Para ve Değer İlişkisi Üzerine Kısa Bir Değerlendirme
Para, alışverişte kullanılan ve değişmeyen bir araç mıdır yoksa değişebilen bir araç mıdır? Örneğin 10 yıl önce aldığınız maaş, bir aylık çalışmanızın karşılığı idi. Bugün bir ay çalışıyor ama on yıl öncesinin muhtemelen 6-7 katı bir maaş alıyorsunuz. Yani on yıl önce bir ay için aldığınız maaş, bugün 4-5 “günlük çalışmaya denk geliyor.
Acaba on yıl önce bir kişiye bir aylık
maaşınızı borç vermiş olsaydınız ve borç verdiğiniz kişi bugün gelip borcunu
ödemek istese size ne kadar ödemeli? Aldığı rakamı mı? Yoksa aldığı değeri mi
ödemeli?
Aldığı rakamı ödese 30 günlük
emeğinizi 4-5 gün olarak ödemiş olacak. Aldığı değeri ödese 30 günlük emeğinizi
ödemiş olacak ama rakam değişecek. Yani on yıl önce 1000 TL alan biri bugün
size 1000 TL ödeme yapsa rakam tutuyor ama değer tutmuyor. 6000 lira olarak
ödese değer tutuyor ama rakam tutmuyor.
O zaman aynı soruyu bir daha soralım.
Para, rakam mıdır? Yoksa değer midir?
Ben, paranın rakam değil, değer
olduğunu düşünüyorum. Böyle düşünmemi engelleyen herhangi bir nas veya delil
yoktur. Böyle düşünme hakkım var. Zira para dediğimiz şey son asırların bir
dayatmasıdır ve sabit bir şey olmaktan çıkmış ve her gün değişebilen bir değer
haline gelmiştir. 20 yıl önce verdiğiniz borç paranın bugünkü değeri,
muhtemelen 20’de birdir.
Uzun vadeli borçlarda esas olan,
rakamlar değil, değerler olmalıdır. Hepiniz elektrik veya doğalgaz aboneliği
yapmışsınızdır. Farz edelim 5 yıl önce doğalgaz aboneliği yaptınız ve bu sene
aboneliği iptal ettiniz. 5 yıl önce 357 lira ödeme yaptınız. Yani bu rakamı
rehin bıraktınız. Ama bu sene aboneliği iptal edince size 660 lira kadar geri
ödeme yapar. 357 lira verdiniz, 660 lira aldınız. Paranız size rakam olarak
değil, değer olarak geri döndü. Bu tür ödemelere itiraz eden var mı? Hiç kimse
doğalgaz firmasına, “ben size 357 lira verdim ama bana 660 lira ödeme yaptınız,
bu para faizdir” demedi ve demiyor...
Peki, şahısların birbirlerinden borç
olarak aldığı 357 lira neden 660 lira olarak ödenmesi talep edildiğinde faiz
oluyor? Devlet’in eski yıllara ait enflasyon hesaplama sitesi var. Bu siteden
eski yıllara ait paranın günümüz değerini görebilirsiniz.
http://www3.tcmb.gov.tr/enflasyoncalc/enflasyon_hesaplayici.html
İslam’da zarar vermek ve zarara zararla karşılık vermek yoktur. Kimse borç verdiği paranın mağduru olmamalıdır. Eski yıllara ait borçlarınızın rakamlarını güncellemeniz faiz değil, paranın değerini korumasıdır... Borç alan da veren de buna göre hareket ederse kimse mağdur olmaz...
