden olduğu panik, etkinin kendisinden daha büyük görünüyor. Bilindiği gibi AB, enerji ödemelerini SWIFT yasağından hariç tuttu. Ayrıca Rus ekonomistin verdiği bir diğer önemli bilgi ‘’JPMorgan ve Goldman Sachs gibi bazı Batılı kurumsal yatırımcılar Gazprom ve Rus Demiryolları firmalarından tahvil satın almaya devam ediyorlar.’’

Rusya merkez bankası yaptırımların yaratacağı yıkıcı sonuçları yumuşatmak için çeşitli önlemler aldığını da unutmamak gerekir. Ancak bütün bu çabalara rağmen, ortalama bir Rus vatandaşı muhtemelen yaptırımlardan biraz acı çekecektir. Dolayısıyla üreticilerimizin alternatif Pazar arayışına yönelmeleri doğru olacaktır.

Bana göre eğer Batı daha ciddi yaptırımlar uygulamazsa, Rusya ekonomisi uzun vadede fırtınayı atlatacağını düşünüyorum. Çünkü Rusya’nın Ulusal Varlık Fonu’nda hâlâ bol miktarda parası, düşük kamu borcu ve büyük miktarda altın rezervleri bulunmaktadır.

Bu nedenle ABD, Avrupa’ya Rus petrolünü ve gazını almayı reddetmesini ve SWIFT'i de tamamen yasaklaması gibi daha ağır cezalar verilmesini talep etmektedir. Avrupa, ABD’nin bu talebini karşılayıp karşılamayacağını zaman gösterecektir. Rusya’nın Batı yaptırımlarına dayanıp dayanamayacağını da, Avrupa’nın tutumu belirleyeceğini düşünüyorum.