PETROL UCUZLUYOR
Son yılların en düşük düzeyine inen Brend petrolün varil fiyatı 82 dolara kadar geriledi.
Aralık 1998'de 9,42 doları gören petrol fiyatları, 2003'ten itibaren tırmanışa geçerek Temmuz 2008'de 147,27 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştı.
O tarihten itibaren düşüşe geçti.
Neden?
En önemli sebep, 2008'de ABD'de finansal piyasalarda baş gösteren, daha sonra dünyayı saran küresel kriz.
Ekonomiler durgunluğa girince petrole olan talep azaldı.
Talebi azalan her mal gibi petrolün de fiyatı düşme trendine girdi.
ABD dışında dünya ekonomilerinin toparlanacağına dair verilerin ufukta görünmemesi bu süreci hızlandırdı.
Avrupa her türlü çabaya rağmen hala durgunluktan çıkamıyor, Rusya deflasyon tehlikesiyle ile karşı karşıya, Çin ekonomisi yavaşlıyor.
Petrol tüketimini kısan bu faktörlerin yanı sıra Suudi Arabistan ve körfez ülkelerinin 90 doların altında üretimi kabul etmesi, IŞİD'in el altından piyasaya petrol pompalaması, jeopolitik riskler de fiyatın düşmesinde rol oynayan diğer unsurlar olarak sıralanıyor.
Bunlara ilaveten ABD'nin petrol üretimini arttırmasını da saymak gerekir.
ABD 2010'da günlük 5,6 milyon varil olan petrol üretimini 9 milyon varile çıkardı.
Petrol fiyatlarında gerileme elbette ki bizim gibi enerjide dışa bağımlılığı yüzde 70'leri aşan ülkeler için olumlu bir gelişme.
Haziran ayında 115 dolar olan petrolün bugünlerde 80 doların altını zorlamasıyla enerji faturamız hafifleyecek.
Eğer petrol fiyatları bu seviyeleri korursa, enerji ithalatına yılda 60 milyar dolar ödeyen Türkiye, en az 15 milyar dolarlık bir tasarruf sağlayacak.
Ciddi bir rakam.
Orta Vadeli Program'da 46 milyar dolar olarak öngörülen cari açığımızın neredeyse üçte birine tekabül ediyor.
Ayrıca enflasyon üzerinde de olumlu yansıması görülecektir.
Petrolün ucuzlamasına paralel olarak halkın ulaşım, ısınma ve elektrik giderlerinin azaltılmasına yönelik talebi daha ısrarlı bir şekilde gündeme gelecek.
Tabii her olumlu gelişmenin bir de olumsuz tarafı olur.
Bunu da ifade etmek lazım.
Petrol fiyatlarının düşmesine neden olan esas unsurun, küresel ekonomilerin yavaşlaması olduğunu yukarıda belirtmiştik.
Küresel ekonomiler yavaşlayınca ihracat pazarımız daralacaktır. Nitekim bu yıl için öngörülen 166,5 milyar dolar ihracat hedefi tutmayacak,160 milyar dolar sınırında kalacak gibi görünüyor.
Bu durumda ihracata dayalı bir büyüme modeli stratejisi oluşturan Türkiye'nin işi zorlaşacaktır.
Aynı şekilde turizm sektörü etkilenecek dolayısıyla döviz girdisi azalacaktır.
Şöyle özetleyebiliriz; ticari ilişkilerimizin yoğun olduğu ülke ekonomilerinde yaşanan durgunluk mutlaka bizi de negatif yönde etkileyecektir.
Zaten büyümenin aşağı doğru revize edilerek 2014'de yüzde 4'ten yüzde 3,3'e, 2015'de yüzde 5'den 4'e indirilmesin de bu küresel konjonktürün payı olduğu anlaşılıyor.
Dolayısıyla petrol fiyatlarının düşmesi karşısında sevinmekle birlikte, madalyonun öteki tarafını da görüp gerekli önlemleri almalıyız.
