Ramazan İkliminde Çocuklar ve Kitaplar

Mübarek Ramazan’ın çocukların dünyasında farklı bir yeri var. Kitaplar ve dergiler çocukların ise vazgeçilmezi. Şimdi üçü buluşuyor.

Merhum Yavuz Bahadıroğlu (Niyazi Birinci), çocuklar ve gençler için çok sayıda eser üreten bir yazardı.

Bizim büyük bir Ramazan medeniyetimiz var. Ayrıca muhteşem bir kitap medeniyetine mensubuz. Bu iki medeniyet bizi daha çocukluk çağlarımızdan itibaren etkisi altına alır ve apaydınlık ufuklara doğru uçurur. Unutamadıklarımız arasında ilk tuttuğumuz oruçlar ve ilk okuduğumuz kitaplar gelir. Öyleyse Ramazan, çocuklar ve kitaplar üçlemesi etrafında biraz düşünelim. Bakalım bu tatlı ve sevimli düşünceler bizi nerelere taşıyacak? İlk tuttuğu orucu hangi çocuk unutabilir ki? İlk iftar, ilk sahur… Cevval davulcunun gece yarısı koşar adım, sokaklarda ortalığı tokmağıyla ayağa kaldırışını hangimiz hatırlamayız? Ramazanlar kışa rastlamışsa veya yaz tatiline gelmişse keyfimize diyecek yok. Çünkü o zaman ibadetle birlikte kitaplara da yönelirdik.

ÇOCUKLARIN BAYRAMI BİTER Mİ?

Dün 23 Nisan Millî Hâkimiyet ve Çocuk Bayramı’ydı. Bu mutlu günü biz çocuklar bir günle sınırlı tutabilir miyiz? Bu coşku ve neşe en az bir hafta sürer. Çocuğa bütün günler bayram, bütün geceler seyran… Çocukluğumda ilk tuttuğum oruçlar beni zorladığında kitaplarıma sığınırdım. Zira okuduğum hikâyeler ve romanlar sayesinde vakit çabucak geçerdi. Ve bir anda iftar saatinin yaklaştığını duyar, için için sevinirdim. Kardeşim de ilk tekne orucunu tuttuğunda zorlanmıştı. Ben de şefkatli bir ağabey olarak imdadına bir kitapla yetiştirmiştim. Minik kardeşim Memduh, o masal kitabını yarım gün boyunca okumuş ve orucunu da kemal-i afiyetle açmıştı. Ne güzel günlerdi… Hakikaten Ramazan ayında çocuklar ve kitaplar sanki daha bir yakınlaşıyor, birbirleriyle ünsiyet kuruyorlar. Oruçlu hâlde kitap okuyan çocuklar hem bilgilerini arttırıyor, hem de zamanın çabucak geçmesine seviniyorlar.

ÇOCUKLUK HATIRALARI

İlk kitabım ilk göz ağrımdır ve adı Edebiyatçılarımızın Çocukluk Hatıraları’dır. Orada 72 büyük şair ve yazarımızın çocukluk düşleri, çocuk masalları ve çocuksu şölenleri anlatılır. Edebiyatçılarımız o masum dönemlerinden bahsederken mutlaka Ramazanlardan ve bayramlardan da söz etme ihtiyacı hissederler. Çünkü unutamadıkları en güzel ve renkli levhalar o dönemlerde zihinlerine yerleşmiştir. Hele camilere teravih namazları için gidişler, hafızalarından silinmeyen olağanüstü resimlerdir. Yazar Olacak Çocuklar, Şair Olacak Çocuklar ve Romancı Olacak Çocuklar kitaplarımda da benzer hatıralara rastladım. Demek ki yazar ve şairlerimiz, çocukluk ramazan aylarında hem ibadetle hem de kitaplarla haşir neşir olmuşlardır.

EJDERHA TAŞI

Ahmet Kabaklı merhumun edebiyat tarihini, fikir kitaplarını ve biyografilerini herkes bilir. Peki çocukluğunu anlattığı Ejderha Taşı’ndan çocuklarımız haberdar mı? Bence yetişkinler bu eseri alıp önce kendileri okumalı, sonra da çocuklarına, yeğenlerine okutmalı. Türk Edebiyatı Vakfı bu eseri resimleterek ince kitaplar hâlinde çocuklarımıza güzel bir armağan olarak hazırladı. İsimlerine bakar mısınız? Altın Top, Ay Tutmaca Oyunu, Boz Atlı Hızır, Hırsız, Ejderha Taşı, Gümüş, Munzur Baba, Murat Kenarı, Mercan Şehir ve Kırk Kuyu.

Keşke bütün şair ve yazarlar çocuklar için de yazsalar. En azından çocukluk hatıralarını kaleme alsalar. Çocukları ihmal etmeyen yazarlar arasında Mehmet Şemsettin, Tevfik Fikret, Ömer Seyfettin, Ziya Gökalp, Rıza Tevfik Bölükbaşı, Peyami Safa, Asaf Hâlet Çelebi, İbrahim Alaettin Gövsa, Cahit Uçuk, Cavit Ersen, Muazzam Gürşen Sepetçioğlu, Niyazi Birinci (Yavuz Bahadıroğlu), Sadettin Kaplan, Vehip Sinan, Ali Osman Atak, Hüseyin Emin Öztürk ve İbrahim Kalkan da bulunuyor. Bugün ise Gülten Dayıoğlu, Yalvaç Ural ve Mustafa Ruhi Şirin çocukların vazgeçemediği yazarlar arasında. Şirin’in teşvik ederek çocuk kitabı yazdırdığı merhum Cahit Zarifoğlu’nun eserleri de Beyan Yayınları’ndan çıkıyor. Sabahat Emir ve Gürbüz Azak, çocuklar için de yazdı. Yusuf Dursun, Bestami Yazgan, Ahmet Efe, Sara Gürbüz Özeren, Nur Dombaycı, Melike Günyüz, Cumali Sever, Harun Çolak ve Necati Akbaba ise neredeyse çalışmalarının tamamını çocuklara hasretmiş bulunuyorlar. Bütün bu kalem erbabı ve isimlerini hatırlayamadığım edebiyatçılar, çok kıymetli çocuk kitaplarını kaleme alıyorlar. Bunlar edebiyatın şiir, deneme, masal, hikâye, roman, mektup ve hatıra türlerinde olabiliyor. Kitap fuarlarında çocuk ziyaretçilerin sayısının giderek artması boşuna değildir. Geçmişte ülkemizde sadece birkaç yayınevi çocuk yayıncılığı yaparken bugün neredeyse büyük yayınevlerimizin birçoğu çocukları da ihmal etmiyorlar.

YAYINCILARIN İLGİSİ

Eskiden Damla, Erdem, Özyürek, Alioğlu gibi yayınevleri tamamen çocuk yayıncılığı üzerinde çalışmalar yapıyorlardı. Bugün ise yüzlerce yazar ve şairin çocuk kitapları kitapçı vitrinlerini ve fuardaki yayınevi stantlarını süslüyor. Şüphesiz son on beş, yirmi sene içinde görülen bu olumlu gelişmeler, çocuk edebiyatımızın kökleşmesi, zenginleşmesi ve renklenmesi adına da sevindiricidir. Bu arada çocuklar için emek veren hanım yazarların ve çizerlerin sayısının da bir hayli arttığını söylemek gerekiyor.

NAR YAYINLARI’NIN BEREKETİ

Tayfur Esen’in yönetiminde başarılı bir şekilde çocuk yayıncılığını sürdüren Nar Yayıncılık, “Nar Çocuk” patenti altında birbirinden değerli kitapları çocuklarımıza ulaştırıyor. Son olarak elime ulaşan dört kitap şunlardır: Ahmet Efe’den Şimdi Çocuk Olsaydım, Yusuf Dursun’dan Mutlu Günlerim Mübarek Gecelerim, Bestami Yazgan’dan Dünyanın Dengesi Şiirlerle Nasrettin Hoca ve Neslihan Saltaş’tan Pes Etmezler Takımı. “Olağanüstü Bir Yaz” başlığıyla sunulan bu kitabın ikinci cildi de yolda. Ahmet Efe’nin çocukluk hatıralarından meydana gelen Şimdi Çocuk Olsaydım kitabı da diğerleri gibi bir solukta zevkle okunuyor. Tam da içinde bulunduğumuz Ramazan ayına uygun olarak kaleme alınan Heya Salih’in İftar Tabağı da çok güzel mesajların verildiği bir eser. Resimleyen Ali Zeynî. Sayende Anneciğim ile Sayende Babacığım anne ve baba sevgisini olağanüstü şekilde dile getiren iki resimli kitap. Kobi Yamada’nın bu kitaplarını da resimleyen: Natalie Russel. Yusuf Dursun ve Bestami Yazgan hocaların seçkin kitapları, çocuklarımızı yine heyecanlandırıyor. Çocuklarımız bütün bu kitapları yazarlarına ve şairlerine imzalatmak için bu sıralarda yurdun birçok yerinde açılan kitap fuarlarına koşuyor.

ÖTÜKEN’DEN ÇOCUKLARA

Kültür, düşünce ve edebiyat yayıncılığında Türkiye’nin en iyi yayınevlerinden birisi olan Ötüken Neşriyat, bir hayli zamandır çocuklara dönük yayıncılık da yapıyor. Kitapların metinlerindeki titizlik dikkat çekerken, ressamları da bu çıtaya uygun çizimleri çocuklarımıza sunuyor. Ötüken markasıyla çıkan bu kitapların isimleri, yazarları ve çizerleri sırasıyla şöyle: Ala Geyik (Ziya Gökalp, Seda Çubukçi Antlı), Görklü Kelimeler Ormanı (Halil İbrahim İzgi, Kübra Ceylan), Tanısan Seversin (Halil İbrahim İzgi, Nurbanu İzgi), Sütlaç Bir Ad Verme Hikâyesi (Şeyma Göksay, Berk Öztürk), Dayıkan (Ülkü Demiray, Kübra Ceylan), Kam Ana’dan Türk Dünyası Masalları (Hilal Koçyiğit, Fatma Hanecioğlu Alparslan)

SELİMER YAYINLARI’NDAN

Mustafa Doğru yönetimindeki Selimer Yayınları da çocuklar için birbirinden değerli kitapları hazırlatıp yayımlıyor. Pınar Hanzade’nin Şaşkın Kahraman kitabı, macera seven çocukların ilgisini hemen çekecek ama faydalı mesajları da olan bir kitap. Cesur bir çocuk olan Şaşkın Kahraman’ın serüvenleri okuyucularını hem bilgilendiriyor, hem de güldürüyor. Bir kutu içinde toplu olarak güzel bir baskı içinde verilen kitapları ise yine Pınar Hanzade hazırlamış. “Arya ile Ayaz” serisinde şu kitaplar kendisini okutuyor: Birkaç Özel Adam, İstanbul Bizimdir, Davetsiz Misafir, Zaman Pelerini, Mağara Hayatı, Dinozorlar Zamanı, Antik Mısır, Yıl 2300 Uzaydayız, Dur Yolcu, Denizin Efendileri.

MEHTAP GÜL’DEN İKİ KİTAP

Mehtap Gül’ün Loras Yayınları’ndan çıkan Muteber Günler yetişkinlere yönelik bir hikâye kitabı iken Cezve Çocuk’tan günışığına çıkan Gizemli Baskülün Tuhafa Maceraları ise çocukların hoşlanacağı bir başka kitap. Mehtap Gül, hem yetişkinlere hem de çocuklara hitap edebilen nadir yazarlarınızdandır.

Minik Damla’dan çıkan iki kitap var sırada. Necati Akbaba’nın Babam Eve Dönünce hikâyesinin resimlerini Özlem Isıyel çizmiş. Annemin Yıldızları ise Makbule Özdemir’e ait. Bu hikâye kitabının çizimlerini ise Ramila Aliyeva yapmış.

TÜRK MASALLARI

Seçkin kitaplarıyla bilinen Büyüyen Ay Yayınları’ndan, çocuklar için iki kitap yayımlandı. Türk Masalları kitabının müellifi Bahtaver Hanım. İlk defa 1930’da Kanaat Kütüphanesi tarafından neşredilen bu kitapta 9 masal yer alıyor. Hazırlayan Mustafa Kirenci. Çocuklarla Kırk Sohbet ise Ali Nazîmâ’ya ait. Bu kitabı hazırlayan ise İlknur Kirenci. Kitapta 40 konuda güzel ve kötü davranış örnekleri mükemmel bir şekilde anlatılıyor.

DEREDEKİ CEVİZ

Deredeki Ceviz İsmail Kocaçalışkan’ın hikâye kitabı. Akıl Fikir Yayınları’ndan çıktı. Anıl Çığırdan’ın resimlediği eserin editörü Menekşe Özkaya. Eğlendirirken düşündüren, dil bakımından da sürükleyici bir kitap. Yayınevinde neşredilen Seruçe Masalları ise Nebi Kaplan’ın kitabı. Güzel bir baskı ile çocuklara ulaştırılan bu kitabı da resimleyen Anıl Çığırdan. Bu yayınevimizde okuduğumuz faydalı bir kitap II. Murat Han’ın Fatih Sultan Mehmed’e Nasihatleri. Padişah olan bir babanın gelecekte İstanbul’u fethederek çağ açıp çağ kapatacak olan oğlu Mehmed’e söylediği öğütler, yüzyılların ötesinden günümüze de ışık tutuyor. Bu küçük fakat çok kıymetli eseri hazırlayan, müzik ve edebiyata dair eserlerinden tanıdığımız mümtaz sanatkârımız Fırat Kızıltuğ. Çocuklar İçin Felsefe kitabı Post Yayınları’ndan çıktı. “Hayal ve Hayret Duygusunu Korumak” başlıklı ve sekiz ayrı yazarın ortak çalışması olan kitabın editörü Mevlüt Uyanık. Çocukları düşünmeye teşvik eden yararlı bir kitap. Ah Bir Büyüsem Serap Kurbanoğlu’nun ilginç bir çalışması. İlknur Ateş’in güzel resimleriyle Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları’ndan çıktı.

Bu yazımızda bunca kitaptan bahsetmişken dergilerden hiç söz etmemek olmaz. Hiç olmazsa iki güzel dergiyi anmalıyım. İlki Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Özel Eğitim Çocuk Dergisi. Genel Yayın Yönetmenliğini Mehmet Nezir Gül’ün yaptığı bu derginin editörü Çağrı Gürel. Üstün bir çaba harcanarak çocuklarımızın eline ulaştırılan bu güzel dergiye emek veren pek çok isim bulunuyor. İkinci dergimiz Somuncu Baba Çocuk dergisi. Bekir Aydoğan’ın Genel Yayın Yönetmeni olduğu derginin Yazı İşleri müdürü Hulusi Erdemir. Yayın Editörleri ise Musa Tektaş ve M. Nazmi Değirmenci.