Pakistan örneğinde çıkartacağımız dersler
Pakistan, Hindistan’dan bağımsızlığını kazandığı 1947’den beri, birçok kez siyasi krizler yaşamıştı. Son günlerde muhalefet partilerinin, Başbakan İmran Han’a karşı başlattığı ‘’gensoru’’ kampanyası, ülkede var olan kutuplaşmayı daha da derinleştirdi.
Pakistanlı bir siyaset bilimi Profesörüne ülkede yaşanan son gelişmeleri sordum ve aldığım cevabın özeti şöyle: ‘’İmran Han, ABD’nin terör örgütlerine verdiği desteği her zeminde eleştiriyordu. ABD’de ondan kurtulma planına öncülük ederek, muhalefet partilerine, hayat pahalılığı, rüşvet gibi iddiaları ileri sürün ve gen soru ile hükümeti düşürün talimatı verdi.’’ Dedi.
Pakistan’da daha olaylar başlamadan haftalar önce kamuoyunda, Profesörün söylediklerine benzer yorumlar yapılıyordu. Nitekim Başbakan İmran Han 27 Mart’ta düzenlediği halk mitinginde meydanları dolduran kalabalığa cebinde çıkarttığı kağıtları sallayarak: ‘’Bu gördüğünüz Pakistan Hükümetini düşürmek için hazırlanmış planlanın belgeleridir. Bu planın arkasında ABD vardır’’ dedi.
Pakistan Ulusal Meclis Başkanı Asad Qaiser, Başbakan İmran Han’ın sözünü ettiği belgeleri incelediğini ve geçtiğimiz Pazar günü, gensoru önergesinin oylamasını şu gerekçeyle reddetti: ‘’Yabancı bir ülkenin talimatıyla Pakistan’da iktidar değişikliği olamaz. Gensoru, devlete ve anayasaya sadakat çağrısı yapan 5. Maddesini ihlal etmiştir’’ dedi.
Ancak muhalefet bu uygulamayı Anayasa’ya aykırı bularak gensoru oylamasının engellenmesinin yasal olup olmadığını belirlemek için Yüksek Mahkemeye başvurdu. Yüksek Mahkemede nasıl bir karar çıkacağını göreceğiz ama Pakistan halkı ciddi sıkıntılar yaşamaktadır. Bu sıkıntılar büyük ölçüde maddi olmakla birlikte aynı derecede önem taşıyan politik ve kültürel unsurlar da içermektedir.
Pakistan’da yapılan tartışmalar ‘’Eski Türkiye’yi’’ hatırlatıyor bize. Partiler arası milletvekili transferlerinden, şantaj ve tehdit iddialarına varıncaya kadar hoş olmayan birçok şey konuşuluyor. Çok şükür ki Türkiye Başkanlık Sistemine geçti de bu tür tartışmaları geride bıraktı. Türkiye, 2023 seçimlerine hazırlanırken, tekrar parlamenter sisteme geri dönme çabalarını milletimiz çok iyi değerlendirmelidir.
Hâlbuki muhalefetin önerdiği parlamenter sistemi Türkiye tecrübe etmişti. Millet olarak yaşadığımız siyasi istikrarsızlığı unutan varsa Pakistan’a bakmalarını tavsiye ederim. Türkiye’nin yaşadığı ekonomik sıkıntıları Başkanlık sistemine bağlanması doğru değildir. Kovit-19’un ekonomi üzerinde yarattığı olumsuz etkileri devam ederken, Ukrayna Savaşı patlak verdi. Bütün dünya ekonomileri bu süreçte olumsuz etkilendiği gibi Türk ekonomisini de etkilendi.
Milletimiz elini vicdanına koysun ve şu soruyu kendisine sorsun: Böyle bir dönemde Türkiye koalisyonla idare edilseydi ne olurdu acaba? Bana göre, bugün Pakistan’ın yaşadıklarını yaşardık. Şimdi bunu deyince hemen birileri ‘’efendim Avrupa’da da parlamenter sistem var ve iyi işliyor’’ diyecekler. Evet, Avrupa’da parlamenter sistem var ama orada devletini dış ülkelere şikâyet eden Ana muhalefet Parti liderleri yoktur.
Toparlayacak olursak, Pakistan’da yaşanan siyasi krizden çıkartacağımız çok dersler vardır. Milletimizin her bir ferdinin yaşamını daha iyi şartlarda idame ettirebilmek için siyasi istikrar şarttır. Bunu sağlamanın yolu Başkanlık sisteminde olduğunu Pakistan’da yaşananlar bir kez daha bize göstermiştir.
